گزارش کارآموزی بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی

گزارش کارآموزي بررسي دستورالعمل هاي نگهداشت و کاليبراسيون تجهيزات پزشکي در 110 صفحه ورد قابل ويرايش


سير تاريخي علم نگهداشت :

دانش نگهداري و تعميرات ( نت ) در طول دوران شکل گيري خود دستخوش تحولات گوناگوني بوده است. در اين جا به بررسي روند دگرگونيها خواهيم پرداخت و بر اين اساس سير تاريخي تحولات حوزه نت را به سه دوره اساسي تقسيم مي نماييم :

1 - دوره نخست ( BM ) :

سير تحولات در دوره نخست تحقيقات نشان مي دهد که گامهاي اوليه در پياده سازي نت در سالهاي قبل از جنگ جهاني دوم رخ داده است. در آن ايام صنايع به شکل امروزي مکانيزه نبوده و لذا خرابيها و توقف ناگهاني ماشين آلات مشکلات جدي را براي دست اندرکاران امر توليد ايجاد نمي نمود ؛ به بيان ديگر ، جلوگيري از بروز عيب در ذهن اکثر مديران و مهندسين مفهوم نداشته و يا حداقل ضرورتي از اين نظر احساس نمي گرديد. و اکثر شرکتها و واحدهاي توليدي و صنعتي تنها در زماني که دستگاه و يا تجهيزات از کار مي افتادند ، بازبيني و يا تعمير آنها را آغاز مي نمودند ؛ در واقع سيستم نگهداري و تعميرات به هنگام از کار افتادگي ( Breakdown Maintenance ) معمول بود.

2 - دوره دوم ( TPM ) :

همه چيز در خلال جنگ جهاني دوم به صورتي انفجار آميز دستخوش تحول گرديد. فشارهاي ناشي از زمان جنگ ، تقاضا براي انواع محصولات را افزايش داده و اين در حالي بود که نيروي انساني صنايع بشدت کاهش يافته بود ؛ اين عامل سبب گرديد تا مکانيزاسيون افزايش پيدا نمايد. مي توان سال 1950 را سال رونق طراحي و ساخت ماشين آلات مکانيزه ناميد و اين ايام ، سرآغاز وابستگي صنايع به تجهيزات مکانيزه و اتوماسيون بوده است.

با افزايش روزافزون اتوماسيون مساله شکست و از کارافتادگي ماشين آلات نيز از اهميت بيشتري برخوردار مي گشت. پس از گذشت چند سال روند افزايش خرابيها به گونه اي گرديد که کميت و کيفيت توليدات را تحت الشعاع خود قرار داده و اسباب نارضايتي صاحبان صنايع را فراهم نمود. ادامه اين روند ناخوشايند ، مديران و کارشناسان را به فکر چاره و راه حلي مناسب براي جلوگيري از روند رو به رشد عيوب نمود.

در اين رهگذر سيستم نگهداري و تعميرات پيشگيرانه ( Preventive Maintenance ) بعنوان چاره درد و راه حلي مناسب در کشور آمريکا پيشنهاد گرديد و به اجرا درآمد. نياز صنايع بر توليد محصولات با کيفيت بالا و قيمت مناسب جهت افزايش توانايي رقابت در بازار موجب گرديد که استفاده از سيستم PM رونق يافته و در اين راستا اجراي تعميرات و تعويضهاي پيشگيرانه دوره اي بعنوان موثرترين راه حل جهت کاهش خرابيها مورد استفاده قرار گيرد.

