گزارش كارآموزي بررسی سم شناسي آفت كشها

گزارش كارآموزي بررسي سم شناسي آفت كشها در 83 صفحه ورد قابل ويرايش


فهرست

عنوان صفحه

بخش اول: سم شناسي...............................................................................................

مقدمه..........................................................................................................................

تاريخچه......................................................................................................................

طبقه بندي سموم........................................................................................................

نامهاي سموم.............................................................................................................

غلظت به كار رفته و آزمايشهاي اوليه در سم شناسي..............................................

فرمولاسيون سموم....................................................................................................

تركيبات مهم استعمالي در فرمولاسيون.....................................................................

تعاريف مهم در سم شناسي .....................................................................................

خانواده هاي شيميايي سموم......................................................................................

ارگانوفسفره ها..........................................................................................................

پايروتروئيدها.............................................................................................................

كار با مات ها، دي نيتروفنل و دي تيو كاربامات ها .................................................

تركيبات آلي لكره........................................................................................................

روغن ها ....................................................................................................................

آنتي بيوتيك ها............................................................................................................

ايزو تيوسيانات ها، بنزيميدازول ها و تركيبات بنزني.................................................

اكسانتئينها و تري آزول ها........................................................................................

تركيبات معدني، قارچ كش هاي استروئيد، نيكوتين....................................................

ساير تركيبات ............................................................................................................

بخش دوم: گزارش كارآموزي در بخش آفت كش ها...............................................

مقدمه ........................................................................................................................

تاريخچه، اهداف و بخشهاي موسسه تحقيقات آفات و بيماريهاي گياهي ..................

آزمايشگاه باقيمانده سم.............................................................................................

بخش مايكوتوكسين ها...............................................................................................

بخش مقاومت آفات و سم پاشي................................................................................

بخش سنتزفرمون.......................................................................................................

فرمون- كاربردها، تله ها و روند كاري آزمايشگاه ..................................................

سنتزفرومون ها ........................................................................................................

آزمايشگاه استخراج و عصاره گيره.........................................................................

بازديد از آزمايشگاه ..................................................................................................

FAO واقع در بخش و منابع ....................................................................................

منابع...........................................................................................................................



مقدمه

انسان از قديم الايام از يك تعادل طبيعي اكوسيستم برخوردار بوده است ولي با افزايش جمعيت و تلاش انسانها براي تأمين غذا، تعادل طبيعي اكوسيستم ها برهم خورده و آفات ، بيماريها و علفهاي هرزي ايجاد شده ، بطوريكه عليرغم تلاش انسانها براي حفظ محصولات، %30 توليدات كشاورزي از بين مي رود. البته در كشورهاي در حال توسعه اين رقم بالاتر است مثلا در آمريكاي لاتين %40 محصولات دچار خسارت مي‎شوند.

در قديم روشهاي سنتي فراواني براي مبارزه با آفات وجود داشت از جمله روش مبارزه بيولوژيك (استفاده از اردك مرغابي و پرندگان در مزرعه براي خوردن آفات) استفاده از عصاره بعضي گياهان به صورت محلول پاشي، استفاده از مترسك بوده است ولي با پيدايش سم تحولي در كنترل خسارت آفات و بيماريها ايجاد گرديد به طوريكه حتي به اثرات سوء جانبي آنها نيز توجهي نشد. ولي به تدريج به اثرات جانبي (side effects) نيز در كشت و استفاده سموم آغاز شد به طوريكه از روشهاي تلفيقي و مديريت صحيح افات استفاده مي كردند. ولي به تدريج حركت جهاني به طرف كاهش مصرف سموم در امر مبارزه با آفات و بيماريها رفت به طوريكه در كنفرانس جهاني ريودژانيرو در سال 1992 كه از كشور ايران نيز شركت داشتند، در اغلب كشورها با برنامه ريزيهاي مخصوص در جهت كاهش مصرف سموم تلاش فراوان به عمل آمد. در برخي كشورها بين 50 تا 70 درصد مصرف سموم كاهش پيدا نمود.

