گزارش کاراموزی بررسی سفال و سفال گري

گزارش کاراموزي بررسي سفال و سفال گري در 28 صفحه ورد قابل ويرايش


فهرست مطالب

عنوان

صفحه

مقدمه اي بر سفال و سفالگري


1

فصل اول (معرفي سفالگري به روش قالبگيري)




كارگاه سفالگري و وسايل آن


6

طرز تهيه دوغاب


7

قالبگيري


9

خط گيري و پوليش كاري


10

پخت در كوره هاي سنتي و الكتريكي


10

نقاشي و لعاب كاري


15

فصل دوم (گزارش كار عملي در كارگاه سفالگري مارليك)




مشخصات كارگاه سفالگري مارليك


19

بيوگرافي استاد سعيد فخر موسوي


20

شرح تهيه سفالينه در كارگاه سفالگري مارليك


23

نتيجه گيري و تقدير


25

فهرست منابع و مآخذ


27



مقدمه :
مقدمه اي بر سفال و سفالگري

خاك دستماية خداوند براي آفرينش انسان است . همه از خاك به وجود آمده ايم و به خاك برمي گرديم. آنچه خداوند ما را از آن آفريده پاكترين عناصر طبيعت مي باشد. آب و خاك يكي از برترين هنرهاي انساني كه از مظاهر خداوند بر روي زمين است هنر شكل دادن به گل يا همان سفال است. انسان از همان ابتداي خلقت به اين هنر روي آورد. انسان غارنشين براي تهيه و نگهداري غذا از گل شكل گرفته استفاده مي كرد، آنها براي اين كار گل را به شكل ظروف مورد نياز خود در آورده و آن را در مقابل نور و حرارت خورشيد قرار مي دادند تا خشك شود. اين بار 27000 سال پيش در منطقه Dolni Vestonice يا همان چك و اسلواكي امروزي مردم از آتش براي سخت كردن ظروف گلي استفاده كردند. براي پخت سفال بدون شكستگي آنها گل را در هوا كاملاً خشك مي كردند و سپس آن را به راحتي در يك آتش باز قرار مي دادند و با دمايي حدود c650 تا c 750 مي پختند. در اين منطقه بقاياي تعداد زيادي از سفالينه هاي ساخت دست بشر كه مجسمه هايي از انسانها و حيوانات است يافت شده.

اولين بار چرخ سفال در هزاره چهارم قبل از ميلاد (00 35سال قبل از ميلاد مسيح) ساخته شد. اين چرخ شامل يك صفحه صاف بود كه به طور افقي به دور محور خود مي چرخيد. اين چرخ كه چرخ دستي ناميده مي شد توسط دستيار سفالگر به حركت درمي آمد. و سفالگر با دستهاي خود به راحتي گل را شكل مي داد. در قرن شانزدهم در اروپا با كمك چرخ دنده هاي سنگين كارايي چرخهاي دستي افزايش يافت. در قرن نوزدهم چرخهايي به بازار آمد كه با نيروي پاي سفالگر به چرخش در مي آمد. در قرن بيستم چرخهايي با قدرت موتور الكتريكي به وجود آمد.

اولين بار در قرن ششم قبل از ميلاد كوره سفالگري ساخته شد. اين كوره با سوخت چوب گرم مي شد. بعدها كوره هايي با سوختهاي زغال سنگ، نفت و گاز به وجود آمد و پس از آن نيز كوره هاي الكتريكي كم حجم و كوچك به بازار آمد كه توانايي پخت سفالينه هاي سخت و چيني را نيز دارد.

باز هم براي اولين بار لعاب توسط رومي ها با چيني ها و سفالگران اروپايي در قرون وسطي به سفال اضافه شد. اين لعاب عملاً سفالينه را نسبت به آب نفوذناپذير مي كرد. لعاب نازك شفاف و سفيد اولين بار توسط سفالگران مسلمان و بعد در اسپانيا و ايتاليا استفاده شد. چيني ها و ژاپني ها بعدها لعاب مشابهي براي بازارهاي اروپايي ساختند. اولين بار در قرن هجدهم چاپ دستي ، ليتو گرافي و عكس روي سفال انجام شد. امروزه سفالينه هايي با طرحها و رنگهاي مختلف با لعاب و نقش و نگار زيبا در بازارها يافت مي شود كه اغلب به روشهاي جديدتر مثل روش قالب گيري تهيه مي شوند. در بازار امروزي ديگر كار با چرخ سفال كارآيي چنداني ندارد.