در طول دهه 1950 نت پيشگيرانه به تدريج تکامل يافت تا پاسخگوي نيازهاي جديد صنعت باشد. در اين راستا سيستم نگهداري و تعميرات بهره ور( Productive Maintenance ) در سال 1954 به صنايع آمريکا معرفي گرديد. در اين سيستم ضمن تاکيد بر روي اصلاح خرابيهاي اتفاقي و از کار افتادن غير منتظره تجهيزات با بهره گيري مناسب از علوم آمار و احتمالات و پژوهش عملياتي ، شبيه سازي ، اقتصاد مهندسي ، تئوري صف و نگرشهاي تحليلي ، تکنيکها و مدلهايي براي حالات مختلف انواع دستگاهها و تجهيزات ابداع شد که متخصصين اين رشته مي توانستند اصول فعاليتها و عمليات نگهداري و تعميرات را به نظم درآورده و خرابيها را پيش بيني نمايند تا جهت نگهداري و تعمير آنها برنامه ريزي انجام پذيرد.

دهه 1960 را مي توان دهه گسترش استفاده از نت بهره ور در صنايع ناميد. معرفي نت بي نياز از تعمير ، مهندسي قابليت اطمينان و مهندسي قابليت تعمير ( 1962 ) از نتايج تحقيقات انجام شده در اين دهه بوده که در تکامل سيستم نت بهره ور بسيار موثر بوده است.

معرفي سيستم نگهداري و تعميرات بهره ور فراگير ( Total Productive Maintenance ) در دهه 1970 از سوي صنايع ژاپني را مي توان بعنوان آخرين دستاورد در دوره دوم تحولات نگهداري و تعميرات ناميد. سيستم TPM در حقيقت همان سيستم نت بهره ور به شيوه آمريکايي است که در جهت سازگاري با شرايط صنعتي ژاپن در آن بهبودهايي داده شده است ؛ ابتکار محوري و حساس در اصول TPM اين است که اپراتورها خودشان به امور اصلي و اوليه نگهداري و تعميرات ماشينهاي خودشان مي پردازند. در نت بهره ور فراگير نتايج حاصل از فعاليت هاي صنعتي و تجاري به صورت
اعجاب انگيزي بهبود يافته و سبب ايجاد يک محيط کاري با بهره وري بالا ، شادي آفرين و ايمن با بهينه سازي روابط بين نيروي انساني و تجهيزاتي که با آن سر و کار دارند ، مي گردد.

3 - دوره سوم ( RCM ) :

ميزان افزايش سرمايه گذاري بر روي ماشين آلات صنعتي و اتوماسيون از يکسو و افزايش ارزش مالي و اقتصادي آنها از سوي ديگر منجر به آن شد که مديران و صاحبان صنايع به فکر راهکارهايي منطقي بيفتند که قادر به بيشينه سازي طول عمر مفيد تجهيزات توليدي و طولاني کردن چرخه عمر اقتصادي آنها باشد. افزايش ميزان اثربخشي ماشين آلات ، بهبود کيفيت محصولات در کنار کاهش هزينه هاي نت و عدم خسارت به محيط زيست از جمله مواردي است که باعث ايجاد تحولي جديد در زمينه نگهداري و تعميرات گرديد.

دست آوردهاي جديد نت در اين دوره عبارتند از :

3-1- معرفي سيستم نگهداري و تعميرات بر پايه شرايط کارکرد ماشين آلات و ترويج استفاده از روشهاي CM همچون آناليز لرزش ، حرارت سنجي و... ( Reliability Centered Maintenance )

3-2- معرفي و بکارگيري انواع روشهاي تجزيه و تحليل خرابيهاي ماشين آلات.

3-3- طراحي تجهيزات با تاکيد بيشتر بر قابليت اطمينان و قابليت تعمير .

3-4- تحول اساسي در تفکر سازماني به سمت مشارکت و گروههاي کاري.

3-5- معرفي سيستم نگهداري و تعميرات موثر .

3-6- معرفي روش نت مبتني بر قابليت اطمينان به عنوان روشي جامع جهت تصميم گيري در استفاده صحيح از انواع سيستم هاي نگهداري و تعميرات موجود.

RCM فرآيندي است که اولاً معين مي کند چه کاري مي بايست براي تداوم عمر هر گونه سرمايه فيزيکي انجام شود و دوم آنکه انتظاراتي را که کاربران از تجهيزات دارند ، عملي مي نمايد.