در ايران نيز از سال 1373 پروژه جديدي به نام پروژه كاهش مصرف سموم و استفاده بهينه از كود با تلاش وزيركشاورزي وقت در هيئت دولت به تصويب رسيد و از سال 1374 اجراي اين پروژه زير نظر 3 كميته تحقيقات ، اجرا و ترويج و هماهنگي شروع و هماهنگي شروع و همچنان با جديت ادامه دارد.

در اثر اجراي كامل اين پروژه و ساير مواد در طول 10 سال اخير مصرف سموم %40- 50% در كشور كاهش يافته است. اينك اجراي اين پروژه با عنوان جديد توسعه كاربرد مواد بيولوژيك و استفاده بهينه از كود و سم در كشاورزي از اهم برنامه هاي وزارت جهاد كشاورزي محسوب مي‎شود.

لذا توصيه بر اين است كه به هنگام مواجه به افزايش جمعيت آفات در مرحله نخست از روشهاي مبارزه زراعي، مبارزه بيولوژيكي و مبارزه تلفيقي براي جلوگيري از آفات استفاده شده، در صورت طغيان آفات و بيماريها استفاده از سموم آن هم در قالب يك روش مديريتي تلفيقي (IPM) قابل توصيه مي‎باشد.

پيدايش سموم به بيش از هزار سال قبل از ميلاد مسيح برمي گردد. هومر (Homer) شاعر و مورخ معروف يوناني در حدود هزار سال قبل از ميلاد مسيح اشاره به كندكش هاي گوگرد و خاصيت تدخيني آنها مي‎كند. چيني ها در قرن شانزدهم ميلادي از تركيبات ارسنيكي، به عنوان يك ماده معدني براي مبارزه با آفات نام مي برند و كاربرد سموم ارسينكي در غرب به قرن هفدهم بر مي گردد كه به همراه مواد قندي براي مبارزه با مورچه استفاده مي شد. نيكوتين اولين حشره كش طبيعي بود كه در قرن 17 از برگهاي تنباكو استخراج و براي مبارزه با سرخرطومي گيلاس به كار مي رفت. پس از آن به ترتيب گرده گل داوودي در قرن 18، ماده پيرترين (كه امروزه نيز از حشره كش هاي مهم مي‎باشد) در سال 1850 موجود در شهد گلها، روتون موجود در ريشه گياه، دريس، HCN در 1886 در كاليفرنيا عليه آفات مركبات، ارسنيت مس در 1867 عليه سوسك برگخوار سيب زميني، ارسنات سرب در 1892 عليه ابريشم باف ناجور (Lymantria dispar) ارسنات كلسيم در 1912 عليه آفات متعدد، روغن هاي نفتي و دي نيترو ارتوكرزول (DNOC) به عنوان يك سم كم دوام و كم خطر، تيوسياناتها در 1930، مهمترين سموم مصرفي در جهان محسوب مي‎شوند كه همگي تركيبات معدني بودند در سال 1939 دانشمندي سوئدي به نام پل مولر به خاصيت DDT پي برد و جازه نوبل را برد.

البته DDT در سال 1978 توسط يك دانشمند آلماني منتشر شده بود ولي وي از خواص حشره كشي آن بي خبر بود. اين تركيب، نخستين آفت كش با ساختار كربني يا آلي بود.

اين تركيب در زمان جنگ جهاني دوم براي از بين بردن حشرات ناقل استفاده مي‎شود و از سال 1943 در سطحي خيلي وسيع مصرف مي شد.

