مقاله كندرومالايي و نقش تغذيه و ورزش در درمان آن

مقاله كندرومالايي و نقش تغذيه و ورزش در درمان آن در 21 صفحه ورد قابل ويرايش

آناتومي زانو

زانو مفصلي است كه غير از حركت باز و بسته شدن داراي حركت خفيف چرخش به داخل و خارج نيز مي باشد در تشكيل و نگهداري مفصل زانو، استخوانها، رباطها و غضروف هايي شركت دارند كه آنها را توضيح مي دهيم.

- سه استخوان در تشكيل زانو شركت دارند.

- در بالا استخوان ران و در پائين استخوان درشت ني و در جلو استخوان كشكك در تشكيل مفصل زانو شركت مي‌كنند.

- استخوان نازك ني در تشكيل مفصل زانو شركت ندارند اما درست در مجاورت بخش خارجي مفصل زانو قرار دارد.

- رباط ها باندهاي فيبري هستند كه دو استخوان را بهم ا رتباط و متصل مي‌كنند.

- زانو 4 رباط مهم دارد كه اين 4 رباط استخوان ران را به استخوان درشت ني محكم متصل مي‌كنند و پايداري استاتيك مفصل زانو را تأمين مي‌كنند.

- رباطهاي طبيعي قدامي و خلفي سبب پايداري مفصل زانو در حركت به سمت جلو و عقب و ضربات در اين جهات و نيز پايداري مفصل زانو در برابر حركات چرخشي اعمال شده به زانو مي شوند.

- رباطهاي جانبي داخلي و خارجي كه در طرفين زانو قرار دارند هم سبب پايداري مفصل زانو در برابر اعمال نيرو به سمت خارج و داخل زانو مي شوند.


تاندونها:

- تاندونها عضلات را به استخوان اتصال مي دهند.

- تاندون عضله چهار سر راني( جلوي ران)- در پائين در جلوي زانو به استخوان كشكك اتصال مي يابد و ادامه آن در پائين كشكك به استخوان درشت ني اتصال مي يابد. عمل عضله چهار سر راني باز كردن زانو مي باشد.

غضروفها:

- به ساختمانهاي غضروفي زانو منيسك مي گوئيم كه در بين دو استخوان درشت ني و ران قرار دارند و سبب افزايش سطح تماس در استخوان فوق و افزايش پايداري زانو مي شوند.

بورس‌ها:

- بورس يك كيسه كوچك حاوي مايع است كه سبب تسهيل حركات مفصلي مي شوند.

- زانو سه بورس دارد كه عبارتند از: بورس كشكك (جلوي كشكك و زير پوست) و بورس زير كشكك و بورس غازي (Anserine) كه در سمت داخل زانو حدود 2 اينچ زير مفصل زانو قرار دارد.

توجه

همواره بايد توجه دا شت كه دردي كه در زانو احساس مي شود مي تواند ناشي از درد واقعي زانو باشد يا يك درد ارجاعي از ناحيه كمر، ران و يا مچ مي باشد.

بدواً علل درد مزمن زانو را بطور اختصار با سه آيتم تعريف، نشانه و درمان به استحضار مي رساند تا در ادامه مفصلاً و اختصاصاً از كندرومالاسي بر آن بحث شود:

آرتروزها:

تعريف: به تخريب غضروف زانو آرتروز مي گويند. در فرم شديد اين بيماري منيسك ها كه غضروفي اند بطور كامل از بين مي روند و در استخوان ران و درشت ني به يكديگر سايش پيدا مي‌كنند.

- نشانه ها: آرتروز سبب درد مزمن زانو مي شود كه با فعاليت زانو اين درد تشديد مي گردد.

- درمان: هدف از درمان در آرتروز كنترل درد است كه مي تواند با تقويت عضلات حول مفصل زانو يا استفاده از داروهاي ضد درد و در موارد تشديد تعويض مفصل زانو انجام مي گيرد.

بورسيت:

تعريف : در نتيجه ضربات عفونت و استفاده مكرر از زانو بصورتي كه زانو به زمين فشرده شود مي تواند منجر به التهاب بورس هاي زانو شود.