انواع سيستم هاي نگهداري و تعميرات :

سيستم نگهداري و تعميرات واکنشي ( Reactive Maintenance )

اين استراتژي بيان مي کند که :

بعد از وقوع خرابي نسبت به تعمير ماشين و بازگشت وضعيت به حالت اوليه اقدام مي گردد. ( Fix it after it Breaks)در استاندارد TPM از اين روش با عنوان (Breakdown Maintenance ) ياد شده و در ايران نيز عنوان (Emergency Maintenance ) براي اين روش مورد استفاده قرار مي گيرد.

همانگونه که اشاره نموديم اين سيستم در سالهاي آغازين تکامل نت مورد استفاده قرار مي گرفته و بدين سبب با ساختار امروزي ماشين آلات و تجهيزات همخواني چنداني نداشته و معايب زير را با خود به همراه دارد :

1 - کاهش ايمني کار با ماشين آلات .

2 - عدم برنامه ريزي دقيق توليد به علت بروز مشکلات کمي و کيفي .

3 - نياز به گروه تعميراتي قوي و آماده به کار .

4 - افزايش زمان تعميرات به علت مشاهده خرابيهاي فرعي .

5 - نياز به ذخيره و انبار کردن وسيع قطعات .

نگهداري و تعميرات پيشگيرانه ( Preventive Maintenance )

اين استراتژي بيان مي کند که :

نگهداري و تعميرات پيشگيرانه عبارت است از يک روش سيستماتيک برنامه ريزي و زمان بندي شده جهت انجام کارهاي نگهداري مورد نياز .

اين کار بايد بر طبق برنامه تنظيمي با هدف جلوگيري از فرسايش غيرعادي اجزا ماشين و کاهش توقفات اضطراري ماشين آلات انجام پذ يرد . ( Fix it before it breaks )

Maintain based upon calendar or running time

نگهداري و تعميرات پيشگيرانه از يک روش سيستماتيک برنامه ريزي و زمان بندي شده جهت انجام کارهاي نگهداري مورد نياز بر طبق برنامه تنظيمي با هدف جلوگيري از فرسايش غير عادي اجزا ماشين و کاهش توقفات اضطراري ماشين آلات.

نت پيشگيرانه بر اساس تناوب اجراي فعاليتها برنامه ريزي و اجرا گرديده و به همين دليل عبارت : Time Based Maintenance نيز به اين دسته از فعاليتها اطلاق مي گردد .

فعاليت هاي نت پيشگيرانه عبارتند از :

1 - جلوگيري از فرسايش غيرعادي اجزاء ماشين : نظافت ، آچارکشي و روانسازي ( روغنکاري و گريسکاري )

2 - کاهش توقفات اضطراري : تعمير و تعويض هاي دوره اي مطابق با برنامه زماني از پيش تعيين شده .

نگهداري و تعميرات پيشگويانه ( Predicative Maintenance )

Maintain based upon known condition

نت پيشگويانه به مجموعه فعاليت هايي اطلاق مي گردد که جهت تعيين شرايط فني کارکرد اجزاء ماشين ( اندازه گيري ميزان فرسايش اجزاء ) در حين بهره برداري انجام گرديده و بر اساس نتايج حاصله از آن ، زمان و نوع فعاليت نت مورد نياز تعيين مي گردد.

نت پيشگويانه بر اساس شرايط کارکرد اجزاء ماشين برنامه ريزي و اجرا گرديده و به همين دليل عبارت Condition Based Maintenance نيز به اين دسته از فعاليتها اطلاق مي گردد.

