گزارش کارآموزی كنترل كيفيت (M.S.A, S.P.C)شركت صنعتي مددرويان

گزارش کارآموزي كنترل كيفيت (M.S.A, S.P.C)شركت صنعتي مددرويان در 52 صفحه ورد قابل ويرايش


فهرست مطالب پروژه :

مقدمه
معرفي محل كارآموزي
چارت سازماني مشاغل كارخانه
جانمائي كارخانه
تجزيه و تحليل سيستمهاي اندازه گيري (MSA)
توانايي ابزار اندازه گيري (Cg, Cgk)
تعيين ثبات (Stability)
تعيين ارتباط خطي (Linearity)
روش محاسبه ارتباط خطي
آناليز سيستمهاي اندازه گيري داده‌هاي كمي
تكرار پذيري
تكثير پذيري
ترسيم نمودار دامنه (R) و محاسبه تكرار پذيري
ترسيم نمودار ميانگين و محاسبه وتكثير پذيري
تحليل نمودار دامنه (R)
تحليل نمودار ميانگين
شاخص R & R%
مقادير RF
نوسانات قطعه به قطعه (PV)
قدرت تفكيك
آناليز سيستمهاي اندازه گيري داده‌هاي وصفي
نمونه برداري داده‌هاي وصفي
كنترل فرآيند آماري (S.P.C)
ابزارهاي هفتگانه SPC
اصول آماري نمودارهاي كنترل
اصول آماري نمودارهاي كنترل R
حالتهاي خارج از كنترل
چگونگي شروع برنامه SPC
حالتهاي خارج از كنترل R
مواقع استفاده از نمودار
تفسير نمودار
نمودارهاي كنترلي داده‌هاي وصفي
نمودار كنترلي NP
نمودار كنترلي C
مثالها
توانايي ابزار اندازه گيري (Cg, Cgk)
تعيين ثبات (Stability)
تعيين ارتباط خطي (Linearity)
آناليز سيستمهاي اندازه گيري داده‌هاي كمي
آناليز سيستمهاي اندازه گيري داده‌هاي وصفي
نمودارهاي كنترل
گزارش كارآموزي
پايان


مقدمه

به منظور جلوگيري از ضايعات، افزايش بهره وري در واحدهاي توليدي و خدماتي، جلب رضايت خاطر مشتريان داخلي و خارجي و افزايش صادرات، ايجاب مي‌كند تا شركتها و كارخانجات كنترل كيفيت را توليد كالا و خدمات خود لحاظ كرده و روز به روز سطح آن را افزايش دهند. براي افزايش سطح كنترل كيفيت لازم است كه از طريق وضع كنترلها و بازرسيهاي متناوب و سختگيرانه در راستاي اين امر اقدام شود.

براي كنترل كيفيت فرايند توليد در طي زمان و اينكه آيا فرايند تحت كنترل است يا خير؟ مي‌توان از S.P.C و خصوصاً از ابزار نمودارهاي كنترلي SPC استفاده كرد.

همچنين براي اخذ تصميمات مختلف در طول فرايند توليد از سيستمهاي اندازه گيري كه به عنوان ابزار دقيق (Gauge) معروف هستند استفاده مي‌شود. اگر چه اغلب واحدهاي توليدي از انواع مختلف سيستمهاي اندازه گيري استفاده مي‌كنند ولي متأسفانه از تحت كنترل بدون و يا با صلاحيت بودن (كارايي) آنها اطلاع كمي دارند و بطور كلي از ميزان نوسانات مربوط به علل خاص و علل عام در فرايند اندازه گيري هيچگونه اطلاعي در دست نبوده و مسئولان همچنان از وسايل اندازه گيري (ابزار دقيق) با اين فرض كه اين وسايل كارشان را دقيق انجام مي‌دهند، استفاده مي‌كنند.