نشانه ها: شايعترين بورسي كه دچار التهاب مي شود بورس جلوي كشكك است كه در افرادي كه زياد زانو مي زنند مثل خدمتكاران يا آنها كه زياد فرش مي شويند ديده مي شود و منجر به درد جلوي زانو و التهاب و قرمزي مي شود. همچنين التهاب بورس غازي كه در زير و داخل زانو قرار دارد در افراد چاق و زنان شايعتر است و سبب درد قسمت داخل و پائين زانو بخصوص در شب و در هنگام خم شدن زانو مي شود.

درمان: درمان بر پايه اصول اوليه مراقبتي شامل بالا نگه داشتن، استراحت، فشار موضعي ويخ درماني است و گاهي هم از داروي ضد درد غير استروئيدي (ايبوبوفن و استامينوفن) استفاده مي شود. در موارد شديد گاهي از تزريق كورتون به داخل بورس استفاده مي شود.

عفونت:

تعريف: ورود عامل عفوني (معمولاً باكتري) به فضاي مفصلي را گويند كه سبب ايجاد عفونت زانو مي شود.

نشانه ها: درد شديد زانو به همراه تورم و قرمزي آن. همچنين اغلب فرد دچار تب و گاهي لرز مي شود.

درمان: شامل تجويز آنتي بيوتيك براي از بين بردن عامل بيماري و گاهي تخليه با سوزن مايع مفصلي است .

و امابعد: كندرومالاشي كشكك (Chondromalacia of the Patella) (نرمي غضروفي)؛

تعريف : اين بيماري بيشتر در جوانان ديده مي‌شود و عبارت است از نرم و قطعه قطعه شدن غضروف كشكك. علت بيماري بخوبي معلوم نيست. گاه بيماري بعد از وارد آمدن ضربه به زانو خودنمايي مي‌كند. تغييرات بيوشيمي غضروف مفصلي شامل كم شدن ماده كندروئيتين سولفات بافت همبند بين سلولي غضروف را عامل آن مي دانند. غضروف مفصلي شفافيت خود را از دست داده و به رنگ زرد تيره درآمده است. غضروف گاه ريشه ريشه (Fibrillation) و گاه ناهموار است و در بعضي نقاط ممكن است به كلي از بين رفته و استخوان زير آن نمايان گردد. در موارد پيشرفته تغييرات و دژنراتيو در مفصل پيدا شده و استئوفيت در لبه هاي كشكك به وجود مي آيد.

و يا تعريف سطحي تر آن اينكه :

سايش كشكك به قسمت داخلي يا خارجي انتهاي تحتاني ران كه موجب فشار به غضروف سطح داخلي كشكك و آسيب به آن شود.
نيازهاي غذايي از نظر جنسيت هم تفاوت دارد؟

مسلما تفاوت زيادي دارد اختلاف هورموني كه بين آقايان و خانم ها وجود دارد و مسئله يائسگي در خانم ها و تغييراتي كه از نظر هورموني و ترشحات و اين كه مقدار تحليل رفتن استخوان ها در آنها بيشتر مي شود. دلايل اين تفاوت از نظر جنسيت است. عده اي از پزشكان در اين مواقع هورمون تراپي را پيشنهاد مي كنند و يا كلسيم خوراكي تجويز مي كنند و عده اي ديگر به خصوص پزشكان گروه ارتوپدي معتقدند اگر اين افراد فعاليت زياد داشته باشند و كلسيم را به صورت مواد غذايي و اگر لازم باشد به صورت دارو مصرف كنند و البته از نور آفتاب هم بهره مي گيرند عوارض يائسگي و مشكلات استخواني ناشي از سن پيري را كمتر مي بينند. و يك مسئله بسيار مهم ميزان وزن است. يعني هر چه وزن بيشتر باشد فعاليت كمتر مي شود و هر چه فعاليت كمتر شود سيكل معيوب تري در ساخت استخوان به وجود مي آيند بنابراين به طرف سن پيري مي روند حتماً بايد وزنشان را متعادل نگه دارند و فعال تر باشند تا از نظر ساخت استخوانها و مفاصل جوان تر بمانند و ديرتر به پيري برسند.
تغذيه در روند رشد كودكان و نوجونان تا چه حد تأثير گذار است؟

