گزارش كارآموزي رنگرزي، چاپ و تكميل كالاي نساجي در واحد طرح و توسعه ريسندگي و بافندگي كاشان

گزارش كارآموزي رنگرزي، چاپ و تكميل كالاي نساجي در واحد طرح و توسعه ريسندگي و بافندگي كاشان در 42 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: مشخصات واحد صنعتي

مقدمه.......................................................................................................................

مشخصات واحد صنعتي..........................................................................................

فصل دوم: عمليات تكميلي

پرز سوزي...............................................................................................................

آهارگيري................................................................................................................

شستشو....................................................................................................................

مرسرايزينگ.............................................................................................................

سفيدگري................................................................................................................

فصل سوم: رنگرزي

رنگرزي پد- استيم..................................................................................................

رنگرزي ترموزول....................................................................................................

فصل چهارم: چاپ

چاپ........................................................................................................................

شستشوي بعد از چاپ.............................................................................................


فصل پنجم: تكميل نهايي

سانفورايزينگ..........................................................................................................

استنتر.......................................................................................................................

فصل ششم: واحدهاي خدماتي

طراحي.....................................................................................................................

شابلونسازي.............................................................................................................

نمونه گيري.............................................................................................................

رنگسازي.................................................................................................................

طاقه بندي................................................................................................................

فصل هفتم: تحقيقات و آزمايشات

آزمايشات قسمت آهارگيري....................................................................................

آزمايشات تيتراسيون................................................................................................

رنگرزي با رنگينه ديسپرس و تست سوبليماسيون...................................................

آزمايشات رنگ همانندي.........................................................................................

آزمايشات رنگرزي..................................................................................................

آزمايش شناسي رنگهاي راكتيو................................................................................

آزمايش C-P-B براي رنگهاي راكتيو......................................................................

چاپ با رنگهاي اكتيو...............................................................................................

چاپ روي پارچه پلي استر......................................................................................

بررسي قدرت پيگمنت............................................................................................

بررسي قدرت امولسيفاير.........................................................................................

بررسي قدرت بيندر.................................................................................................

بررسي قدرت و نوع صابون.....................................................................................

بررسي قدرت سفيد كن نوري.................................................................................

بررسي قدرت ضد كف...........................................................................................

بررسي قدرت كارير.................................................................................................








مقدمه

مجموعه اي كه در پيش رو داريد، خلاصه اي از فعاليتهاي اينجانب در شركت ريسندگي و بافندگي كاشان واحد طرح توسعه و تكميل مي باشد.

در اين گزارش، ابتدا كل مراحل تكميل به صورت كامل توضيح داده شده و سپس نوع فعاليت هر ماشين تشريح شده است.

همچنين در اين گزارش به تعداد پرسنل و نوع تخصص و شرايط اين مجموعه‌ي نوپا و مدرن نيز اشاره شده است.

در قسمت بعدي كليه‌ي قسمتهاي موجود در كارخانه از قبيل قسمت رنگ سازي، نمونه گيري، طراحي و طاقه بندي و فعاليتهاي هر قسمت مورد بررسي قرار گرفته است.

در قسمت آخر فعاليتهاي كارآموزي كه تقريباً مختص به كارهاي تحقيقاتي آزمايشگاه از قبيل چاپ، رنگرزي، كنترل كيفيت و… مي باشد ذكر شده است.


مشخصات واحد صنعتي طرح توسعه
مشخصات پرسنلي:

تا كنون كليه پرسنل شاغل در اين واحد صنعتي نوپا بالغ بر 200 نفر است كه در قسمتهاي مختلف توليدي، خدماتي و فني مشغول به كار مي باشد. ضمناً با توجه به سياستهاي كلان شركت هم اكنون خط توليد به صورت چهار شيفت اداره مي شوند.
تجهيزات:

واحد شامل رنگرزي، چاپ و تكميل است كه كلاً شامل 13 ماشين با تكنولوژي بالا مي باشد. اين ماشين ها عموماً از كمپانيهاي معتبري مثل GOLLER، MONFORTS، STORK، MENZEL، ZIMMER مي باشد. تمام ماشينها قابل برنامه ريزي توسط كامپيوتر هستند.
خط توليد:

با توجه به ماشين هاي موجود پيش بيني حداقل 000/120 متر طولي در روز متصور است. با توجه به تاكيد مديريت ارشد شركت در گزينش نيروهاي كاري بخصوص متخصصين دقت زيادي شده به گونه اي كه مي توان ادعا نمود كه پرسنل موجود در رابطه با تخصص هاي رنگرزي چاپ و تكميل جز بهترين هاي مجموعه ريسندگي و بافندگي كاشان مي باشند تا راندمان خط توليد به حداكثر مقدار خود برسد.
آزمايشگاه تحقيقاتي:

با توجه به سياستهاي كلان شركت در رابطه با محوريت كارهاي تحقيقاتي، آزمايشگاهي و طراحي هم اكنون تيم هاي مختلفي در زمينه هاي عنوان شده شركت را ياري مي دهند كه اين تيم ها با موسسات علمي و دانشگاهي نيز ارتباط دارند.
شكل


تكميل:

مراحل اوليه تكميل عبارتند از:

1- پرزسوزي


Singeing

2- آهارگيري


Desizing

3- پخت يا شستشو


Scouring (keir boiling يا boiling out)

4- مرسريزه كردن


Mercerising

5- سفيدگري


bleaching
1- پرزسوزي Singeing:

پارچه هاي پنبه اي بعلت اينكه از الياف Staple تشكيل شده اند داراي سطح پرزدار و كركدار هستند و هدف از پرزسوزي از بين همين پرزهاي سطحي است كه از نخ يا سطح پارچه بيرون زده و آنرا غير جذاب مي كند.

براي زدودن اين پرزها پارچه را از يك محفظه شعله مانند عبور مي دهند تا پرزهاي سطحي آن سوزانده شوند و در دوخت يا ساير مراحل تكميل ايجاد مشكل ننمايند.

چنانچه اين پرزها در رنگرزي باقي بمانند بيشتر رنگ جذب مي كنند و سطح كالا را پر رنگ تر مي نمايند اصولاً در اينگونه عمليات و چاپ نيز پرزسوزي نقش اساسي دارد.

در حالت كلي پرزسوزي براي پارچه هايي صورت مي گيرد كه بايد تكميل
Clear Finish (يا سطح براق) در آنها صورت گيرد. بنابراين جهت پارچه هايي مثل پتو، قلانل،… مناسب نيست. قبل از پرزسوزي پارچه را برس زده و تراش مي زنند كه در اين عمل الياف سطحي پارچه در يك ارتفاع معين كوتاه مي گردند.

در ماشين هاي پرزسوزي مقداري از ناخالصي هاي نباتي هم سوزانده مي شود و اين عمل به مراحل بعدي تكميل از جمله سفيدگري و… كمك مي نمايد. در استفاده از اين ماشين كالا بايد قبلاً از ماشين برس و تراش عبور كرده باشد. ممكن است بجاي ماشين تراش از ماشين سمباده نيز استفاده گردد كه در اين صورت بايد دقت گردد تا پارچه خسارت نبيند.

ماشين هاي پرزسوزي بر دو نوعند:

1- ماشين پرزسوزي شعله اي.

2- ماشين پرزسوزي با سطح داغ.

در نوع دوم از يك المنت الكتريكي استفاده مي گردد.

در هر دو نوع ماشين پارچه به سرعت از جلوي سطح سرخ شده و يا شعله عبور داده مي شود. سرعت بايد بنحوي تنظيم گردد كه بدون اينكه به كالا آسيبي وارد شود پرزهاي سطحي سوزانيده گردد. حتي نبايد كالا كاملاً آب را از دست داده باشد تا زير دست آن محفوظ بماند.

ممكن است يك يا هر دو سطح آن پرزسوزي گردد.

