گزارش كارآموزي مجتمع پتروشيمي اراك

گزارش كارآموزي مجتمع پتروشيمي اراك در 35 صفحه ورد قابل ويرايش


تاريخچه و انگيزه احداث

مجتمع پتروشيمي اراك يكي از طرح هاي زيربنائي و مهم مي باشد كه در راستاي سياستهاي كلي توسعه صنايع پتروشيمي و با اهداف تامين نياز داخلي كشور و صادرات ايجاد و به بهره برداري رسيده است .

اين طرح در سال 1363 به تصويب رسيد و پس از طي مراحل طراحي و نصب و ساختمان در سال 1372 فاز اول مجتمع درمدار توليد قرار گرفت. در ادامه كاربه منظور بهبود مستمر و توليد بيشتر و متنوع تر ، واحدهاي ديگر مجتمع تكميل و واحد اتوكسيلات بعنوان آخرين واحد مجتمع در سال 82 راه اندازي و در مدار توليد قرار گرفت .

از سال 79 ، همزمان با تكميل واحدها، طرح هاي توسعه اي مجتمع نيز با هدف افزايش ظرفيت مجتمع آغاز گرديده است .

از سال 1378 با تصويب هيئت مديره و پس از بازرسي هاي دقيق عملكرد مجتمع ، شركت در بازار بورس پذيرفته شد و واگذاري سهام آن آغاز گرديد .



اهميت توليدات مجتمع

از مشخصه هاي استثنايي مجتمع پتروشيمي اراك استفاده از دانش هاي فني ، تكنولوژي و فرآيندهاي پيشرفته مي باشد . توليدات مجتمع بسيار متنوع و عمدتا گريدهاي مختلف را شامل مي شوند . از لحاظ انتخاب خطوط توليد كمتر مجتمعي را مي توان يافت كه مانند مجتمع پتروشيمي اراك تركيبي از توليدات پليمري و شيميايي ارزشمند و حتي شاخه خاصي از توليدات نظير سموم علف كش ها را يكجا داشته باشد . مجتمع پتروشيمي اراك از لحاظ تنوع ، ارزش فرآورده ها و نقش حساس آن در تامين نياز صنايع مهم كشور كم نظير مي باشد .



خوراك مجتمع

خوراك اصلي مجتمع نفتاي سبك و سنگين است كه از پالايشگاههاي اصفهان و اراك از طريق خط لوله تامين مي شود. خوراك ديگر مجتمع گاز طبيعي است كه از خط لوله سراسري مجاور مجتمع اخذ مي گردد . ضمنا حدود 6000 تن آمونياك و حدود 350 ميليون مترمكعب در سال مصرف گاز طبيعي مجتمع مي باشد كه از خط سوم سراسري تامين مي گردد .



نيروي انساني

كل نيروي انساني شاغل در مجتمع بالغ بر1769 نفر مي باشد كه حدود 1213 نفر فني و 556 نفرستادي مي باشند . بر اساس سياست كلي دولت جمهوري اسلامي ايران بخشي از كارها به بخش خصوصي واگذار گرديد كه در راستا چنيدن شركت با بيش از 1000 نفر نيرو در بخشهاي خدماتي – تعميراتي وغيره در مجتمع فعاليت دارند .





مصارف توليدات مجتمع

مصارف توليدات مجتمع بسيار متنوع و داراي طيف گسترده است . در بخش توليدات شيميايي كليه فرآورده ها شامل اكسيداتيلن/ اتيلن گليكها – اسيد استيك – وينيل استات – دواتيل هگزانل – بوتانلها – اتانل آمين ها و اتوكسيلاتها به اضافه سموم علف كش ها كاملا در كشور منحصر به فرد مي باشتد و نياز صنايع مهمي در كشور را تامين نمود و مازاد آنها به خارج صادر مي شود . در بخش پليمري نيز فرآورده هاي ارزشمند و استراتژيك انتخاب شده اند كه بعنوان نمونه مي توان گريدهاي مخصوص توليد سرنگ يك بارمصرف –كيسه سرم – بدنه باطري –گوني آرد – الياف و همچنين مواد اوليه ساخت بشكه هاي بزرگ به روش دوراني و نيز گريد مخصوص توليد لوله هاي آب – فاضلاب وگاز و لاستيك پي بي آر را نام برد .

اولويت مصرف فرآورده هاي مجتمع براي تامين نياز صنايع داخل كشور است در اين ارتباط توليدات مجتمع سهم به سزايي در تامين نياز صنايع پايين دستي دارد به نحوي كه نياز بالغ بر 5000 واحد پايين دستي را تامين مي نمايد.



موقعيت جغرافيايي

مجتمع پتروشيمي اراك درجوار پالايشگاه اراك در كيلومتر 22 جاده اراك – بروجرد و در زميني به وسعت 523 هكتار قرار دارد .



واحدهاي مجتمع

الف – واحدهاي فرآيندي

واحدهاي فرآيندي مجتمع شامل 19 واحد است كه در نمودار منعكس مي باشد .

