گزارش کاراموزی بررسی سازمان ثبت احوال كشور

گزارش کاراموزي بررسي سازمان ثبت احوال كشور در 77 صفحه ورد قابل ويرايش

تاريخچه اي در گنجينه ثبت احوال: روزگاري كه همه نام دار شدند

درهاي ساختمان گنجينه ثبت احوال، بيشتر مواقع بسته است. گاهي ممكن است بازديد كننده اي از راه برسد كه يك محقق است يا دانشجو يا خبرنگاري از سر كنجكاوي در آن صورت كليد ها از كشوي ميز اتاق روابط عمومي بيرون مي آيند. قفل ها يك به يك باز و درهاي گنجينه گشوده مي شوند. اما رسيدن به همين مرحله هم نياز به هماهنگي و كسب مجوز ورود دارد. هرچند چندان جاي نگراني هم نيست. دوربين هاي حراست سازمان ثبت احوال همه حركات و رفت و آمدهاي داخل ساختمان گنجينه را كنترل مي كنند. گنجينه اي كه حتي چيدمان آثار داخل آن هم از سوي آدم هاي پشت همان دوربين ها صورت گرفته است!

وقتي در موزه اي بسته باشد، مي شود حدس زد كه يا بازديد كننده اي وجود ندارد يا آثار داخل موزه به علت دارا بودن اهميت و ارزش فراوان و لزوم نگهداري بيشتر نبايد چندان در معرض ديد قرار بگيرد. در گنجينه ثبت احوال بايد به دنبال كداميك از اين دو بود نسخه اي از اسناد مشاهير شهدا و بزرگان كشور در اين گنجينه نگهداري مي شوند. علاوه بر اسناد مذكور نمونه هايي از شناسنامه ها، گواهي ها، قوانين و مقررات و دستورالعمل ها، متون آموزشي و فرم هاي اداري، مهرها و مستندات مربوط به گذشته ثبت احوال در ايران نيز در اين محل به نمايش گذاشته شده اند.

سعيد عبودي معاون حقوقي و سجلي سازمان ثبت احوال كشور مي گويد: «از سال ???? كه سازمان ثبت احوال كشور با صدور نخستين شناسنامه براي نوزادي به نام «فاطمه ايراني» تشكيل شد، براي هر ايراني در حين صدور شناسنامه، سندي هم تنظيم شد. اين سند حاوي اطلاعاتي از اظهار كننده مراتب ولادت هر ايراني، تاريخ ولادت، محل آن، مشخصات والدين فرد و در صورت تولد در مراكز بهداشتي گواهي مربوط به آن مراكز يا مشخصات و امضا شهودي به عنوان گواهان بر امر ولادت است. در حال حاضر نزديك به ?? ميليون سند تنظيم شده از بدو تشكيل ثبت احوال تاكنون هم به صورت مكتوب و هم به صورت الكترونيكي در دو نسخه آرشيو شده است. نسخه هاي دوم اين اسناد در محل هاي جداگانه نگهداري مي شود. اين اسناد در مجلدهاي ??? تايي تجليد شده و در پايان به امضاي دادستان هر محل رسيده و در بايگاني هاي ثبت احوال سراسر كشور نگهداري مي شوند. اطلاعات اين اسناد مهمترين مرجع براي رسيدگي به دعاوي مربوط به هويت يا اثبات نسب است و تغيير در مندرجات آنها با حكم دادگاه و تصميم هيات هاي حل اختلاف، كميسيون تشخيص سن و تغيير نام خانوادگي امكان پذير است.»