فعاليت هاي نت پيشگويانه ( PDM ) عبارتند از :

1 - بازرسي فني توسط حواس انساني : انجام بازرسي فني توسط پرسنل ماهر نت با استفاده از حواس انساني ( همچون بازرسي سر و صداي غيرعادي يا گرم شدن بيش از حد اجزاء )

2 - اندازه گيري فرسايش با استفاده از ابزار توسط انسان : بازرسي فني اجزاء ماشين و اندازه گيري فرسايش با استفاده از ابزارهايي همچون ارتعاش سنج ، حرارت سنج ، آنالايزر روغن . در اين روش بازرس PM در فواصل زماني مشخص و در حين کارکرد ماشين با استفاده از ابزار نسبت به اندازه گيري ميزان فرسايش اجزاء اقدام و نتايج به دست آمده را با محدوده کارکرد مجاز اجزاء مقايسه مي نمايد. تصميم جهت ادامه کار ماشين و يا توقف آن جهت انجام فعاليت هاي نت بر اساس نتايج حاصله از اين تحليل خواهد بود. در اين روش هيچ فعاليت اضافي نت انجام نمي گيرد و بر همين اساس عبارت نت اقتصادي نيز به اين گروه از فعاليت هاي نت اطلاق مي گردد .

3 - بازرسي و اندازه گيري پيوسته توسط ابزار : امروزه با استفاده از روش کنترل پيوسته توسط طراحان ماشينهاي صنعتي به عنوان روشي جهت جلوگيري از خطاهاي برنامه ريزي نت مورد توجه قرار گرفته است . فيلترهاي هوا مجهز به سنسورهايي جهت تعيين زمان دقيق تعويض فيلتر شده اند ؛ براي ياتاقانها سنسورهاي حرارتي طراحي گرديده تا زمان دقيق روانسازي آنها مشخص و به اپراتورها اعلام گردد و . . .

کدام سطح را بکار ببريم ؟

يک سازمان بزرگ که مديريت يک فن آوري مرکز پزشکي بزرگ را کنترل مي کند بايد تصميم بگيرد که چه حدي از توانايي را در کارگاه خود نياز دارد.

يک روش مديريت مناسب ، تهيه فهرست تجهيزاتي است که نياز به نگهداري دارند و سپس مطالعه نيازهاي پرسنل و کارهاي پشتيباني براي هر سطح نگهداري و تصميم گيري در مورد اينکه نگهداري داخلي از نوع سطح O ، I و D يا هيچکدام از آنها باشد وابسته است به برآوردي که از هزينه ها در برابر سرعت حاصل در فرآيند تعميرات صورت مي گيرد [3] .

كاليبراسيون و اهداف آن :

كاليبراسيون در واقع ايجاد نظامي مؤثر به منظور كنترل صحت و دقت پارامترهاي مترولوژيكي دستگاه هاي آزمون و وسايل اندازه گيري و كليه تجهيزاتي است كه عملكرد آنها بر كيفيت فرايند تأثيرگذار است و به منظور اطمينان از تطابق اندازه گيريهاي انجام شده با استانداردهاي جهاني مورد استفاده قرار ميگيرد. اگرچه كاليبراسيون تعاريف متعددي دارد اما در يك نگاه كلي ميتوان كاليبراسيون را مقايسه يك دستگاه اندازه گيري با يك استاندارد و تعيين ميزان خطاي اين وسيله نسبت به آن و درصورت لزوم تنظيم دستگاه در مقايسه با استانداردهاي مربوطه دانست.

اگرچه كاليبره كردن تجهيزات پزشكي در ابتداي به كارگيري آنها و در لحظه ساخت از اهميت قابل قبولي برخوردار است، اما حصول اطمينان از كاربرد دستگاه هاي كاليبره در تمامي مدت فعاليت آن دستگاه، نكته اي است كه باعث ايجاد اعتماد متقابل پزشك و بيمار شده و علاوه بر كاهش هزينه هاي درماني، كاهش مدت زمان بستري رانيزدربرخواهدداشت .

بدون شك، آزمايشگاه كاليبراسيون ميتواند دربسياري از فرآيندهاي بيمارستاني نقش عمده اي ايفا نمايد و ابعاد مختلف مرتبط با تجهيزات پزشكي از جمله تعميرات، نظارت و بازرسي را متحول سازد.