آنچه شما در فروشگاهها مي بينيد ، اغلب به روش قالبگيري تهيه مي شود كه اين روش نيز خود نكات ارزشمند و
ريزه كاري هايي دارد. بر آنيم تا در اين مجال كوتاه به معرفي بخش كوچكي از طرز تهيه سفالينه هاي قالبي و لعاب كاري آنها بپردازيم و معرفي كوتاهي از هنر غني و زيباي سفالگري به شكل امروزي بپردازيم.

كارآگاه سفالگري و وسايل آن :

1 - كارگاه سفالگري داراي 2 سالن مي باشد كه سالن اوليه كارگاه قالب و قالبگيري و همچنين داراي دوغاب و كوره مي باشد.

سالن دوم،‌سالني است كه در آن كار نقاشي و كار لعاب و ما در قالب در آن وجود دارد.



قالب ها :

ابتدا شكل سفالينه اي كه در نظر داريم طراحي مي كنيم، سپس مدل گلي آنرا تهيه مي كنيم و بعد از خشك شدن مدل از آن قالب مي گيريم. اين قالب تماماً از گچ مي باشد به علت اينكه گچ يك سطح آبكشي دارد كه آب دوغاب را جذب خود كرده و يك پوسته از دوغاب به قالب مي نشيند.





تهية دوغاب :

دوغاب در اصل مخلوطي از خاك و آب است ، كه اين خاك از چند نوع مي باشد:

1 - خاك رس

2 - خاك كائولن

3 - خاك فلرسپات

4 - خاك بال كلي .

1 - خاك رس : قديمي ترين خاكي كه در سفالگري به كار رفته مي شد، خاك رس است. اين خاك در همه جاي زمين وجود دارد، كافي است كه حدود 2 متر از زمين را كنده و به خاك رس طبيعي دست پيدا كنيم. ولي يك نوع خاك رس ديگر وجود دارد، كه اين خاك مصنوعي مي باشد كه از انواع فضولات حيواني كه بر روي هم انباشته شده به دست مي آيد.

2 - خاك كائولن : اين خاك داراي رنگ سفيد مي باشد و از مناطق مختلفي در ايران تهيه مي شود، از جمله كوير سمنان و زنوز

3 - خاك فلدسپات : اين خاك داراي رنگ خاكستري مي باشد و از سر كوير سمنان تهيه مي شود.

4 - خاك بال كلي : اين خاك از قوشة دامغان تهيه مي شود.

تركيبي از اين خاكها همراه آب مخلوط شده و در دستگاهي به نام بارميل ريخته مي شود. حجم اين دستگاه 120 كيلوگرم مي باشد كه 24 كيلو آب و 40 كيلو خاك تركيبي در آن ريخته و به مدت 6 الي 7 ساعت هم مي خورد. پس از آن دوغاب تهيه شده را صاف مي كنيم.

لازم به ذكر است جهت رنگ بخشيدن به سفالينه به رنگ نارنجي از اكسيد آهن استفاده مي شود كه آن نيز به تركيب خاك اضافه مي شود. نكته ديگر آنكه خاك سراميك از چند نوع خاك تهيه مي شود، اما براي كار با چرخ سفال فقط از خاك رس استفاده
مي شود چرا كه خاك رس داراي استيائي بيشتري مي باشد ولي خاك سراميك داراي استيائي نمي باشد و بر روي چرخ قرار
نمي گيرد.



قالبگيري :

پس از تهيه غالب و دوغاب نوبت به قالبگيري مي رسد. قالبها را ابتدا تميز مي كنيم چون اگر خاكي در قالب وجود داشته باشد باعث شكستگي سفالينه مي شود. بعد از تميز كردن قالبها را توسط كش به هم متصل مي كنند، بعد از اين كار نوبت به دوغاب مي رسد كه دوغاب آماده شده را در قالبهاي گچي ريخته بعد از مدت 15 دقيقه الي 1 ساعت دوغاب اضافة داخل قالب را خالي مي كنيم در اين حالت پوسته اي از گل به قالب گچي مي چسبد و سپس بعد از گذشت 1 ساعت ديگر قالب را باز كرده و سفالينه اي كه در داخل به خود شكل گرفته از آن خارج مي كنيم و براي مدت 2 الي 3 روز مي گذاريم تا ظرف سفالينه خشك شود.