در ماشين هاي شعله اي منبع سوخت گاز است، در نوع مشعلي ممكن است بين 6-1 شعله داشته باشد در اين نوع ماشين ها استوانه اي وجود دارد كه يك شيار سرتاسري دارد و جريان گاز با شعله در آن جريان دارد. در ماشين هاي با صفحات داغ معمولاً دو صفحه هلالي وجود دارد كه براي داغ كردن آنها از الكتريسيته و يا گاز استفاده مي گردد. در هر دو ماشين در ابتداي ورود پارچه به ماشين يك سيلندر داغ كه از داخل آن بخار عبور مي كند گذرانيده مي شود تا سطح داغ باعث شود سطح پارچه داراي رطوبتي يكنواخت گردد و از سوختن نايكنواخت آن جلوگيري گردد در غير اينصورت مواضع خشك تر بيشتر مي سوزد و بالعكس.

بعد از عمل پرزسوزي پارچه به قسمت خاموش كننده جرقه برده مي شود كه در اين مرحله ممكن است از آب و يا بخار استفاده شود.

استفاده از آب بهتر است زيرا در اين ماشين مي توان عمليات آهارگيري را نيز تواماً انجام داد سرعت ماشين هاي پرزسوزي معمولاً حدود 180 بوده و بستگي به تعداد مشعل دارد در پرزسوزيهايي كه براي پارچه هاي پشمي بكار برده مي شود جرقه خاموش كن مخصوص بكار برده مي شود.

پارچه بعد از عبور نبايد چين و چروك داشته باشد زيرا در رنگرزي ايجاد مشكل مي‌نمايد. در الياف مصنوعي معمولاً پرزسوزي بعد از عمل رنگرزي نبايد صورت گيرد زيرا باعث تصعيد رنگهاي ديسپرس مي گردد و در نتيجه احتمال نايكنواختي وجود خواهد داشت. ضمناً در اين نوع الياف بدليل ذوب شدن نوك الياف سطح پارچه كمي زبر مي گردد.

در ماشين هاي شعله اي جهت احتراق كامل از هوادهي استفاده مي گردد در اين عمل هواي كافي با گاز مخلوط شده و از دهنه مشعلها به صورت شعله خارج مي گردد اين ماشين ها بصورت اتوماتيك مي باشند و در صورت قطع گاز، هوا و يا پارچه عمليات متوقف مي شود.

ماشين هاي پرزسوزي در محل هاي ليزوله‌اي كه امكان آتش گيري ساير كالاها در آن خيلي كم باشد قرار داده مي شوند.
2- آهارگيري Desizing:

نخهاي تارچون تحت كشش و حركت نوساني زيادي قرار مي گيرند بنابراين احتمال پارگي در آنها زياد است. بنابراين آهار براي كاهش پارگي و پرزدهي و افزايش راندمان بكار برده مي شود. مواد آهاري لايه اي از سطح پارچه تشكيل مي دهند كه اين مواد بدليل سفت و سخت بودن از قابليت جذب و نفوذ رنگ و آب به داخل الياف جلوگيريمي كنند. مقداري نشاسته در آهار نخ بكار مي رود و بعد مقداري چربي به آن اضافه مي گردد كه در عمل رنگرزي، چاپ و تكميل ايجاد اشكال مي كند. بنابراين قبل از عمليات تكميلي اين ماده را بايد از پارچه جدا كرد.

آهار مصرفي دو منشاء دارد اگر از جنس پليمرهاي محلول در آب باشد معمولاً با يك شستشوي ساده مي تواند از بين برود (با استفاده از آب گرم و صابون كربنات). مانند پليمرهاي محلول در آب مثل پلي ويتيل الكل P.V.A، كربوكسي متيل سلولز C.M.C مواد پلي كلريليك.

اما اگر در آنها بكار رفته مبناي نشاسته اي موجود باشد بر طرف كردن آن مشكل خواهد بود زيرا نشاسته در آب محلول نيست.

براي از بين بردن نشاسته بايد اين ماده را تبديل به مواد قابل حل در آب نمود و بدين منظور بايد DP آنها را كاهش داده و بدينوسيله حلاليت را افزايش داد.
استفاده از آنزيم ها در آهارزدايي:

آنزيمها بيوكاتاليزورهاي مخصوصي هستند از منشاء آلي كه بوسيله اورگانيزم‌هاي موجود در سلولهاي حياتي ايجاد مي شوند و باعث تسريع واكنش مي گردند.