تركيبات كلره نظير كامگسان، كلردان، آلدرين نيز سپس مصرف شدند كه در ايران نيز مورد استعمال بودند ولي به علت دوام طولاني و مسموميت هاي حاد و مزمن تركيبات فسفره جايگزين آنها شدند كه اولين گام در راه ساخت اين تركيبات را يك دانشمندان آلماني به نام Gerh shrader برداشته بود ولي چندان كاربردي نداشت ولي به تدريج كاربرد آنها افزايش يافت به طوريكه امروزه مهمترين و پر كاربردترين سموم جهان خصوصا حشره كش ها را شامل مي‎شوند. پاراتيون و مالاتيون در سالهاي 1950 و 1951 مهمترين اين تركيبات بودند كه در ايران نيز كاربرد وسيع داشتند.

امتياز زياد تركيبات ارگانوفسفره، تجزيه و تحليل سريع آنها به مواد غير سمي پس از مصرف بوده و همچنين اينكه اين سموم برخلاف بسياري سموم از جمله سموم كلره، در بدن تجمع پيدا نمي كنند.

سپس سموم كار بامات در سال 1947 توسط كمپاني سوئيسي (Geigy) ساخته شدند كه مهمترين آنها كار با ريل در سال 1949 نيز پيروتروئيدها ساخته شدند كه اولين و مهمترين آنها «آلترين» بود كه تركيب تقريبا مصنوعي يك تركيب طبيعي واقع در گلها به نام پيروتروم بود كه در قديم به عنوان آفت كش به كار مي رفت.

تنظيم كننده هاي رشد نيز جديدترين سموم به كار رفته هستند كه در بين سالهاي 1967- 1940 شناخته شده و ژيبرليك اسيد معروفترين تركيب اين خانواده بوده است. در انتها سموم را از نظر تاريخچه به چهار دسته تقسيم مي كنند كه در زير آمده است:

1- تا قبل از كشف DDT : فقط تركيبات معدني داشته مانند تركيبات ارسنيك، فلوئور، روغنهاي گياهي و حيواني، تركيبات گياهي و به ندرت تركيباتي با گروه هاي آلي محدود مثل تيوسيانات ولي هيچيك سنتز نبودند.

2- از سال 1939 تا 1967: DDT مهمترين آفت كش در اين دوره بوده و همچنين تركيبات اورگانوكلر، اورگانو فسفر و كارباماتها

3- از سال 1967 تا كنون: شامل شبه هورمونها بيشتر بوده خصوصا جلب كننده ها، دور كننده ها، عقيم كننده ها، حشره كش هاي ميكروبي، ميكروارگانيزمهاي بيماري از نظير قارچها، باكتري ها، پروتوزوئرها، ويروس ها، ريكسياها و نماتدها

4- دوره بسيار جديد و آفت كش هاي مدرن كه از چند سال پيش تا كنون به كار رفته كه شامل آفت كش هايي كه از درهم آميختن سم شناسي و بيوتكنولوژي ايجاد مي گردد. در حقيقت نوعي ايجاد مقاومت در گياهان ايجاد مي كنند. مثال مناسب وارد كردن ژن توليد توكيسن از باكتري "Bacillus thuringensis" به گياه مي‎باشد. اين اقدام فعلا در برخي از محصولات مثل پنبه ذرت و برنج انجام مي‎شود البته در كشورهاي مدرن و صنعتي

طبقه بندي سموم:

به طور كلي روشهاي مختلفي براي تقسيم بندي سموم وجود داشته كه سه تا از معروفترين آنها تقسيم بندي براساس 1. منبع سم 2. كاربرد سم 3. ساختمان شيميايي سم مي‎باشد.

1. از لحاظ منبع سم، سموم يا طبيعي بوده يعني در طبيعت وجود داشته و وظيفه توليد كننده سم، استخراج اين سم از تركيبات طبيعي موجود در گل ها و گياهان است. مثل نيكوتين كه از توتون استخراج مي‎شود.