خط گيري و پوليش كاري :

خط گيري :

پس از خشك شدن ظروف مرحلة خط گيري است كه اين مرحله را مي توانيم توسط چاقو، خطي كه دور ظروف است گرفته و بعد از اين كار نوبت به پويش كاري مي رسد. در اين مرحله توسط يك ابر مرطوب به آب گرم به اطراف ظرف مي كشيم تا تمام زوائه و اضافات آن صاف و صيقلي شود.

(گزارش كار عملي در كارگاه سفالگري مارليك)

مشخصات كارگاه سفالگري مارليك

كارگاه سفالگري مارليك در محمدشهر كرج واقع شده اين كارگاه به شكل مستطيل و داراي 2 سالن مي باشد كه بين اين سالنها حياطي كوچك قرار دارد. در مجموع فضاي اين سالنها و حياط 240 متر مي باشد. جنس كف اين سالنها از موزاييك مي باشد. ديواره ها در سالن اول از كاه و گل مي باشد و سالن دوم از گچ و سيمان است، جايي ؟ جايي ديوارها در سالن اول طاقچه هايي تعبيه شده كه
سفالينه هاي ساخت دست استاد فخر موسوي در آن قرار دارد. در سالن اول چرخ سفال، قالبهاي گچي ، انواع گيوه ها، دستگاه بارميل ، بشكه هاي دوغاب ، كورة سنتي ، لعاب اوليه و بخاري بزرگ كه براي خشك شدن قالبهاي گچي استفاده مي شود وجود دارد بر ديوارها تابلوهايي از كارهاي اولية استاد فخر موسوي از جمله آبرنگ ، عكس و رنگ روغن به چشم مي خورد و ارتفاع سقف از كف سالن حدود 4 متر مي باشد .

در سالن دوم ميز نقاشي ، رنگها ، ابزار نقاشي ، كورة الكتريكي، ابزار سفال و قفسه هايي براي نگهداري نمونه هاي سفال وجود دارد. بر ديوارها تابلوهاي عكس ، نمونه كارهاي استاد فخر موسوي و فرزندانشان و همسرايشان و پوسترهايي از جشنواره هاي مختلف به چشم مي خورد. ابعاد هر يك از سالنها حدود 110 متر مي باشد، حياط كه به منزلة راهرويي بين سالنها وجود دارد مساحتي حدود 20 متر دارد.


بيوگرافي استاد سعيد فخر موسوي

استاد سعيد فخر موسوي در سال 1318 در شهرستان مراغه متولد شده اند در سن 5 سالگي به تبريز رفته و بعد در سن 14 سالگي به تهران آمده درسن 14 سالگي به كارهاي چاپ و ديگر كارها

پرداخته.

بيشتر به سينما علاقه داشتند و در سينما فيلمهاي هنري و فلسفي را نگاه كرده . بعد از 14 سالگي به بعد تكنيك هايي از قبيل آبرنگ و رنگ روغن را آموخته و از همين تكنيكها در سفالگري خود استفاده زيادي كرده.

در سال 1362 به گرمسار رفته و در نزد آقاي خان بيگي به تكنيك آبرنگ پرداخته . تكنيك آبرنگ وي بيشتر در قطعه هاي 70×50 كار شده و موضوع آبرنگ وي بيشتر طبيعت بوده و بيشتر كارها را در 20 الي 15 دقيقه به پايان مي رساند. بعد از تكنيك آبرنگ به تكنيك رنگ روغن پرداخت.

آقاي سعيد فخر موسوي در سال 1357 ازدواج كرده و از ثمرة اين ازدواح ، 1 پسر و 1 دختر به نامهاي ياشار و جيران بوده .

در سال 1363 به تهران برگشته و در منطقة محمد شهر كرج كارگاه سفالگري مارليك را ساخت. و زندگي خود را در همين مكان ،

البته خانة وي جدا از كارگاه سفالگري است ،‌ به همراه فرزندان خود ادامه داده.