ب- واحدهاي سرويس هاي جانبي

آب بدون املاح : ظرفيت 450 مترمكعب در ساعت

واحد توليد بخار : 500 تن در ساعت

واحد نيروگاه: ظرفيت كل توليد ( در شرايط جغرافيايي محل) 125 مگاوات

برج هاي خنك كننده : شامل 7 برج

واحد هواي فشرده يا هوايابزاردقيق : 5 كمپرسور هركدام 26000 نرمال مترمكعب در ساعت به ظرفيت كل : 130000 نرمال مترمكعب .

واحد تفكيك نيتروژن و اكسيژن از هوا به ظرفيت : اكسيژن 14500 نرمال مترمكعب و نيتروژن 6000 نرمال مترمكعب

ج- واحدهاي عمومي ( آفسايت) شامل:

مخازن مواد شيميايي، سيستم بازيافت كاندنس ها ، سيستم آب خام ، سيستم گاز ، سيستم سوخت مايع ، مخازن خوراك ، مخازن محصولات مايع ، سيستم آتش نشاني ، مخازن گاز هيدروژن ، سيستم مشعل مجتمع ، واحد تصفيه پساب صنعتي ، سيستم توزيع شبكه برق ، شبكه مخابرات ، اتصالات بين واحدها و سيستم جمع آوري و دفع آبهاي زائد .



دست آوردهاي مهم مجتمع

دارنده گواهينامه مديريت كيفيت ISO 9001 (2000)

دارنده گواهينامه مديريت زيست محيطي ISO 14001

دارنده جايزه تنديس طلايي بين المللي كيفيت محصول سال 2000

دارنده جايزه كيفيت و مديريت بازاريابي از شركت GQM سال 2001

دارنده عنوان صنعت سبز نمونه كشور در سال 1378

اخذ دو رتبه سوم تحقيقات از جشنواره بين المللي خوارزمي به خاطر اجراي طرح جايگزيني حلال بنزن با تولوئن درواحد PBR و توليد كلرو استيل كلرايد به روش مستقيم پذيرفته شدن در بازار بورس بعنوان اولين مجتمع در سطح صنايع پتروشيمي ايران .

دومين شركت برجسته ازلحاظ نوآوري در سطح وزارت نفت در سال 81



حفظ محيط زيست

در طراحي مجتمع بالاترين استانداردها و معيارها جهت حفظ محيط زيست منظور شده است . بنحوي كه تقريبا هيچ نوع مواد مضربه طبيعت تخليه نمي شود. نمونه بارز اقدامات انجام شده جهت جلوگيري از آلودگي محيط زيست ، وجود واحد بسيار مجهز تصفيه پسابها و دفع مواد زائد در مجتمع است . دراين واحد با بكارگيري تكنولوژي پيشرفته كليه آبهاي آلوده به مواد شيميايي و روغني و پسابهاي بهداشتي و غيرتصفيه مي گردد . اين واحد قادر است ماهيانه بالغ بر 250000 متر مكعب آب را تصفيه نموده و بعنوان آب جبراني به سيستم آب خنك كننده مجتمع تزريق نمايد .

ضمنا كليه مواد دورريز جامد و مايع نيز دركوره زباله سوز سوزانده شده و دفع مي شوند ايجاد فضاي سبز به اندازه كافي از اقدامات ديگر مجتمع در جهت حفظ محيط زيست مي باشد .

تنظيم دما:

چون دماي محل تزريق وستون و آشكار ساز براي هر تركيب فرق مي كند بنابراين لازم است كه دستگاه سه كنترل دماي گوناگون داشته باشد.

1-دماي محل تزريق نمونه: محل تزريق نمونه بايد به قدري داغ باشد كه آن را به سرعت بخار كند تا كاهش دركارايي عمل به علت بدي روش تزريق حاصل نشود همچنين دماي محل تزريق بايد بحدي پايين باشد كه از تجزيه حرارتي نمونه جلوگيري كند.

2-دماي ستون: دماي ستون بايد به قدر كافي بالا باشد تا تجزيه در زمان مناسب انجام گيرد و به قدر لازم كم باشد تا جداسازي مورد نظر حاصل شود.براي بسياري از نمونه ها هرچه دماي ستون كمتر باشد نسبت ضرايب تقسيم در فاز ساكن بيشترخواهد بودو جداسازي بهتر انجام مي شود ولي در مواردي كه نمونه ها داراي اختلاف نقطه جوش زياد باشند استفاده از يك دما ميسر نيست و حتما بايد از Programing يا برنامه ريزي دمايي استفاده كرد.

برنامه ريزي دمايي: عبارت است از افزايش دماي ستون در طول عمل كروماتوگرافي به منظور تجزيه سريعتر وبهتر مثلا برنامه دمايي



يعني دماي ابتدايي ستون50oC است و مدت2دقيقه همين دما برقرار است ولي بعد از آن با سرعت10درجه در دقيقه به120oC مي رسد و در آن مدت5دقيقه مي ماند تا تجزيه كاملا انجام شود.