در اينجا مبحثي به نام تجزيه و تحليل سيستمهاي اندازه گيري (M.S.A) مطرح مي‌شود كه هدف آن ارائه دستورالعملهايي است كه به مهندسان و مسئولان سيستمهاي اندازه گيري كمك كند تا با تدوين رويه‌هايي، كيفيت سيستم اندازه گيري را تعيين كند.


معرفي محل كارآموزي

شركت صنعتي مددرويان در آدرس ميدان بسيج، جاده خاوران كيلومتر 46، شهرك صنعتي عباس آباد، خيابان خليج فارس، خيابان آبنوس، نبش تقاطع چهارم واقع شده است.

مساحت زمين شركت 13 هكتار است كه سالنهاي توليد و مونتاژ هر كدام 22000 متر مربع مساحت دارند.

ابتداي شروع فعاليت آن به سال 1360 مي‌رسد و آقايان علي خندان و عزيز ا.. لواساني مديران شركت مي‌باشند.

همچنين شركت گواهينامه A ساپكو را دارا و همچنين گواهينامه QM2000 – IS0100-2002, IS09001 در اختيار دارد.

پرسنل شاغل در آن شامل : 170 نفر اپراتور 12 نفر كنترل كيفيت 5 نفر تداركات، نفر فني مهندسي، 6 نفر برنامه ريزي و 11 نفر نفر امور مالي مي‌باشد.

فعاليت عمده اين شركت توليد جكهاي پيكان، پرايد، پژو، مزدا و غيره ... مي‌باشد و همچنين توليد قطعات مورد نياز خودرو مانند : حافظ ستون پرايد، لولاي درب موتور سمند، ميله در موتور مزدا، براكت چراغ پرايد، لوله بوستر نيسان و درب باك پرايد. در اين شركت انجام مي‌شود و ظرفيت توليد انواع جك 1 ميليون عدد و واشر مندل 100 هزار و براكت چراغ 100 هزار عدد در سال مي‌باشد.

برخي از دستگاه‌هاي مورد استفاده در اين شركت را مي‌توان به ترتيب ذيل نام برد :

پرس ضربه‌اي از 6 الي 120 تن 17 عدد ـ پرس هيدروليك 60 و 120 تن هر كدام يك عدد دستگاه رولينگ: 2 عدد ـ دريل 4 عدد ـ پرس جوش 2 عدد ـ دستگاه تراش 3 عدد ـ دستگاه تراپل 1 عدد ـ پرچ دستي 4 عدد ـ جوش CO2 ـ خط شستشو با 5 حوضچه ـ دستگاه رنگ الكترواستاتيك



تجزيه و تحليل سيستمهاي اندازه‌گيري (M.S.A)

هدف: شناخت انواع نوسانات در فرايند اندازه‌گيري مرتبط با عكس‌العملهايي كه سيستم اندازه‌گيري با عوامل محيطي خود داشته و با توجه به اين نوسانات از قابل اعتماد بودن نتايج حاصل از اندازه‌گيري اطمينان حاصل شود.

دامنة كار: ابزارهاي بازرسي ـ نيروي انساني مرتبط

شرايط اوليه انجام روش: مدير كنترل كيفيت كه مسئوليت اجرايي اين روش را بر عهده دارد بايد:

1ـ مشخصه مورد اندازه‌گيري را مطابق برنامه كنترل محصول توليدي انتخاب كند.

2ـ انتخاب ويژگي آماري (خطايي) كه بايد مورد بررسي قرار گيرد.

3ـ تعداد بازرسي‌ها، قطعات معيوب و دفعات اندازه‌گيري را تعيين كند.

4ـ مسئول انجام اندازه‌گيري را انتخاب كند.

5ـ كاليبره بودن تجهيزات اندازه‌گيري اطمينان داشته باشد.

6ـ از ابزاري با دقت حداقل 10 برابر دقت تلرانس مشخصه مورد بررسي استفاده كند.

7ـ جمع‌آوري اطلاعات تحت شرايط اندازه‌گيري كور يعني توسط فردي كه نمي‌تواند سيستم اندازه‌گيري در حال ارزيابي است انجام شود.