در حالت دوم ، سم مصنوعي بوده توسط سنتز شيميايي ساخته مي‎شود. ماده سنتز شده از نظر فيزيكي، شيميايي، پايداري، چسبندگي، بو، فرم اختلاط با حلالها، آتش زايي و غيره بايد مورد آزمايشات دقيق قرار گيرد. امروزه تركيبات مصنوعي به مراتب از نظر تعداد بيشتر از سموم طبيعي هستند، برخلاف سالهاي پيشين و گذشته دور

2. از لحاظ كاربرد سم، سموم مي‎توانند حشره كش، علف كش، قارچ كش، كنه كش، موش كش، نماتدكش، باكتري كش، حلزون كش، تنظيم كننده رشد (هورموني)، و حشره كش هاي ميكروبي باشند كه ترتيب بيان شده در بالا، نمايانگر كاهش تعداد اين تركيبات در جهان به ترتيب از حشره كش ها (كه فراوانترين سموم از نظر تعداد هستند) تا حشره كش هاي ميكروبي (نادرترين سموم از نظر كميت) مي‎باشد.

3. از نظر ساختار شيميايي كه مي‎توانند ارگانوكلره، ارگانوفسفره، كاربامات، پايروتروئيد، فنيل اوره آزولن ها، بنزوئيك اسيدها، بنزوايميدازول ها، و ساير گروههاي آلي متفرقه باشد كه راجع به خواص هر يك مختصرا توضيح داده خواهد شد.

نامهاي سموم:

الف) نام شيميايي : اين نام براساس قوانين اتحاديه بين المللي شيمي محض و كاربردي انتخاب مي‎شود. در حقيقت اين نام بيان كننده اجزاء تشكيل دهنده ساختار شيميايي تركيب و نحوه قرار گرفتن آنها نسبت به هم است.

ب) نام عمومي: اين نام توسط موسسه يا كمپاني سازنده پيشنهاد شده و ابتدا در كشور سازنده و سپس به صورت يك نام بين المللي به استانداردهاي جهاني (ISO) پيشنهاد مي گردد. مثال بارز نام كارباريل از كارباماتها و بارايترين از گروه فسفره مي‎باشد. معمولاً حرف اول نام عمومي كوچك نوشته شود.

ج) نام تجاري يا نام فرمولاسيون: اسامي زيادي براي نام تجاري نوشته مي‎شود. چون در كارخانه به سليقه خود اسمي را روي محصول خود مي گذارد. معمولاً اول كلمه با حروف درشت نوشته مي‎شود. مثال كارباريل بوده كه نام سوين ناميده مي‎شود، حالت پودري از اين سم است و حالت خميري آن sevimol مي‎باشد.

* فرمول بسته شيميايي و فرمول ساختاري سموم، مفاهيم اسده اي بوده و نياز به توضيح اضافي نيست.

خصوصيات يك آفت كش (سم) خوب:

روي آفت هدف مؤثر باشد
اثرات سوء جانبي وري دشمنان طبيعي و آفت كم باشد.
گياه سوزي نداشته باشد
زود تر تجزيه شده و وارد چرخه و زنجيره غذايي نشوند.
دوام تاثير ‌آفت كشي خوبي داشته باشد
بوسيله باران شسته نشوند.
در محيط اسيدي و قليايي تجزيه نشوند.
قابل اختلاط با ساير سموم باشند.
مقرون به صرفه باشد

10.براي محيط زيست حداقل خطر را داشته باشد.

11.مقاومت آفات و بيماريها در مقابل آن ديرتر ايجاد شود.

غلظت هاي به كار رفته در (toxicology) :

مهمترين غلظت كاربردي در toxicology ، ppm بوده كه در محلولهاي آبي معادل /// است. و در غير حلولهاي آبي معادل /// است. مطابق تعريف داريم:

هر درصد وزني معادل ppm 10+4 است.

همچنين درصد وزني، /// ، /// و واحدهايي از اين دست نيز كاربرد داشته ولي از واحدهايي مانند مولاريته، مولاليته، كسر مولي و … كه از «مول» استفاده ميشود در اين عمل استفاده نمي‎شود

آزمايشهاي اوليه "Toxicoloty"

در اينجا منظور روند كار است و گر نه راجع به جزئيات بيشتر و مفاهيم اساسي توضيح داده خواهد شد.