مهمترين اهداف تأسيس آزمايشگاه كاليبراسيون به شرح زير است:

1- كاهش هزينه تعميرات اتفاقي به دليل نظارت بر عملكرد دستگاه

2- افزايش عمر تجهيزات پزشكي به دليل كاهش مراجعات و بررسي عملكرد دستگاه توسط متخصصان

3- كاهش مواد، قطعات و ملزومات مصرفي

4- جلوگيري از مراجعات متعدد به مراكز درماني به منظور كسب اطمينان از صحت آزمايشات

يكي از تصميماتي كه به هنگام تنظيم كاليبراسيون بايد در نظر گرفته شود اين است كه آيا كاليبره كردن دستگاه مورد نظر در داخل سازمان و از طريق راه اندازي آزمايشگاه كاليبراسيون انجام شود يا از خدمات شركتهاي ارائه كننده خدمات كاليبراسيون استفاده شود. كاليبراسيون فرآيندي دوره اي است كه بايد نسبت به انجام آن در دوره هاي مشخص و معيني اقدام نمود. دلايل زير به صورت پنهان و غيرمستقيم به توجيه اقتصادي و فرآيند كاليبراسيون تجهيزات پزشكي تأثيرگذار است:

1- در حال حاضر تكنولوژي كاليبره كردن تجهيزات پزشكي موضوع بسيار جديدي است و شركتهاي كمي در اين زمينه فعاليت دارند و توانايي پوشش دادن محدوده وسيع كليه تجهيزات پزشكي را ندارند.

2- هزينه اصلي استفاده از شركتهاي خدمات دهنده در زمينه كاليبراسيون به طور مستقيم با تعداد دستگاه هايي كه نياز به كاليبره شدن دارند، متناسب است. البته اين هزينه قابل توجه است.

3- افزون بر هزينه ذكر شده در بند (2) بايد هزينه هاي غيرمستقيم زير نيز در نظر گرفته شود:

الف- هزينه هاي پنهان مدت از كارافتادگي (خواب دستگاه) در هنگام ارسال دستگاه جهت انجام كاليبراسيون

ب- هزينه هاي پنهان اداري جهت ارسال دستگاه براي انجام كاليبراسيون

ج- هزينه هاي پنهان خرابي احتمالي دستگاهها در اثر حمل و نقل

د- هزينه هاي پنهان خارج شدن دستگاهها از وضعيت كاليبره به دليل حمل و نقل
4- كاليبراسيون فرآيندي است كه در اثر اجراي آن اطمينان از داده خروجي دستگاه در ازاي ورودي معين براي كاربر مشخص ميگردد. بنابراين پس از هر بار انجام تعمير بر روي هر دستگاه پزشكي، بايد آن دستگاه از نظر كاليبره بودن نيز بررسي گردد. بنابراين بيمارستان متحمل هزينه هاي مرتبط با انجام كاليبراسيون به ازاي انجام هر تعمير اتفاقي برروي دستگاهها، علاوه بر كاليبراسيون دوره هاي بعد ميگردد.

تقسيم بندي استانداردهاي آزمايشگاه كاليبراسيون

آزمايشگاه كاليبراسيون بايد همواره اطمينان حاصل كند كه تمامي وسايل آزمون و
اندازه گير به طور دوره اي براي بررسي، كاليبره و تأييد دقت و درستي به آزمايشگاه آورده ميشوند. بر روي دستگاههايي كه تأييد ميشوند بايد برچسب مخصوصي زده شود و تاريخ كاليبراسيون و انقضا روي آن نوشته شده باشد. از به كار گرفتن دستگاههايي كه فاقد اين برچسب هستند بايد جداً جلوگيري به عمل آيد.

استانداردهاي موجود در هر آزمايشگاه به سه دسته كلي تقسيم ميگردند:

1-استانداردهاي اوليه:

اين استانداردها داراي بالاترين دقت براي كميت خاص هستند كه همواه توسط يك مؤسسه معتبر بين المللي كاليبره و داراي تأييديه هستند. اين استانداردها توسط افراد مجرب براي كاليبره كردن استانداردهاي ثانويه مورد استفاده قرار ميگيرد.