بدون شك هم تغذيه، خاصه ويتامين و كلسيم و هم نور آفتاب در رشد نوزاد و در سنين اوليه كودكان مؤثر است عوارضي كه در اثر سوء تغذيه پيش مي آيد در مرحله نخست مربوط به كمبود كلسيم است كه هم در رشد طولي و هم در كيفيت ساخت استخوان تأثير بسيار دارد و متأسفانه اگر چنين پايه اي گذشته شود و استخوان ها دچار عوارضي شود تا آخر عمر همراه فرد خواهد ماند. بنابر اين در دو مرحله سني كلسيم و ويتامين D و تغذيه خوب در نگهداري از استخوان و مفاصل بسيار مهم است يكي مرحله قبل از بلوغ و يكي سنيني كه فرد به طرف يائسگي و پيري مي رود. بد نيست بدانيد مردها هم دچار يائسگي مي شوند اما يائسگي در زنان چشم گير تر است. يعني همان دوراني كه خانم ها مي گذرانند براي مردها هم پيش مي آيد ولي چون مردها معولاً فعال تر از خانم ها هستند كمتر به چشم مي آيد و به نظر مي رسد كه خانم ها بيشتر در خطر هستند و بايستي بيشتر به سلامت خود توجه داشته باشند مخوصاً از جهت افزايش وزن بايستي جدا مراقبت نمايند چون ساختمان بدن خانم ها، زانو، كمر، لگن و مچ پاي آنها براي وزن زياد ساخته نشده و آسيب پذير تر است.
برنامه غذايي در طول درمان

البته توجه به برنامه غذايي مرحله اول درمان است و ارتوپدها معمولاً حتي براي درمان پوكي استخوان و نگه داشتن استخوان در حد مطلوب كمتر دارو مي دهند و بيشتر تذكرات ايشان روي غذا و فعاليت هاي فيزيكي نرمش و ورزش است. البته گاهي دارو هم تجويز مي‌كنند ولي دارو كافي نيست هم چنان كه پاي بخاري نشستن و دارو خوردن هم هيچ كمكي نمي كند.
توصيه براي خانواده

توصيه من به بيماران و همه خانواده ها معمولاً دو كلمه است كه اگر به همين دو كلمه توجه كافي بشود شايد خيلي ها نياز به مراجعه به پزشك را نداشته باشند. اين دو كلمه وزن و ورزش است كه توجه به آن بسيار ساده است. به نظر من مسائلي مثل گرفتاري، بچه داري،‌ كار بيش از اندازه، بهانه اي بيش نيست. و فكر مي‌كنند در هر شرايطي هم از نظر اقتصادي، هم از نظر اجتماعي مي توانند به اين نكته توجه داشته و ضمن رعايت اصل تغذيه سالم از ورزش هم خودداري نكنند. منظور از ورزش، ورزش سنگين باشگاهي نيست راه رفتن ساده و داشتن يك دمبل ساده در خانه و هفته يكي دو روز به كوه و استخر رفتن هم مي تواند كار ساز باشد.
و اما گفتيم ورزش، پس شايسته است به طور كامل به اين مقوله نيز پرداخته و با شناخت جامع از مضرات و فوايد آن مي توانيم از آن به عنوان ابزاري كاملاً مناسب در درمان بهره گيريم.

نقش ورزش در درمان

ورزش هاي خوب براي زانوهاي بد

ورزش هاي نامناسب يا عدم انجام درست حركات ورزرشي، از مهمترين عوامل ايجاد دردهاي زانو به شمار مي روند.

يك دسته از فعاليت هاي ورزشي كه مسلتزم خم كردن شديد زانو ها هستند، به ويژه اگر به همراه بلند كردن وزنه باشند فشار زيادي به زانوها وارد مي‌كنند.

زانو درد شايد شايعترين درد مفصلي باشد. در كشور ما كمتر آدمي را مي بينيد كه از ميانسالي گذشته و زانو درد نداشته باشند. مسائل مربوط به پوكي استخوان را اگر كنار بگذاريم، نحوه زندگي ايراني ها مثل نشستن دو زانو و چهار زانو عمده ترين دلايل آن به شمار مي رود. اوضاع وقتي بدتر مي شود كه با اين زانوي ناسالم، ورزش ها ي نامناسب هم انجام شود. در اين مطلب به برخي از مهم ترين سؤالاتي كه ممكن است در مورد رابطه ورزش با زانو درد براي هر فردي پيش آيد، پاسخ داده شده است.