نخستين مرحله آزمايش روي آبزيان بوده كه شامل ماهي ها، خرچنگها ، كرمها وحلزونها و حتي جلبكها مي‎باشد. در مرحله دوم روي جانوران خشك زي آزمايش شده، در موش ها، خوكچه هاي هندي، پرندگان در مقادير مصرف مختلف بررسي شده، همچنين دوام باقيمانده سموم در خاك ، آب ، گياه (ريشه، ساقه، برگ و ميوه) و نفوذ در طبقات مختلف خاك انجام مي‎گيرد.

بررسي اثرات سوء سموم بر روي دشمنان طبيعي آفات، زنبور عسل، كرم ابريشم، اجباري مي‎باشد.

و) تركيبات آلي كلره:

همانطور كه بيان شد DDT در سال 1939 اولين تركيب مي‎شود از اين خانواده بود كه در جنگ جهاني دوم عليه شپش استفاده مي شد و بيماري تيفوس كاهش يافت و بعد از جنگ در كشاورزي امروزه كاربرد شان بسيار محدود شده چون چربي دوست اند و خصلت تجمعي در ساختار چربي دارند و تجزيه نمي‎شوند. برخلاف تركيبات فسفره، اين گروه داراي مشخصات عمومي زيرهستند:

1) وجود اتمهاي كربن آلي، كلرو گاهي اوقات اكسيژن و تعدادي باندهاي

2) وجود زنجيره هاي كربن حلقوي با حلقه بنزن

3) غيرقطبي بودن و چربي دوست بودن

4) پايداري و دوام زياد

همچنين ارگانوكلره به 4 دسته تقسيم مي‎شوند

1) د.د. ت و آنالوگهاي ان 2) هگزاكلرو وسيكلوهگزان، ايزومر مشتقات آنها

3) تركيبات سيكلو دي ان 4) تركيبات پلي كلروترين

د. د. ت با نام تجاري /// و فرمول ساختاري روبرو از مهمترين حشره كش ها بوده كه خصلت گوارشي، تماسي دارد به علت ناچيز بودن تبخير دوام زياد روي سطوح پاشيده دارد. روي اكسون هاي عصبي عمل كرده باعث باز شدن كانال سديم - پتاسيم و افزايش ورود سديم به داخل غشا مي‎شود كه در نتيجه باعث اختلالات عصبي شديد روي حشره مي‎شوند مشخصات آن به قرار زير است.

1) دوام تاثير آن 2) اثرات سوء بيشتر روي محيط زيست و حشرات مفيد و گرده اشاني ها

3) سميت زياد براي انسان و حيوانات خون گرم

4) در اثر مصرف آفات ثانويه تبديل هب آفات كليدي مي‎شوند.

5) در اثر مصرف جمعيت كنه هاي زيانآور افزايش پيدا مي‎كند.

6) ممنوعيت استعمال آن از سال 1973 از طرف EPA

گروه چهارم يعني پلي كلروترين هانيزتركيبات متنوعي داد كه توكسافن و استروبان از معروف ترين آنها بوده اند.

بدليل سميت و دوام و پايداري آنها مانند ساير تركيبات كلره مصرف آنها ممنوع شده اگر چه در گذشته در مبارزه با آفات پنبه كاربرد داشته

مكانيسم سميت آنها مثل ساير تركيبات كلر عصبي و مانند DDT مي‎باشد (بيان شد) متابولسيم تمام تركيبات كلر از طريق واكنش دهيدروكلريناسيون و اكسيداسيون و احيا مي‎باشد.

ز) روغن ها

خيلي قديمي اند و از سال 1787 براي مبارزه با شپشك ها كاربرد داشتند. ايجاد گياهسوزي در محصولات مي كردند ولي امروزه اب تغييرات بهبود يافته اند. معمولاً از مشتقات نفتي هستند و داراي سهگروه كلي معدني، گياهي، و حيواني هستند.