در گنجينه ثبت احوال بازديد كننده هايي كه وجود ندارند مي توانند نمونه اي از اين اسناد تنظيم شده را مشاهده كنند. اسنادي كه البته مربوط به وقايع چهارگانه زندگي برخي از بزرگان نظام، سياستمداران صاحب نام و مشاهير است. مانند سندي كه گواهي تولد شهيد سيد مصطفي خميني است و در شروع آن آمده «اينجانب روح الله فرزند مرحوم آقاي مصطفي، پيشه ام اهل علم در شهر ... كوي... سكونت دارم به معيت و گواهي كه اين برگ را امضا كرده اند.» و در ادامه مشخصات فرزند پسر متولد شده ثبت شده است. دو سند سجلي ديگر هم مربوط به مرحوم حاج سيداحمد خميني و فرزند او سيدحسن خميني (مصطفوي) است: «اول مرداد ???? در ساعت هفت شب پسري كه نام او حسن مي باشد در قم، خيابان ... كوي يخچال خانه شماره ... به دنيا آمده است. نام پدر آقاي سيد احمد داراي نام خانوادگي مصطفوي ، پيشه او محصل است ادامه مشخصات. از طرفي شناسنامه شماره ???? هم نام سيد روح الله با نام خانوادگي مصطفوي، سال تولد ???? در شهرستان خمين را درخود جاي داده است. نمونه اي از صفحه اول شناسنامه در ابعاد بزرگ تر به شكل تابلوهاي قاب گرفته شده هم در موزه به نمايش درآمده است.

گنجينه ثبت احوال بخش هاي متعددي دارد. در بروشور آن نوشته شده است: «محل گنجينه در ساختمان شماره سه سازمان ثبت احوال واقع شده است. در سه سالن با زيربناي ??? متر مربع ?? ويترين با ابعاد مختلف جاي داده شده است» مي توان ويترين هاي شيشه اي را كه با نمايش نخستين شناسنامه صادر شده براي يك ايراني در آن، شروع مي شود را يك به يك نگاه كرد و جلو رفت و نام هاي آشنايي را ديد. مرحوم آيت الله محمدحسين طباطبايي صاحب تفسير الميزان، آيت الله موسي صدر يا «سند سجلي» آيت الله طالقاني و استاد محمدتقي جعفري. همچنين اسناد سجلدي برخي از محققان و دانشمندان ايراني نظير محمود حسابي، سعيد نفيسي، سياستمداران معاصر دكتر محمدمصدق و معاصرتر، اسناد سجلدي شهيد باهنر، رجايي، همچنين اسناد سجلي رهبر معظم انقلاب، آقاي هاشمي رفسنجاني . اسناد سجلي ديگري هم مربوط به سياستمداران و شخصيت هاي مطرح دوران پيش از انقلاب وجود دارد كه در غرفه هاي ديگري به نمايش درآمده اند.

موزه مي تواند مورد استقبال و توجه مردم قرار بگيرد، دست كم اگر اطلاعي از وجود آن داشته باشند حتي مردمي كه روزانه براي انجام دادن دهها كار اداري به سازمان ثبت احوال كشور مراجعه مي كنند، مي توانند در حين پيگيري درخواست ها و كارهاي اداري خود، سري هم به ساختمان سفيدرنگ وسط محوطه سازمان ثبت احوال كشور بزنند و با بنايي آشنا بشوند كه نزديك به صد سال قدمت دارد و داخل آن پر از آثار گچبري و آئينه كاري به جا مانده از دوران قاجاريه است. سپس وقتي از پلكاني بالارفتند كه درست به ايواني با ستونها و گچبري هاي زيبا ختم مي شود قدم به درون ساختمان بگذارند و با تاريخ ?? سال ثبت احوال در كشور آشنا شوند. مردم مي توانند در گنجينه ثبت احوال نه فقط به ?? سال گذشته بلكه به زمان هاي دورتري هم سفر كنند. دوراني كه بنا به رسم و سنتي ديرينه هرگاه نوزادي متولد مي شد، نام او بر حاشيه قرآن كريم، نهج البلاغه و ديگر كتاب هاي ارزشمند ثبت مي شد. قرآن ها و كتاب هاي قديمي و خطي كه نمونه هايي از آنها در گنجينه ثبت احوال نگهداري مي شوند با نام هايي در حاشيه هايشان كه البته به دشواري خوانده مي شوند.

سال 1370 مجمع تشخيص مصلحت نظام به طور ضمني نسخ گرديده است.

در سال‌هاي بعد از پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي با توجه به درخواست مردم و ضرورت و نيازي که احساس شد و در اکثر شهرها و بخش‌هايي که فاقد اداره و از استحقاق و امکانات لازم براي ايجاد اداره برخوردار بودند اداره مستقل ثبت احوال و يا نمايندگي ايجاد و راه‌اندازي شد. به نحوي که در حال حاضر بالغ بر 467 اداره مستقل ايجاد شده و در مجموع قريب 500 پيشخوان در سراسر کشور فعال و به امر خدمت رساني به هموطنان عزيز مشغول است.

