گزارش کارآموزی در بخش ژنتيك و اصلاح نباتات(توتون)

گزارش کارآموزي در بخش ژنتيك و اصلاح نباتات(توتون) در 14 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست مطالب

تقدير و تشكر. 1

مقدمه. 1

ايجاد ارقام نر عقيم. 3

پاكت‌زني و سرزني.. 4

بذرگيري.. 5

بررسي مقاومت ژنوتيپ‌هاي مختلف توتون تيپ شرقي به كرم غنچه‌خوار توتون. 6

بررسي اثر مقادير مختلف كود ازت روي شاخص‌هاي رشد. خصوصيات زراعي و كيفي چند رقم توتون گرمخانه‌اي 10

بررسي تنوع ژنتيكي و طبقه‌بندي ارقام مختلف توتون تيپ شرقي.. 11

بازديدهاي انجام شده. 12


مقدمه

توتون از گياهان بومي دنياي جديد مي‌باشد. امروزه كشاورزان آمريكا حدود 3/1 محصول توتون دنيا را توليد مي‌كند. در ايران توتون نيز از گياهان قابل اهميت به شمار مي‌رود. استان‌هاي مهم كشت توتون عبارتند از: آذربايجان غربي، گيلان و مازندران.

توتون‌هايي كه در ايران كشت مي‌شوند، عبارتند از: 1) باسما (توتون تيپ شرقي) در اروميه، گرگان و مازندران، 2) ويرجينيا (توتون تيپ غربي) در مازندران، گيلان و گلستان، 3) بارلي (توتون تيپ غربي) در مازندران، گلستان و آذربايجان غربي.

توتون گياهي است از خانواده سولاناسه و جنس نيكوتيانا اين جنس 65 گونه دارد كه دو گونه تاباكوم و روستيكا در كشاورزان اهميت دارد و هيچيك از اين دو گونه به صورت وحشي ديده نشده است.

توتون گياهي است اصلاً دائمي، ولي چون نمي‌تواند سرما و يخبندان را تحمل كند، به صورت يكساله مورد كشت قرار مي‌گيرد. چون توتون گياهي است اتوگام، و براي اصلاح آن از روش‌هايي مثل وارد كردن و سلكسيون و دورگ‌گيري استفاده مي‌شود. دورگ‌گيري در اصلاح توتون خيلي كاربرد دارد. دورگ‌گيري بين گونه‌اي به منظورهاي زيادي مثل انتقال صفت مقاومت به بيماري از ارقام وحشي به توتون معمولي نيكوتيانا تاباكوم به كار رفته است و در اين روش بيشتر از روش تلاقي برگشتي استفاده مي‌شود.

اهداف اصلاحي توتون عبارتند از: ازدياد عملكرد، مقاومت به آفات و بيماري و كيفيت توتون.
ايجاد ارقام نر عقيم

مجري طرح فوق، جناب‌ آقاي مهندس عباسي است و اين طرح يك طرح چند ساله است. هدف از انجام اين طرح، اين است كه خود كشاورز نتواند بذر تهيه كند و با اين روش همه ساله مجبور مي‌شود بذر خالص را از شركت دخانيات (مراكز تحقيقاتي) تهيه نموده و با اين استراتژي برگ‌هاي توتون يكدست حاصل از يك رقم خالص به دخانيات تحويل داده مي‌شود.

براي اين منظور، همه ساله عمل تلاقي به روش مالشي را انجام مي‌دهند. روش اصلاحي در اين طرح تلاقي برگشتي مي‌باشد. براي تلاقي به روش باليني نياز به يك عدد قيچي، لاك قرمز رنگ، پنس، كارت، سم، پاكت و نخ مي‌باشد.

در تاريخ 10/5/84 به همراه افراد بخش، وارد مزرعه شديم و اقدام به اين عمل نموديم.

روش كار به اين صورت است كه ابتدا بوته‌هاي مادري را انتخاب نموده و گل‌هاي كاملاً باز و كاملاً بسته را حذف كرده و باقي گل‌ها را با محلول سم (براي مقابله با شته و هليوتيس) سم‌پاشي نموده، سپس توسط پنس به آرامي گلبرگ را شكاف داده به طوري كه به مادگي صدمه وارد نشود. سپس چند پرچم از پايه پدري كه قبلاٌ تهيه كرده‌ايم را آماده كرده و دانه‌هاي گرده را روي مادگي ماليده و سپس مادگي را به دورن گلبرگ‌ها برمي‌گردانيم. بعد از اينكه تمام اين كارها را براي همه گل‌ها انجام داديم، سپس با كمك لاك گل‌هايي را كه لقاح يافته‌اند، را علامت‌گذاري كرده جهت شناسايي گل‌هاي غيرتلاقي كه بعد از عمل تلاقي بوجود مي‌آيند، سپس نام پايه پدري و مادري تاريخ تلاقي و نام تلاقي دهنده را روي كارت نوشته و به گل‌آذين آويزان كرده، سپس پاكت را روي گل‌آذين كشيده و با نخ پايين آن را مي‌بنديم.

سپس در تاريخ 18/5/84 به همراه مهندس عباسي و پرسنل بخش به مزرعه رفتيم تا تلاقي‌هاي انجام شده را كنترل كنيم. مراحل كار به اين صورت بود كه نخ را باز كرده و پاكت را خارج نموده و با كمك قيچي گل‌هاي جديدي را كه تشكيل شده‌اند و يا آنهايي را كه عمل تلاقي براي آنها موفقيت‌آميز نبوده است را حذف كرده و مجدداً پاكت را مي‌بنديم. بعد از رسيدن كامل و خشك شدن كپسول‌ها گل‌آذين را جدا كرده و بذرهاي موجود در آنها را جدا كرده تا براي سال بعد مورد كشف قرار گيرند.