از نظر شيميايي داراي اشكال الف) گليسيريدها مثل روغن سويا، كوچك و كتان

ب) روغن هاي فرار تري كه چربي نبوده به صابون تبديل نمي‎شوند كه به عنوان دفع كننده يا جلب كننده كاربرد ندارند

ج) روغن هاي نفتي كه از طبقات سنگهاي رسوبي زيرزميني استخراج شده و مهمترين گروه روغن ها هستند.

دا راي مصارف زيراست

الف) روغن پاشي زمستانه براي مبارزه با شپشكها، كنه ها و تخم لام و آفات زمستان، در بهار و تابستان كاربرد كمتر دارد.

ب) عليه حشرات خانگي ج) به عنوان حلال و تاثير شديد كنندگي نيز روي سموم دارد.

همچنين هر روغن داراي خصوصيات خاص سرعت تبخير، غلظت، شاخص تقطير روغن، و نقطه اشتعال بوده كه كيفيت يك روغن را اين عوامل ايجاد كرده و شرح تك تك اين خواص چيز خاصي نداشته اهميتي زيادي در سم شناسي ندارد.

درجه سولفوناسيون نيز معيار مهمي بوده كه نشان دهنده نسبت تركيبات اشباع و غيراشباع در روغن ما است اهميت آن در اين است كه فقط روغن هاي اشباع سبب گياهسوزي مي‎شوند.

مكانيسم سميت روغن ها از طريق كاهش سطح كشش آب توسط، ايجاد لايه روي آب كه مانع تنفس لاروها مي‎شود اختلال در تنفس حشرات مي‎كند و خصلت كنه كشي هم دارد.

ح) آنتي بيوتيك ها:

موادي هستند كه به وسيله يك ميكروارگانيسم توليد و براي ميكروارگانيسم ديگر سمي هستند. بيشتر فرآورده آكتينوميست ها و برخي قارچ ها مثل پني سيليوم بوده و بيشتر براي باكتري ها، باكتري هاي سخت كشت، ميكروپلاسما، و برخي قارچ ها سمي هستند. فرمولهايي پيچيده و متنوع دارند. فرآيند عملكرد آنها به اين صورت است كه به صورت سيستميك به وسيله گياه جذب و انتشار مي يابند. اين تركيبات عمل مستقيم روي بيمارگر و يا ميزبان نموده يا اينكه وارد بدن و كالبد ميزبان شده و بعد از تغييرات درميزبان، روي آنها اثر مي گذارند اگر چه نژادهاي مقاومه به آنتي بيوتيك ها زياد شده است. داراي سه تركيب بسيار مهم در آفت كش ها هستند.

اولي استرپتومايسين بوده كه به ريبوزوم هاي باكتري آيي چسبيده و مانع سنتز پروتئين، رشد و شروع تشكيل زنجيرهاي پپتيدي و تشخيص طبيعي بازهاي سه تايي مي‎شود. در مخلوط با سولفات استرپتومايسين به نام آگريميسين و فيتوميسين فروخته مي‎شود برعليه باكتري هاي بيمارگر گياهي لكه گيري ها، بلايت ها و … كاربرد داشته و همچنين برعليه پوسيدگي غده اي سيب زميني و شمعداني (پايه غده) كاربرد دارد.

قارچ كش نيز بوده خصوصا بر عليه قارچهاي اووميست عامل سفيدك دروغي كتان

دومي تتراسيكلين ها بوده كه به ريبوزوم باكتريايي مي چسبد و از پيوند آمينو آسيل انتقال (ناقل) به اسيدهاي آمينه جلوگيري كرده كه به جلوگيري از بيوسنتز پروتئين ها منجر مي‎شود. اكثر همواره استرپتومايسين براي كنترل سوختگي آتشين ميوه هاي دانه دار، جلوگيري از پيشرفت بيماري هاي ميكوپلاسمايي يا باكتريايي سخت كشت سيكلو هگزيميدنيز خواص تركيبات قبلي را دارد همچنين كاسوگامايسين، بلاستي سيرين، پلي اكسين، پيومسين، و ميلديا ميسين نيز جزو آنتي بيوتيك ها هستند.