آشنايي با سازمان ثبت احوال

سازمان ثبت احوال کشور سازماني با شخصيت حقوقي مستقل مي‌باشد و از لحاظ حقوقي تابع وزارت کشور است و از نظر تصميم‌گيري‌ يک سازمان، نتيجه تمرکز محسوب مي‌شود کليه ادارات ثبت احوال تابع اداره مرکزي بوده و ملزم به رعايت و اعمال قوانين و آئين نامه‌هاي مصوب در سطح کل کشور مي‌باشند. بر اساس آخرين بررسي‌هاي انجام شده اين سازمان بالاترين ميزان خدمات را به خود اختصاص داده و بيشترين مراجعه کننده داشته است . با توجه به اهميت اطلاعات جمعيتي و آمارهاي انساني و به منظور تسهيل در امور مختلفه از جمله آگاهي از تعداد نفوس شهرها و قراء کشور، وضعيت اشتغال مردم، امر ماليات و سربازگيري و به استناد تصويب نامه هيأت وزيران و دستور رئيس الوزراء در تاريخ اول (مهر) 1297 هجري شمسي اداره احصائيه و سجل احوال به عنوان متولي امر ثبت و ضبط وقايع حياتي چهارگانه در تهران و در وزارت داخله (کشور) تأسيس گرديد و خان محيط به عنوان رئيس اداره سجل‌ احوال تهران انتخاب شد.

ابتدا در سال 1304 بعداً در سال 1307 با تصويب قانون سجل احوال توسط مجلس شوراي ملي سابق اداره کل آمار و احصائيه ايجاد و رسماً شروع به کار کرد و تا سال 1310 در بيشتر شهرهاي بزرگ ايران اقدام به تأسيس شعبه و اداره مستقل و تقسيم حوزه‌ استحفاظي هر اداره به چند حوزه ثبت احوال نمود و براي هر حوزه‌ مأمور مستقل و مختاري را به کار گمارد تا با عزيمت به حوزه‌ مأموريت و مراجعه به مردم نسبت به انجام وظيفه و رسالتي که بر عهده دارند (شناسايي افراد فاقد شناسنامه و تنظيم سند براي آنان و ثبت فوت کساني که فوت شده‌اند) اقدام نمايند.

در سال 1310 تا 1319 قانون مزبور مورد بازنگري واقع و بر اساس تصميم نمايندگان مجلس، اداره کل آمار و احصائيه به دو تشکيلات مجزا تحت عناوين مرکز آمار ايران و سازمان ثبت احوال کشور مبدل گرديد مرکز آمار به سازمان برنامه و بودجه سابق محلق و سازمان ثبت احوال به عنوان يک سازمان مستقل از توابع وزارت کشور باقي ماند.

در سال 1355 مجدداً قانون ثبت احوال بررسي شد و اصلاحاتي در آن به عمل آمد آخرين بازنگري در قانون ثبت احوال در سال 1363 صورت گرفت و تا کنون قانون به قوت خود باقي است مگر مقررات کيفري آن که به وسيله قانون تخلفات، جرائم و مجازات‌هاي مربوط به اسناد سجلي و شناسنامه مصوب سال 1370 مجمع تشخيص مصلحت نظام به طور ضمني نسخ گرديده است.

در سال‌هاي بعد از پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي با توجه به درخواست مردم و ضرورت و نيازي که احساس شد و در اکثر شهرها و بخش‌هايي که فاقد اداره و از استحقاق و امکانات لازم براي ايجاد اداره برخوردار بودند اداره مستقل ثبت احوال و يا نمايندگي ايجاد و راه‌اندازي شد. به نحوي که در حال حاضر بالغ بر 467 اداره مستقل ايجاد شده و در مجموع قريب 500 پيشخوان در سراسر کشور فعال و به امر خدمت رساني به هموطنان عزيز مشغول است.