مراحل انجام روش M.S.A كه در اين گزارش ارائه شده است به ترتيب شامل:‌

تعيين توانايي ابزار اندازه‌گيري (cg, cgk) تعيين ثبات ابزار اندازه‌گيري، تعيين ارتباط خطي ابزار اندازه‌گيري، آناليز سيستم اندازه‌گيري داده‌هاي كمي و آناليز سيستم اندازه‌گيري داده‌هاي وصفي مي‌باشد.



توانايي ابزار اندازه‌گيري Capability of Gouge (cg)

ابتدا براي هر ابزار و هر موقعيت اندازه‌گيري بايد توانايي ابزار اندازه‌گيري محاسبه شود تا ملاحظه شود كه آيا ابزار صلاحيت (توانايي) حداقلي كه مورد پذيرش شركت است يعني عدد يك را داراست يا خير؟‌

براي محاسبه cg,cgk كه همانند cp,cpk تفسير مي‌شود به ترتيب ذيل عمل مي‌كنيم:‌

1ـ ابتدا قطعه‌اي كه اندازه‌اش را داريم به عنوان مرجع انتخاب مي‌كنيم ()

2ـ 50ـ25 بار قطعه مرجع اندازه‌گيري مي‌شود و در هر بار اندازه‌گيري قطعه را روي زمين گذاشته و سپس برمي‌داريم.



تحليل نمودار ميانگين ()

در صورتيكه حداقل 50% نقاط خارج از حدود كنترل باشد، نوسان سيستم اندازه‌گيري كمتر از نوسانات فرايند توليد بوده و سيستم قادر به شناسايي نوسانات فرايند مي‌باشد و جهت كنترل مشخصه مورد نظر مناسب است در غير اينصورت نياز به اصلاح دارد.



شاخص R & R%

به منظور تعيين ميزان دقت سيستم اندازه‌گيري بايد انحراف معيار آن محاسبه شود تا بوسيله آن، دامنه نوسانات تعيين شود براي اين كار از R&R استفاده مي‌شود.



در واقع R&R نشان دهنده يك فاصله اطمينان 99% براي دامنه نوسانات سيستم اندازه‌گيري است.

ـ اگر R&R% كمتر از 20% باشد، سيستم اندازه‌گيري قابل قبول است (جهت ابزار جديد حداكثر سطح پذيرش 10% است)‌

ـ اگر R&R% بين 20 تا 30% باشد سيستم اندازه‌گيري مشروط است. پذيرش يا عدم پذيرش سيستم اندازه‌گيري به اهميت فعاليت اندازه‌گيري، هزينه ابزار، هزينه تعميرات، نظر مشتري و غيره بستگي دارد.

ـ اگر R&R% بيش از 30% باشد، سيستم اندازه‌گيري مورد قبول نيست. درصد خطاهاي EV,AV بايد بررسي شده و اقدام اصلاحي انجام شود.

AV% = AV / RF × 100% EV% = EV / RF × 100%



مقادير RF

الف) اگر براي پارامتر مورد نظر S.P.C اجرا مي‌شود، انحراف معيار فرايند () عنوان مقدار مرجع است.

(براي فاصله اطمينان 99 درصد مقدار ()

ب) اگر براي پارامتر مورد نظر S.P.C اجرا نمي‌شود و از طرف مشتري، مشخصات فني داده شده است، تلرانس نقشه به جاي RF

ج) اگر از طرف مشتري مشخصات فني داده نشده است و همچنين S.P.C اجرا نمي‌شود از استفاده مي‌شود.



نوسانات قطعه به قطعه (PV)

نوسانهاي قطعه به قطعه در واقع نماينده نوسانهاي واقعي فرايند توليد (پراكندگي قطعات استفاده شده در آزمايش) هستند.

Rp: اختلاف كمترين و بيشترين،‌ ميانگين كل هر قطعه

d2: از روي جدول به ازاي مقادير m (تعداد قطعه) و 1 g= بدست مي‌آيد.