K 326 F X ULT 128 Mn 944 X ULT 128

K 326 F X Nc 100 Mn 944 X nC 100

K 326 F X RGH 4 Mn 944 X RGH 4


پاكت‌زني و سرزني

از ديگر فعاليت‌هايي كه در اين بخش انجام داديم، عبارتند از: پاكت‌زني و سرزني.

هر دو فعاليت گفته شده زير نظر مهندس عباسي مي‌باشد و از فعاليت‌هاي مهم بخش ژنتيك به شمار مي‌رود.

عمل پاكت‌زني كه تقريباً همه روزه صبح‌ها انجام مي‌گرفت، به شرح زير مي‌باشد:

ابتدا بوته‌هايي كه داراي گل‌آذين‌هاي مناسب بودند را شناسايي كرده و گل‌هاي كاملاً باز را توسط قيچي حذف مي‌كردند و بعد از آن با محلول سم‌پاشي كرده، احتمال خطر حمله آفات كم شود. سپس پاكت را روي آن كشيده و با نخ آن را محكم مي‌كردند. هدف از انجام پاكت‌زني، تهيه بذر خالص مي‌باشد. بذرهاي حاصل از اين پاكت‌زني‌ها به كشور آلمان فرستاده مي‌شود تا در آنجا پوشش مخصوصي (پليت) به آن بدهند و مجدداً بازگردانده شود (جهت استفاده در سيستم تهيه نشاء به روش خزانه شناور).

در تاريخ 13/5/84 به همراه كليه افراد بخش و مجري طرح، جناب آقاي مهندس عباسي براي عمليات سرزني به مزرعه رفتيم. هدف از انجام اين طرح، بهبود بخشيدن كيفيت برگ و حذف جوانه‌هاي جانبي مي‌باشد.

مراحل كار به اين صورت است كه توسط قيچي ابتدا تمام گل‌آذين را قطع كرديم و سپس بعد از آن توسط ظروف 5/1 ليتري كه حاوي محلول الكل چرب و آب (سي‌در هزار) بوده، محلول تهيه شده را روي محل قطع شده ريختيم.

آلودگي طبيعي و ارزيابي مقاومت

آلودگي طبيعي به اين شكل بود كه مجري طرح 36 رقم از توتون را مورد كشت قرار داده و هيچ‌نوع سم‌پاشي عليه آفات صورت نگرفته است و پروانه هليوتيس به طور طبيعي ارقام را آلوده كرده و سپس مجري بعد از ديدن خسارت روي برگ‌ها، از رتبه‌هاي (حساس) براي درجه‌بندي مقاومت ارقام استفاده مي‌كند.

رهاسازي در آزمايشگاه

اين آزمايش بدين صورت بود كه از هر رقم به ميزان 10 گرم برگ (لچه برگ) برداشت كرده و يك لارو سالم نيز از روي همان كرت برداشته و برگ‌ها و لارو تهيه شده را به محيط آزمايشگاه انتقال داديم و مقدار 5 گرم برگ تميز شده به همراه لارو تهيه شده را درون ظروف مخصوص قرار داديم و روي ظروف را با تورهاي مخصوص پوشانديم تا لاروها از محيط تهيه شده خارج نشود و 5 گرم برگ ديگر نيز در ظروف ديگر قرار داده تا از آن به عنوان شاهد استفاده شود و روي ظروف شاهد را نيز با تور پوشانده تا شرايط يكساني داشته باشند.

هدف:

دورگ‌گيري بهترين روش ايجاد واريته‌هاي جديد مي‌باشد و انتخاب والدين مهترين مرحله محسوب مي‌شود. تنوع ژنتيكي اساس و پايه كار اصلاح نبات مي‌باشد و بدون آن اصلاح ژنتيكي امكان‌پذير نمي‌باشد. بنابراين براي رسيدن به اهداف بلندمدت ژنتيكي لازم است كه گونه‌ها از نظر ژنتيكي (خصوصيات كمي و كيفي) مورد مطالعه قرار گيرند.

اجراي اين طرح به اين روش بود كه ابتدا 36 رقم گوناگون توتون تيپ شرقي در قالب طرح لاتيس با 2 تكرار مورد كشت قرار گرفت.

در اين طرح صفات مورد مطالعه عبارتند از: تعداد برگ، طول برگ، ارتفاع بوته، وزن برگ، عملكرد برگ سبز، عملكرد برگ خشك و ... .

روش كار به اين صورت بود كه در روزهاي مشخص شده براي اندازه‌گيري به همراه مهندس حسين‌زاده وارد مزرعه مي‌شديم و مهندس تعداد 10 بوته را از ميان هر كرت مشخص مي‌كرد و توسط خط‌كش و يك تخته بلند مدرج اقدام به اندازه‌گيري مربوطه مي‌نمود و من نيز اعداد و ارقام را يادداشت مي‌كردم.

در روزهاي برداشت نيز، بعد از برداشت گوني‌هايي كه مربوط به هر كرت بود را توسط ترازو وزن مي‌كرديم و برگ‌هاي هر گوني به صورت جداگانه توسط كارگران سوزن‌زني مي‌شد و در گرمخانه قرار مي‌گرفت و بعد از عمل‌آوري نيز مجدداً برگ‌هاي هر تيمار را دوباره وزن مي‌كنند (البته من به علت پايان يافتن دوره كارآموزي در قسمت آخر شركت نداشتم).