همدمايي(ايزوترمال)

بيشتر براي گازها و مايعات با نقاط جوش نزديك به هم و تا پايان آناليز يك دما برقرار است مثلاISO Termal 70 oC



دماي آشكار ساز:

تاثير دما در آشكار ساز بستگي به نوع دارد ولي بطور كلي مي توان گفت كه آشكار ساز و لوله هاي ارتباطي از محل خروجي ستون به آشكار ساز بايد به قدري داغ باشد كه از ميعان نمونه يا فاز مايع جلوگيري شود پايداري و حساسيت يكTCD بستگي به پايدار بودن كنترل دماي آن دارد. براي نوعFID زياد كنترل دما حساس نيست ولي نبايد به اندازه اي باشد كه ميعان نمونه انجام شود.



كارآيي ستون:

تفكيك پيكهاي كروماتوگرافي به دو عامل بستگي دارد:

1-كارآيي ستون 2-كارآيي حلال

پهن شدن پيك به شكل ستون و شرايط عمل بستگي دارد وبه طور كلي بوسيلهHETP ارتفاعي معادل با يك بشقاب فرضي تعيين مي شود ابتدا چند تعريف لازم است:

الف)زمان ماند(Retentiontime): فاصله تزريق نمونه تا بدست آمدن ماكزيمم پيك را براي هر جزء زمان بازداري آن جزء گويند.

مثال: اتانول(نقطه جوش78o)،2,2 دي متيل نپتان(79o)

براي جداسازي بهتر يك فاز مايع ازAياB را انتخاب كرده يا از نوعD انتخاب مي كنيم

اتانول باBمي ماند(هر دو قطبي)و ابتدا پارافين خارج مي شود ولي از گروهDپارافين مي ماند واتانول اول خارج مي شود.

اگر بنزن با نقطه جوش80 هم داشته باشيم:از يك حلال قطبي از گروهAياB استفاده مي كنيم.

چون بنزن دو قطبي كوچكي دارد اتانول> بنزن>پارافين ترتيب جداسازي



نگهدارنده هاي جامد:

مقصود از نگهدارنده جامد(فاز جامد)نگهدارنده لايه نازك و يكنواختي از فاز مايع است بهترين نگهدارنده بايد ويژگي هاي زير را داشته باشد:

1-مساحت ويژه زياد 2-ساختمان متخلخل با منافذ يكنواخت 3-بي اثر (حداقل برهم كنش جذبي و شيميايي با نمونه داشته باشد). 4-ذرات با شكل منظم(جهت پركردن ستون ذرات بايد اندازه يكنواختي داشته باشد). 5-قدرت مكانيكي يعني در اثر كاركردن خود نشود.

ماده جامدي وجود ندارد كه تمام ويژگي هاي فوق را داشته باشد ولي غالبا بين بي اثري نگهدارنده و كارآيي يعني مساحت سطح زياد يكي را بايد انتخاب كرد.

ماده خام اكثر تركيبات نگهدارنده جامد دياتومه است كه به نام هاي دياتومه سيليس،دياتومه خاكي ودياتومه آلماني كيزل گور معروفند.دياتومه از اسكلت هاي دو اتمي،جلبكهاي تك سلولي ميكروسكوپي تشكيل شده كه ساختمان سيليسي آبدار بدون شكل داشته ومقدار كمي اكسيدهاي فلزي نيز درآنها وجود دارد. اسكلت هاي دو اتمي هر دياتومه بسيار كوچك و متخلخل و مساحت سطح زياد دارند.

پنج نوع دياتومه يا كروموزورب وجود دارد(T,W,G,A,P) كه با مش هاي متفاوت و كارآيي ويژه در دسترس مي باشند.

كروموزوربA: ساختمان آن طوري است كه به آساني نمي شكند وسطح آن خيلي جاذب نيست وبراي نگهداري فاز مايع خوب است(حداكثر تا25%)در مش هاي ، ، وجود دارد و بعلت درشت بودن ذرات در پركردن ستون هاي بلند مناسب است.

كروموزوربG: به علت دارابودن سطح ويژه كم و دانسيته زياد با پوشش كمتري ازفاز مايع بكار مي رود(5%)براي جداسازي تركيبات قطبي به كار مي رود چون كروموزوربWخرد شونده است مي توانG را جايگزين آن كرد.

كروموزوربP: يك دياتومه تكليس شده به رنگ صورتي و نسبتا سخت است و ازآجرنسوزC22 توليد مي شود سطح آن از كروموزوربهاي ديگر جاذبتر است و براي جداسازي هيدروكربن ها كارآيي خوبي دارد.

كروموزورب W: داراي مساحت سطح زياد و سطح نسبتا غيرجاذب است كه براي جداسازي تركيبات قطبي به كار مي رودويك دياتومه تكليس شده سفيد رنگ است كه ازسلايت كمپاني منويل ساخته شده تنها اشكالي كه دارد خرد شونده است.