تحقیق بررسی امنيت انرژي

تحقيق بررسي امنيت انرژي در 15 صفحه ورد قابل ويرايش

ژئواستراتژي كنوني در قفقاز جنوبي

مقدمه مترجم

اهميت روز افزون منطقه قفقاز جنوبي به ويژه در مناسبات جديد جهاني و صف بندي قدرتهاي منطقه اي و بين المللي، پژوهش و تحقيق پيرامون اين منطقه، عوامل و پارامترهاي موثر در آرايش قوا و اثرگذاري بر مناسبات آن را در دستور كار موسسات پژوهشي و مراكز مطالعات راهبردي قرار داده است.

ويژگي منحصر بفرد ارتباطي اين منطقه بين اروپا و آسياي مركزي به عنوان منبع بزرگ انرژي، رقابت ويژه روسيه و غرب در اين منطقه كه حياط خلوت سنتي روسيه محسوب مي شود، مناقشات دامنه دار قومي كه بستر بسياري از منازعات در اين منطقه است و عواملي از اين دست، اهميت قفقاز جنوبي را در روابط منطقه اي و حتي بين المللي بيش ازگذشته ساخته است.

متني كه برگردان آن پيش روي شماست به قلم يكي از محققين و صاحبنظران برجسته مسائل ژئواستراتژيك جهاني و منطقه اي به رشته تحرير در آمده است.

بديهي است ترجمه اين مقاله به معني تائيد تمام ادعاهاي نويسنده نبوده و هدف افزودن منابع اطلاعاتي به حوزه هاي كارشناسي مربوطه است.





ژئواستراتژي كنوني در قفقاز جنوبي

در ماههاي اخير روابط روسيه و گرجستان متلاطم شده است .تنش روي داده بين اين دو كشور تنها يك نمونه ازصف بندي گسترده استراتژيك بين غرب وروسيه در منطقه قفقاز جنوبي است. در اين عرصه، كشورها و سازمانهاي مختلف در سطوح منطقه اي و فرامنطقه‌اي، در موضوع امنيت انرژي و ايفاي نقش در معادلات قدرت در منطقه درگير هستند. با در نظر گرفتن اين دو عامل تعيين كننده، اين سؤال مطرح مي شود كه موقعيت كنوني منطقه چيست و چه آينده اي براي آن پيش بيني مي شود ؟

رويكردهاي امنيتي و سياسي- نظامي بازيگران منطقه اي، در ابعاد مختلف بر اين منطقه تاثير گذار است .اين بازيگران شامل گرجستان، ارمنستان و آذربايجان و آتش مناقشات همچنان مشتعل آنان در آبخازيا، اوستيا و قره باغ كوهستاني است .افزون بر آن تاثير و اعمال نفوذ قدرتهاي منطقه اي چون تركيه و ايران و قدرتهاي جهاني مانند ايالات متحده، روسيه و چين، جزئي جدايي ناپذير از آرايش قدرت در منطقه محسوب مي شوند.

علاوه بر كشورها، سازمانهاي بين المللي نيز در اين بازي بزرگ درگيرند. اين سازمانها در سطح منطقه اي عبارتند از سازمان همكاريهاي اقتصادي درياي سياه (B.S.E.C) ، سازمان نيروي درياي سياه (BLACKSEAFOR)، سازمان نيروي درياي خزر (CASFOR)، سازمان همكاري بين گرجستان، اوكراين، آذربايجان و مولداوي (G.U.A.M)، و سازمان پيمان امنيت دست جمعي (C.S.T.O) همراه با سازمان كشورهاي مستقل مشارك المنافع (C.I.S). در سطح بين المللي سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (N.A.T.O) و اتحاديه اروپا از وزن مخصوصي در معادلات قدرت منطقه برخوردار مي هستند.

رقابت روسيه و آمريكا در قفقاز جنوبي و خزر

اهميت ژئو استراتژيك قفقاز جنوبي و خزر به عنوان كريدور ارتباطي اروپا به آسياي مركزي ،به عنوان سرپلي براي كنترل و فشار بر ايران و همچنين به دليل ذخائر انرژي و مقوله جنگ عليه تروريسم، دلايل اصلي حضور ايالات متحده در منطقه هستند. ايالات متحده با عمليات سنگين نظامي خود در عراق و افغانستان و درپي چرخش ازبكستان به سوي روسيه، متمايل به دستيابي نقاط اصلي قدرت در قفقاز و در راستاي حمايت از ژئو استراتژي جهاني خود مي باشد .

تحركات اخير ايالات متحده ممكن است مبتني بر اصل تعادل قوا در اين منطقه باشد كه بعد از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي شكل گرفته است .هم اكنون كاملا مشخص است كه ايران و روسيه به عنوان بزرگترين قدرتهاي منطقه اي از اين امر احساس تهديد مي كنند. روسيه، قفقاز جنوبي را حياط خلوت سنتي خود مي داند و توجه روز افزون غرب به اين منطقه را زير نظر دارد. ايالات متحده، آذربايجان را به عنوان مهمترين متحد خود در حوزه درياي خزر برگزيده است و برنامه همكاريهاي نظامي با اين كشور را طراحي و اجرا مي نمايد. تحليل گران نظامي روسيه بر اين باورند كه اين برنامه تداعي كننده برنامه آموزش و تجهيز آمريكا – گرجستان است كه از زمان آغاز در سال 2002 گرجستان را برخوردار از ارتشي توانمند، آموزش ديده و مجهز ساخته است.

تحليل گران روسي از اين بيم دارند كه به زودي اين امر در مورد آذربايجان نيز محقق شود كه در اينصورت روسيه از تمام ابزارهاي خود جهت نفوذ در آذربايجان محروم خواهد شد.

به نظر مي رسد همكاري نظامي آمريكا با كشورهاي قفقاز جنوبي و حاشيه درياي خزر به آرامي و بدون مخمصه در حال انجام است. هرچند ايالات متحده در منظر افكار عمومي تظاهر به بي ميلي براي حضور نظامي در منطقه مي نمايد، اما آشكار است كه اين حضور نظامي در راستاي دفاع از منافع اين كشور در منطقه و از جمله امنيت انرژي است. علاوه بر پشتيباني نظامي آمريكا، بودجه دفاعي فزاينده آذربايجان نيز در راستاي تقويت قدرت نظامي اين كشور است. مسئله اي مطرح شده اين است كه آيا ايالات متحده قادر به راضي كردن ديگر كشورها از قبيل قزاقستان جهت پيوستن به اين پيمان همكاري نظامي خواهد بود؟