آنزيمها عمل سلكتيويتي انجام مي دهند يعني بدون اينكه به سلولز تشكيل دهنده كالا آسيب برسانند نشاسته را تجزيه مي كنند.
ماشين پرزسوزي و آهارگيري GOLLER:

اين ماشين سوزاندن پرزهاي سطحي همراه با آهارگيري توسط آنزيم انجام مي دهد. ماشين از چهار قسمت تشكيل شده:
1- تغذيه:

پارچه مورد نظر توسط غلتكهاي راهنما به ماشين تغذيه مي شود.
2- برس زننده:

در اين مرحله پرزهاي سطح پارچه به حالت عمودي در آمده و همچنين بر اثر نيروي گريز از مركز ضايعات همراه پارچه به بيرون پرتاب شده و توسط مكنده از اين قسمت خارج شده و پارچه وارد مرحله بعدي مي شود.
3- جعبه اختناق:

در اين قسمت پارچه با سرعت حداقل 60m/min عبور مي كند و پرزها سوزانده مي شوند. اين عمل مي تواند در يك روي پارچه و يا در هر دو روي آن انجام شود. (شكل a,b)

سرعت ماشين حدود 100m/min مي باشد و پارچه هاي نازك با بافت كم تراكم مناسب اين عمل نيستند. بعد از اين مرحله دوباره پارچه برس زده شده و پرزهاي سوزانده شده از سطح آن جدا مي شوند در اين مرحله و برس بعد از آن مكنده جداگانه‌اي وجود دارد تا پرزهاي مشتعل و هواي داغ را خارج كند تا باعث آتش سوزي نشوند.

در اين قسمت سه تنظيم روي شعله وجود دارد:

الف) جهت و زاويه شعله.

ب) قدرت شعله.

ج) عرض شعله.
ماشين رنگرزي Pad-Steam :

اين ماشين ساخت كمپاني MENZEL مي باشد ولي قسمت فولارد آن كه مهمترين قسمت ماشين Pad-Steam است و بايد خيلي دقيق و يكنواخت عمل كند از كمپاني KUSTERS كه شهرت جهاني دارد تهيه شده است.

در اين ماشين ابتدا محلولهاي مورد استفاده براي رنگرزي جداگانه تهيه شده و سپس به نسبتهاي مورد نياز در بالاي ماشين مخلوط شده و به تشتك فولارد تغذيه مي‌شود.

پارچه نيز پس از عبور از غلتكهاي راهنما و باز شدن به طور كامل وارد فولارد شده و پر مي شود. سپس براي عمليات فيكسه وارد قسمت Steamer شده و هنگام خروج از حوضچه هاي شستشو رد مي شود. در ابتدا سه حمام وجود دارد بعد يك حمام شستشوي اصلي و سپس دو حمام شستشوي ديگر وجود دارد و در انتها پارچه از سيلندر خشك كن عبور مي كند.

در محفظه بخار دماي بخار اشباع °c98 است زيرا در كاشان دماي بخار اشباع به °c120 نمي رسد. عرض اين ماشين m40/2 است.
شكل
ماشين رنگرزي Thermosol:

اين ماشين ساخت كمپاني MONFORTS مي باشد و پد آن ساخت KUSTERS است براي رنگرزي فاز پلي استر پارچه هايي كه مخلوط هستند از اين ماشين استفاده مي شود. رنگهاي مورد استفاده، رنگ ديسپرس و همچنين رنگهايي كه براي رنگرزي احتياج به شرايط دمايي بالا براي فيكسه كردن رنگ دارند مي باشند.

پارچه ابتدا از غلتكهاي راهنما رد شده و در محلول ساخته شده رنگ پد مي شود سپس وارد قسمت خشك كن شده كه با توجه به نوع پارچه چهار موقعيت شعله جابجا شده و ميزان حرارت را با جاي خود تنظيم مي كنند. فيكسه پارچه در دو باكس در شرايط دمايي °c170 و °c120 صورت مي گيرد. زيرا در يكبار فيكسه كردن و مستقيماً با دماي بالا (°c210) روي پارچه عمل كردن احتمال نايكنواختي وجود دارد.