PV%=PV/RF × 100%

اگر در نمودار ،‌ حداقل 50 درصد نقاط خارج از حدود موردنظر باشند آن سيستم اندازه‌گيري مورد قبول است يعني كه سيستم اندازه‌گيري توان تشخيص نوسانهاي طبيعي قطعات را دارد در غير اينصورت خطاي تكرارپذيري آنقدر زياد است كه حتي نوسانهاي قطعات را نيز تشخيص نمي‌دهد. ولي در مورد نمودار R، تحت كنترل بدون نمودار مطلوب مي‌باشد و بيانگر اين است كه بين اپراتورها تكرارپذيري مناسبي وجود دارد.



قدرت تفكيك (Discrimination)

قدرت تفكيك يك سيستم اندازه‌گيري (ابزار) يعني حداقل فواصل قابل تشخيص نوسانهاي فرايند توليد توسط سيستم اندازه‌گيري

ـ در صورتيكه سيستم اندازه‌گيري داراي توانايي تفكيك مناسب نباشد، ممكن است توان تشخيص نوسانهاي موجود در فرايند را در قطعاتي كه مورد اندازه‌گيري قرار مي‌گيرند را نداشته باشد.

ـ همچنين در مطالعات S.P.C حداكثر 3 نقطه داخل حدود كنترل نمودار R قرار گيرند و يا يك چهارم اعداد بدست آمده صفر باشند، ابزار قدرت تفكيك مناسب ندارند.

ـ در بررسي نمودار به هنگام مطالعه R&R خارج بودن حداقل 50 درصد نقاط از حدود كنترل نشان‌دهنده اين است كه ابزار داراي قدرت تفكيك مناسب است.

قدرت تفكيك =

عدد حاصل از رابطه بالا را به نزديكترين عدد صحيح گرد مي‌كنيم حال اگر كوچكتر از 2 بود سيستم مناسب نيست و اگر برابر با 2 بود سيستم فقط براي حالت بازرسي مناسب است ولي اگر قدرت تفكيك بالاتر از 5 باشد سيستم براي تعيين مشخصات فرايند مناسب است.

(مثالها مشاهده شود)


آناليز سيستمهاي اندازه‌گيري داده‌هاي وصفي

همانند داده‌هاي كمي، اگر در مرحله‌اي براي داده‌هاي وصفي S.P.C انجام مي‌شود قبل از آن بايد M.S.A وصفي متناسب با آن انجام شود. در غير اينصورت لزومي به بررسي MSA براي داده‌هاي وصفي وجود ندارد.

در اندازه‌گيري قابليت بازرسي داده‌هاي وصفي تأكيد بر دو موضوع ذيل است:‌

1) قابليت (كارايي) اپراتورها در شناسايي قطعات منطبق و نامنطبق

2) ميزان تمايل آنها به رد يك قطعه سالم يا قبول يك قطعه ناسالم

در ابتدا لازم است شاخص كارايي هر اپراتور را از رابطه ذيل محاسبه كنيم:‌



نكات مهم

1ـ بايد همزمان مورد استفاده قرار گيرند.

2ـ نمودار كنترل مبنا دائمي نيست و بايد به صورت دوره‌اي ترسيم شود.

3ـ در صورتي كه فرايند نمودار خارج از كنترل باشد، اول نقاط مربوط به نمودار R را مورد بررسي قرار داده و حدف مي‌نمائيم.

4ـ اگر رفتار فرآيند خوب است مي‌توانيم نمونه‌ها را كوچكتر برداريم و دوباره اگر مشكلي پيش آمد، تعداد نمونه‌ها را زياد كنيم.

5ـ قرار گرفتن نقاط در نزديكي حدودهاي كنترلي معمولاً نشان دهنده آن است كه دو دسته اطلاعات مخلوط شده‌اند.