2-استانداردهاي ثانويه:

استانداردهايي هستند كه به صورت دوره اي توسط استانداردهاي اوليه كاليبره ميگردند و صرفاً براي كاليبره كردن استانداردهاي رده پايينتر يعني استانداردهاي كاري به كار گرفته ميشوند.



3-استانداردهاي كاري

از نظر دقت، پايينترين مقياس را در سطح آزمايشگاه كاليبراسيون دارند و براي كاليبره كردن كليه دستگاههاي اندازه گير كه از واحدهاي ديگر به آزمايشگاه فرستاده ميشوند مورد استفاده قرار ميگيرند.

ب) چارت كنترل

كميتهاي تست شده در هر مرحله تأييد، يادداشت شده و منحني تغييرات آنها نسبت به زمان رسم ميشود. از اين منحنيها پراكندگي حول ميانگين و انباشتگي محاسبه ميگردد.

ج) زمان تقويمي يا سپري شده

ابتدا وسايل اندازه گيري به گروههايي بر اساس مشابهت ساختاري آنها با يكديگر، قابليت اطمينان و پايداري يكساني تقسيم ميشوند. طول زمان تأييديه مشخصي به هر گروه بر اساس درك و تجارب مهندسي اختصاص داده ميشود. در هر گروه تعداد وسايلي كه در زمان تعيين شده جهت تأييد مجدد برگردانده ميشوند. اما خطاي زيادي در آنها مشاهده ميشود، يا به گونه اي تأييد نمي شوند، يادداشت شده و به صورت نسبتي از كل تعداد وسايل در آن گروه بيان ميشود.

در تعيين اقلام غيرقابل تأييد آن تعداد كه به طور واضح آسيب ديده اند يا توسط مصرف كننده به عنوان مشكوك يا معيوب بازگردانده شده اند، گنجانيده نمي شوند. چون اين وسايل براي اندازه گيري به كار نمي روند، در نتيجه توليد خطا نمي كنند. اگر نسبت وسايل تأييد نشده زياد باشد، پريود بين دو تأييد بايد كاهش داده شود . اگر زيرمجموعه اي خاص از وسايل مانند ساير اعضاي گروه رفتار ننمايند، اين زيرگروه بايد به گروه ديگري منتقل شود كه داراي پريود بين دو تأييد متفاوتي باشد. اگر تعداد وسايل غيرقابل تأييد دريك گروه خيلي كم باشد ممكن است از نظر اقتصادي افزايش پريود بين دو تأييد قابل توجيه باشد.

د- زمان مصرف شدن وسيله:

اين روش برگرفته از روشهاي قبلي است. اساس روش ثابت است، اما پريود بين دو تأييديه به جاي زمان سپري شده برحسب ماه، برحسب ساعات مصرف تعريف ميشود.

وسيله اندازه گيري مجهز به سيستم اندازه گيري زمان مصرف است و هر گاه زمان مصرف نشان داده شده به حد مشخصي رسيد، وسيله تست، تنظيم و تأييد مجدد ميشود. امتياز تئوريك مهم اين روش آن است كه دفعات تأييد و در نتيجه هزينه تأييد مستقيماً بر اساس زمان مصرف است.

و- تست در حال سرويس يا جعبه سياه:

اين روش مكمل تست و تأييد كامل سيستم است. در اين صورت در فاصله زماني بين دو تأييد كامل، از وضعيت وسيله اندازه گيري اطلاع گرفته ميشود و اين اطلاعات كفايت يا عدم كفايت طول زمان بين دو تأييد كامل را روشن مينمايد. اين روش مشابهتي با روشهاي اول و دوم دارد و براي وسايل و سيستمهاي اندازه گيري پيچيده مناسب است. پارامترهاي بحراني و مهم به طور مكرر مثلاً هر روز يك بار يا هر روز چند بار چك ميشوند و اين كار توسط كاليبراتوري كه تنها پارامترهاي مشخصي را اندازه گيري ميكند (Black Box) انجام ميشود. اگر در اين تستها وسيله اندازه گيري تأييد نشود جهت بررسي، تست و تأييد كامل ارسال ميشوند.