بعد از خروج از قسمت حرارتي پارچه از روي سيلندر خنك كن كه توسط جريان آب خنك مي شوند عبور مي كند و جمع آوري مي شود.

عرض اين ماشين m4/2 است و مي توان روش CPB (COLD-PAD-BATCH) را نيز براي اينكار بكار برد به اين صورت كه پارچه را بعد از فولارد خارج كنيم و درون پلاستيك بپيچيم. اين سيستم بيشتر مناسب رنگهاي راكتيو است.
ماشين سانفورايزينگ:

ماشين سانفورايزينگ، ساخته كمپاني MONFORTS مي باشد. اين ماشين تأثير بسزايي بر كيفيت و زير دست پارچه دارد. ما اين عمليات را كه توسط ماشين ايجاد مي شود Shrinking ميناميم كه بر پايه و اصول آب رفتگي پارچه مي باشد. شرايط بگونه‌اي در اين ماشين طراحي شده كه با اعمال بخار و تحت تنش هاي مكانيكي اعمال شده از سوي نمدي كه بدور يك سيلندر استوانه اي بزرگ است پارچه از تنش‌هاي وارده قبلي آزاد شده و زير دست بسيار سخت و قابل انعطافي را به خود مي‌گيرد. اين عمليات بخصوص هنگام تكميل هاي ويژه جهت صادرات باعث ايجاد ارزش افزوده مي شود كه از اين نظر قابل ملاحظه است.
ماشين استنتر:

اين ماشين براي استفاده از مواد شيميائي كه خاصيت بهتري به پارچه مي دهند استفاده مي شود از قبيل تكميل هاي آلي: ضد آتش كردن، ضد آب كردن، پر كردن و همچنين زدن نرم كن ها به پارچه.

سه نوع ماشين استنتر از كمپاني MONFORTS در كارخانه موجود است يكي با عرض m4/2 و دو تا با عرض m3. پارچه مورد استفاده بعد از تغذيه به ماشين با محلول لازمه پد شده و سپس از قسمت Straightrning (صاف كن پود) عبور مي‌كند.

در اين مرحله دستگاه شناساگر MAHLO وجود دارد. اين دستگاه با تصاويري كه نشان مي دهد انحرافات پودر در پارچه را به صورت مثبت يا منفي نشان مي دهد. انحرافات يا به خود مستقيم با زاويه مثبت و منفي و يا به صورت قوس محدب يا مقعر نشان داده شده و عدد انحراف از حالت مستقيم در كنار آن نوشته مي شود. منحني حالات پود نيز به صورت پيكهايي به بالا يا پايين ظاهر مي شود كه هر ارتفاع پيكها كمتر باشد اين ميزان انحراف كمتر است. بعد از تشخيص انحراف غلتكهاي داخل اين قسمت به شكلي هماهنگ مي شوند تا پودر را دقيقاً عمود بر راستاي تار قرار دهند.

بعداز اين مرحله پارچه توسط كليبس يا سوزن (ماشين هر دو سيستم را دارد) گرفته شده و خشك شده و جمع آوري مي شود. در اين مرحله عرض و طول ماشين نيز كنترل مي شود. در قسمت هاي مختلف پارچه مي تواند عرضهاي متفاوتي بسته به ميزان كشش اعمال شده داشته باشد ولي تقريباً هميشه اين عرض به صورت صعودي مي باشد و با توجه به افزايش و يا كاهش عرض و تثبيت آن تغذيه اضافه
(over feed) نيز به صورت مثبت يا منفي به ماشين داده مي شود. (نوع سوزني براي پارچه‌هاي ظريف و حساس بكار مي رود.)
آزمايشات رنگ همانندي:

هدف از اين آزمايش ايجاد رنگ مورد نظر روي پارچه مخلوط (دوفازي) پنبه، پلي‌استر مي باشد. در اين آزمايش هر فاز بايستي جداگانه رنگ شود. فاز پلي استر با رنگينه ديسپرس و فاز ويسكوزيته با رنگينه راكتيو رنگ مي شود. آزمايش به صورت زير انجام مي شود:

ابتدا رنگ مورد نظر ديسپرس بايستي بكار رود، رنگرزي فاز پلي استر با ميزان رنگ مورد نظر همراه 2gr/lit نفوذ دهنده و 10gr/lit غلظت دهنده (آنتي ميگريشن: لوالين MIP) بكار مي رود پارچه دو فازي با محلول رنگرزي در فشار 70% فولارد شده و سپس در دماي °c150 به مدت 1min خشك شده و در نهايت به مدت 1min در دماي °c220 فيكسه مي شود. پارچه فيكسه شده بايستي حتماً اسيدي شود تا فاز پلي استر آن مانده و فاز ويسكوز حل شود. اسيدي كردن پارچه دو فازي در دماي جوش اسيد سولفوريك 50% به مدت 1min انجام مي شود. سپس پارچه به خوبي شسته مي‌شود تا ويسكوز آن خارج شود. شيد حاصله پس از اسيدي كردن با نمونه رنگ همانندي مقايسه و بررسي مي شود.

اين آزمايشات آنقدر تكرار مي شود تا شيد مورد نظر بدست آيد. سپس پارچه با دستورالعمل داده شده (با توجه به نسخه آزمايشگاه) در ماشين رنگرزي ترموزول رنگرزي مي شود.

نمونه اي از پارچه حاصله برايرنگرزي فاز دوم به آزمايشگاه آورده شده و با رنگينه راكتيو لازمه رنگرزي مي شود.

براي رنگرزي فاز دوم رنگينه راكتيو از روش C-P-B (COLD-PAD-BATCH) در محلول 100gr/lit اوره، 10 gr/lit رنگ، 20 gr/lit سودا و 2 gr/lit نفوذ دهنده استفاده مي شود. ابتدا پارچه اي كه فاز پلي استر آن رنگ شده در محلول مورد نظر با فشار فولارد 70% پد مي شود سپس در نايلون بسته شده و بعد از 24 ساعت شسته شده و با پارچه اصلي مقايسه مي شود.
آزمايشات رنگرزي:

هدف، ايجاد شيدهاي روشن روي پارچه SAB-176 مي باشد. براي اين آزمايش ابتدا بايستي محلول 1% از هر رنگي كه مي خواهيم بكار ببريم تهيه كنيم زيرا وزن كردن رنگ در مقدار بسيار جزئي در حدود صدم و هزارم غير قابل انجام است و خطا ايجاد مي كند

ابلاغ مي گردد.
آزمايش مربوط به قدرت و نوع صابون:

براي اندازه گيري قدرت صابون 5 تست انجام مي شود كه در زير توضيح داده شده‌اند:
1- تست نفوذ دهندگي صابون:

ابتدا محلول 2gr/L صابون را تهيه مي كنيم. قرصهايي از پارچه خام به شعاعي حدود 1.5cm ديده و در دماهاي مختلف از محلول صابون تهيه شده براي تست مورد نظر استفاده مي كنيم به اين صورت كه قرصها را روي سطح محلول قرار داده و زمان افتادن قرص به داخل محلول را اندازه گيري مي كنيم. هرچه زمان مورد نظر كمتر باشد قدرت نفوذ دهندگي صابون بيشتر است.
2- تست قدرت شست و شوئي صابون:

پارچه اي را كه با رنگينه مستقيم رنگرزي شده با محلول 2gr/L صابون در دماي جوش شست و شو مي دهيم (به مدت 45min) و تغيير شيد ايجاد شده در رنگ روي پارچه و همچنين سپس آب محلول صابون را مورد بررسي قرار مي دهيم. رنگبري بيشتر پارچه نشان دهنده قدرت شست و شوي خوب صابون مي باشد.
3- ميزان كف كردن صابون:

محلول 2gr/L صابون را تهيه كرده و با حداكثر سرعت همزن به مدت 1min آنرا همزده و حجم كف ايجاد شده را اندازه مي گيريم. حجم كف كمتر نشان دهنده صابون بهتر است زيرا كف ايجاد شده به مقدار زياد در شست و شو مشكل زا مي‌باشد.