ط) ايزو تيوسيانات ها

گروه بوده ، شامل متام سديم، ورلكس و دازومت و … كه خصلت نماتدكشي حشره كشي، علف كشي و قارچ كشي (خصوصا قارچ هاي خاك) را دارند. مكانيسم عمل آنها از طريق آزاد سازي ايزوتيانات سديم يا متيل ايزوتيوسيانات، گروه آنزيمها را به طور كلي مختل نموده و اثر سمي خود را مي گذارند.

ي) بنزيميدازول ها

به طور كلي داراي ساختار بوده و از مهمترين تركيبات قارچ كش سيستميك بوده و مكانيسم عملي آنها اين است كه در گياه به متيل بنزيميدازول كارابامات تبديل شده و اين تركيبات در تقسيم هسته اي قارچ هاي حساس اختلال ايجاد مي‎كند.

بنوميل از همه مهمتر بوده كه خصوصا عليه سفيدك هاي حقيقي تمام محصولات لكه سياه سيب و هلو پوسيدگي قهوه اي هسته داران پوسيدگي هاي عمومي ميوه ها و سياهك هاي آشكار و پنهان و گندم و … كاربرد زياد داشته تيابنرازول تيوفانات وكار بندازيم نيز در اين خانواده بوده كه خواص متعدد قارچ كشي در بخش فهرست سموم آورده شده است.

ك) تركيبات بنزني

تركيباتي متنوع و متعدد، بدون ارتباط با يكديگر، بوده كه يك حلقه بنزن در همه آنها مشتركا ست براي ميكروارگانيسم ها سمي بوده و به عنوان قارچ كش هاي تجاري مصرف مي‎شوند.

مكانيسم آنها به اين صورت است كه ازتوليد تركيبات حاوي گروههاي و يعني اسيدهاي آمينه وآنزميها جلوگيري كرده و فعاليت آفت كشي از خود روز داده اكثر گروههاي يا در حلقه دارند مثل

ك- 1) هگزا كلروبنزن كه براي تيمار بذر به منظور كنترل پنهان بذر زاد يا خاكزاد گندم و غلات به كار مي رود.

ك-2) پنتالكرونيتروبنزن يك قارچ كش پردوام خاك است كه انواع بيماري هاي خاكزاد سبزيجات چمن و گياهان زنيتي را كنترل مي‎كند.

ك-3) دي كلران براي قارچ كش برگ، ميوه و خاك براي بيماريهاي سبزيجات و گل ها خصوصا قارچ هاي اسكلروت به كارمي رود.

ك-4) ديازوين به نام دكسون فروخته مي‎شود به صورت يك قارچ كش بذري يا خاك بر عليه پوسيدگي بذر و مرگ گياهچه ها و پوسيدگي ريشه بسياري از تركيبات كاربرد دارد.

همچنين دي نوكاب، كلروتالونيل، باي فنيل و … تركيبات ديگري از اين خصوص هستند.

ل) اكسانتيئنها

اولين قارچ كش هاي سيستميك بودند كه كشف شدند. مكانيسم آنها به صورت انتخابي بوده كه در سلولهاي خاصي از قارچ ها تجمع يافته و از فعاليت /./// كه آنزيم مهمي در تنفس ميتوكندريهاست ممانعت مي‎كند. كه بوكسين مهمترين تركيب بوده كه بر عليه بيماري هاي پوسيدگي بذر ومرگ گياهچه و سياهكهاي غلات اكسي كربوكسين نيز تركيب ديگري از اين خانواده است.