مهمترين مزيت اين روش آن است كه اطمينان لازم براي استفاده كننده از وسيله را فراهم مي آورد. اين روش براي وسايلي كه از نظر جغرافيايي دور از لابراتوار كاليبراسيون هستند، مناسب است. زيرا تست و تأييد كامل زماني انجام ميشود كه نياز به آن وجود داشته باشد و از طرفي فاصله زماني بين دو تأييديه افزايش يابد. مشكل اساسي در اين روش تعيين پارامترهاي مهم وسيله اندازه گيري جعبه سياه و طراحي جعبه سياه است.

چرا قبل از وقوع حادثه به سراغ كارشناسان تجهيزات پزشكي نمي‌رويم؟

مسؤول تجهيزات پزشكي بيمارستان لولاگر تهران با تأكيد بر نقش آموزش پرسنل بخش تجهيزات پزشكي مي‌گويد: در حال حاضر ساختار آموزشي پرسنل تجهيزات پزشكي ناقص است. يك پرسنل مركز درماني براي كار با يك كامپيوتر موظف است دوره‌هاي مختلف آموزشي مختلفي را بگذارند، ولي براي كار با يك دستگاه پيشرفته پزشكي آموزشي در حد روشن نمودن دستگاه كفايت مي‌كند. در دوره‌هاي آموزشي ما، نه به كاليبراسيون پرداخته مي‌شود و نه ‏Pin‏ و شرايط خاص نگهداشت هر دستگاه.‏در صورتيكه آموزش ناكافي و غلط خسارتي به مراتب سنگين‌تر از عدم آموزش را به دستگاه‌ها وارد مي‌كند چرا كه ما عادت كرده‌ايم بيشترين هزينه‌ها را صرف خريد و تعميرات كنيم ولي هيچ هزينه‌اي را بابت اقدامات پيشگيرانه پرداخت نكنيم.

از طرفي رعايت نكات ايمني در مورد دستگاه‌ها اهميت بسيار زيادي دارد، به خصوص اگر اين نكته را هميشه در نظر داشته باشيم كه اين تجهيزات با جان بيماران سروكار دارد، عواملي از قبيل پاك‌سازي اصولي دستگاه‌ها كه ساده‌ترين شيوه نگهداشت محسوب مي‌شود تا دقت در تأثير عوامل جانبي چون نور خورشيد، گرماي شوفاژ و محل نصب دستگاه‌ها همه و همه نكات ريزي هستند كه در صورت رعايت نتايج باور نكردني به دست مي‌آيد. فكر مي‌كنيد چند درصد تعميرات دستگاه‌ها در مراكز درماني تعميرات بردي است. بارها شده است كه در مورد يك دستگاه مانند الكتروكارديوگراف كه 3 بار درخواست خريد داشته‌ايم، با اقداماتي بسيار ساده مانند تعويض كابل و نگهداشت و آموزش بسيار ساده دستگاه را به نحو تعجب‌آوري زنده كرديم.

در صورتي كه در رعايت نكات ايمني بيمارستاني فقط حفظ ظاهر صورت مي‌گيرد و مثلاً ما در چند بخش تأسيسات بيمارستاني ‏ohmeter‏ را مي‌توانيم پيدا كنيم كه يكي از ابتدايي‌ترين وسايل تأسيسات هر مركز درماني محسوب مي‌شود. بارها مشاهده شده است كه در بسياري از بيمارستان‌هاي خصوصي شناسنامه‌اي براي تجهيزات وجود ندارد. سيستم ما سيستمي است كه بر پايه تنبيه پايه‌گذاري شده است نه تشويق و همين عامل باعث شده كه انگيزه كافي براي نگهداري صحيح از دستگاه‌ها و تجهيزات پزشكي در بيمارستان‌ها وجود نداشته باشد.