تفسير نمودار

يك نمودار كنترلي مي‌تواند حتي اگر كليه نقاط بين حدود كنترل رسم شوند به علت وجود روند غيرتصادفي يا سيستماتيك حالت خارج از كنترل را نشان مي‌دهد.

بسياري از موارد، روند نقاط بر روي نمودار اطلاعات مفيدي را مورد فرايند منعكس مي‌سازد كه اين اطلاعات را مي‌توان براي انجام اصلاحات مورد نياز در فرايند كه باعث كاهش تغييرپذيري آن مي‌شود (هدف اصلي كنترل فرايند آماري) استفاده نمود.

براي تفسير صحيح روندهايي كه در نمودارهاي مشاهده مي‌گردند بايد ابتدا اطمينان حاصل كرد كه شايد بهترين استراتژي حذف انحراف با دليل در نمودار R باشد. در اغلب موارد، اين كار باعث مي‌شود تا روند غيرتصادفي موجود در نمودار از بين برود. هرگز نبايد نمودار را موقعي كه نمودار R حالت خارج از كنترل را نشان مي‌دهد تفسير نمود.

در بعضي مواقع روندهاي دوره‌اي (سيكلي) بر روي نمودارهاي كنترل پايدار مي‌شوند. وجود چنين روندي بر روي نمودار ممكن است به علت تغييررات سيستماتيك محيطي نظير درجه حرارت، خستگي اپراتور، جابجائي مستمر اپراتورها و يا دستگاهها، نوسانات در ولتاژ و يا متغير ديگري كه مربوط به ماشين‌آلات توليد است به وجود مي‌آيد. در بعضي مواقع نمودار R به علت برنامه‌هاي زمان‌بندي شده تغييرات، خستگي اپراتور يا فرسودگي ابزار كه در همه حال حاكي از افزايش تغييرپذيري هستند وجود روندهايي را نشان مي‌دهند.


نمودارهاي كنترلي داده‌هاي وصفي

از نمودارهاي كنترل وصفي مشخصه‌هايي استفاده مي‌شود كه در قالب اندازه عددي قابل بيان نيستند و به صورت منطبق و نامنطبق يا معيوب و سالم تعريف مي‌شود.

حجم (اندازه) نمونه براي داده‌هاي وصفي حداقل 50 است و اگر در بكارگيري اين نمودارها از اندازه مناسب استفاده شود (براي نمودار C اندازه نمونه بايد به حدي باشد كه 15 باشد و در نمودار u اندازه نمودار بايد چنان باشد كه بزرگتر از 15 شود) و فرض نرمال بودن داده‌هاي روي نمودار تأييد شود، در آن صورت به راحتي مي‌توان از همان 4 قانون خارج از كنترلي كه براي تحت كنترل درآوردن نمودارهاي (R يا S) ارائه شد، براي شناسايي ساير حالتهاي خارج از كنترل اين نمودارها نيز استفاده كرد.

در اينجا لازم است اشاره‌اي اجمالي نمودارهاي كنترلي وصفي داشته باشيم.

1) نمودار P: براي كنترل درصد اقلام نامنطبق يا معيوب توليد شده

2) نمودار np: براي كنترل تعداد اقلام نامنطبق يا معيوب توليد شده

3) نمودار C: براي كنترل تعداد عيوب حاصل از يك فرايند بر روي تعداد مشخصي از محصول (اندازه نمونه ثابت)

4) نمودار u: براي كنترل تعداد عيوب در واحد محصول (هر دو حالت اندازه نمونه ثابت و متغير)

چون واريانس اين نمودارها، تابعي از ميانگين است براي تحت كنترل درآوردن فرايند، كنترل ميانگين آنها به تنهايي كافي است در نتيجه در فرايندهاي وصفي فقط از يك نمودار استفاده مي‌شود.

با توجه به اينكه در شركت بيشتر به نمودارهاي C,np پرداخته مي‌شود، به توضيح بيشتر در مورد اين دو نمودار مي‌پردازيم.