آشنايي با سازمان ثبت احوال کشور

سازمان ثبت احوال كشور در حال حاضر به صورت سازماني با شخصيت حقوقي مستقل مي باشد كه ازلحاظ اداري , مالي ، اجرائي، وظايف ومسئوليتهايي كه به عهده دارد بر اين استقلال متكي است سازمان مذكور تابع وزارت كشور است و يك سازمان متمركز محسوب مي شود كليه ادارات ثبت احوال تابع اداره مركزي بوده و ملزم به رعايت و اعمال قوانين و آئين نامه هاي مصوب در سطح كل كشور مي باشند. بدليل حجم خدمات سجلي ارائه شده از سوي سازمان ثبت احوال كشور به آحاد مردم طبق آخرين بررسي ها اين سازمان در حال حاضر پر مراجعه ترين سازمان دولتي مي باشد

درباره سازمان

سازمان ثبت احوال کشور" سازماني با شخصيت حقوقي مستقل از لحاظ اداري، مالي، و اجرايي و از حيث تشکيلاتي در دولت وابسته به وزارت کشور است.

اين سازمان بصورت متمرکز اداره مي شود و کليه ادارات در سطح کشور تابع ستاد مرکزي بوده و آئين نامه ها و دستور العمل هاي مصوب ابلاغي را اجرا مي نمايد. به دليل گستردگي وظايف قانوني، "سازمان ثبت احوال کشور" در اقصي نقاط کشور به ارائه خدمات مشغول بوده و پر مراجعه ترين سازمان دولتي است.

تاريخچه ثبت احوال به صورت يکپارچه و منسجم در جهان مربوط به قرن نوزدهم ميلادي است، در ايران قانون ثبت احوال در جلسه مورخ 20 آذر ماه 1297 هجري شمسي هيات وزيران به تصويب رسيد و با صدور اولين شناسنامه براي دختري به نام فاطمه ايراني در تاريخ 3 دي ماه 1297 در تهران فعاليت خود را آغاز کرد و طي 10 سال در تمام استانها و شهرستانهاي بزرگ داير و فعال شد.

براساس قانون مصوب 20 خرداد 1307 "اداره کل احصائيه و سجل احوال" تابع وزارت کشور تاسيس و بطور مستقل شروع به کار نمود. بعد از آن نيز در سال 1319 با تصويب قانون جديد و تهيه و تدوين آئين نامه مربوطه نام قبلي به "اداره کل آمار و ثبت احوال" تغيير يافت.

در تير ماه 1355 "سازمان ثبت احوال کشور" با شکل نوين و شرح وظائف معين به تصويب رسيده و آخرين اصلاحات در پاره اي از مواد آن در سال 1363 توسط مجلس شوراي اسلامي به عمل آمده است



مدارک مورد نياز:

1- دريافت فرم استشهاديه از ادارات ثبت احوال سراسر کشور(فرم شماره 3) .

2- تکميل فرم استشهاديه مذکور و تصديق امضاء يکي از گواهان در دفتر خانه اسناد رسمي .

3- دو قطعه عکس 4×3 تمام رخ جديد با درج مشخصات سجلي (نام ، نام خانوادگي)، شماره شناسنامه ، تاريخ تولد ، محل صدور) در ظهر آن براي اشخاص 15 سال به بالا

4- اصل و تصوير مدارک عکسدار از قبيل ( گذرنامه ، کارت پايان خدمت وظيفه عمومي يا معافيت ، گواهينامه رانندگي ، کارنامه عکسدار دوره هاي تحصيلي راهنمايي به بالا ، معرفي نامه عکسدار محصلين از سوي مدرسه اي که مشغول تحصيل مي باشند يا کارت شناسايي عکسدار کارکنان دوائر دولتي با ذکر مشخصات سجلي ) الزامي است .

ضمنا" پس از تطبيق اصل و تصوير مدارک معتبر ياد شده اصل مدارک مسترد مي گردد . چنانچه صاحب شناسنامه فاقد هر يک از مدارک مذکور در بند 4 باشد از طريق معرفي وي به نيروهاي انتظامي ، درخواست تأييد عکس خواهد شد .
5- اصل وتصويرسند ازدواج و طلاق (حسب مورد) وشناسنامه فرزندان درصورت تآهل که پس از تطبيق، اصل مدرک مسترد مي گردد .

1- فيش بانکي به مبلغ 000‚100 ريال نزد هر يک از شعب بانک ملي ايران بنام سازمان ثبت احوال کشور .

2- چنانچه براي بار دوم و به بعد شناسنامه مفقود شده باشد ميزان مبلغ واريزي به بانک 000‚200 ريال خواهد بود .