از طرف ديگر عدم حمايت جدي از كارشناسان بخش تجهيزات پزشكي و ضعف اين بخش در اكثر مراكز دانشگاهي و درماني و حتي خود اداره استاندارد نيز مزيد بر علت به شمار مي‌آيد. ‏

در حال حاضر 520 بيمارستان در كشور مستقيماً تحت پوشش دانشگاه‌هاي علوم پزشكي در حال فعاليت هستند، و به عبارتي بيشتر از 80درصد درآمد و اعتبار وزارت بهداشت در دانشگاه‌ها هزينه مي‌شود.

جمع بندي و پيشنهادات :

مطالعات نشان مي دهد که با وجود اهميت مسأله نگهداشت و کاليبراسيون تجهيزات پزشکي متأسفانه ، در سطح کشور ما ، به اين مسأله توجه چنداني نشده است و عدم وجود سيستم مديريت نگهداري تجهيزات پزشکي در بسياري از بيمارستان ها هزينه هاي سنگين را به آنها تحميل نموده و آنها را دچار مشکل کرده است .

طي بررسي هاي انجام شده در دوره کارآموزي ، متأسفانه شاهد آن بوديم که بيمارستان ها ابتدايي ترين اصول نگهداري از تجهيزات را رعايت نمي کنند .

عدم وجود اطلاعات کامل راجع به تجهيزات از قبيل شرح عمليات بازديد دستگاه ، مدت زمان انجام فعاليت P.M ، استاندارهاي دستگاه ، برچسب هاي کاليبراسيون و ..... وحتي در مواردي نام شرکت سازنده (مارک) دستگاه و نيز فقدان کاليبرتورهاي مخصوص دستگاهها در اکثر بخش هاي بيمارستان به چشم مي خورد . در بعضي موارد نيز مقاومت مسئولين بي اطلاع از شرايط موجود ، مشکلات را دامن مي زند از جمله اينکه فاکتورهاي تجهيزات پزشکي بيمارستان 22 بهمن و تجهيزات پزشکي دانشگاه آزاد اسلامي (گروه مهندسي پزشکي) براي تکميل فرم شناسنامه ها در اختيار دانشجويان قرار نگرفت . اما شايد دليل عمده در وضعيت موجود بيمارستان هاي کشور عدم تعريف جايگاه مهندسين پزشکي در نمودار سازماني بيمارستان ها و فقدان سازماني براي جذب مهندسين پزشکي در بيمارستان ها و مراکز درماني باشد . که اين امر موجب شده که بسياري از مهندسين پزشکي مجبور به فعاليت در بخش فروش تجهيزات و يا فعاليت در رشته اي غير از رشته تحصيلي خود ، شوند .

آشنايي ناکافي پرسنل با جزئيات فني دستگاه و نگهداري آن باعث به وجود آمدن گورستاني از دستگاه هايي که دچار اشکال فني شده اند ، مي شود و يا با صرف هزينه هاي غير واقعي از سوي بعضي شرکت ها تعمير دستگاه صورت مي گيرد . از اين رو حضور مهندسين پزشکي به عنوان مسئول فني و مهندسين بيمارستان ها و آموزش تکنيسينها و کاربران دستگاه ها توسط ايشان جهت نگهداري ، تعمير و استفاده ي صحيح و نيز کارشناسي خريد و تهيه نرم افزار تجهيزات پزشکي ضروري به نظر مي رسد .

اميد است در آينده اي نه چندان دور با اصلاح بخش مديريت تجهيزات پزشکي و جايگاه مهندسين پزشکي در بيمارستان ها ، بر کليه ي دستورالعمل هاي ذکر شده در جهت توسعه و پيشبرد سيستم هاي بيمارستاني ، جامه عمل پوشانده شود .