پروژه کارآفرینی پرورش ماهي قزل آلا و اصول تغذيه و غذادهي در پرورش ماهي قزل آلا

پروژه کارآفريني پرورش ماهي قزل آلا و اصول تغذيه و غذادهي در پرورش ماهي قزل آلا در 57 صفحه ورد قابل ويرايش


فهرست

عنوان صفحه

1- مقدمه

2- كليات

3- پرورش ماهي قزل آلا

4- روش هاي پرورش ماهي قزل آلا

5- عوامل مؤثر در رشد ماهي قزل آلا

1-3- عوامل محيطي مؤثر در رشد ماهي قزل آلا

2-3- عوامل تغذيه اي مؤثر در رشد ماهي قزل‌آلا

3-3- عوامل داخلي مؤثر در رشد ماهي قزل آلا

5-روش تخمين تودة زندة ماهي در استخر

6- تعيين شاخص رشد (ضريب رشد)

7- ميزان رشد مناسب ماهي قزل آلا در هر مرحله از پرورش

8- تعداد دفعات غذادهي و زمان غذادهي

9- تعيين ضريب تبديل غذايي

10- روش محاسبه مقدار غذاي مورد نياز ماهي در مراحل مختلف پرورش

11- تجزيه غذا براي بچه ماهي ، پيش پرواري و پرواري قزل آلا

1-10- غذا آغازي

2-10- غذا رشد

3-10- غذا پرواري

12- تناسب بين اندازه غذا و اندازه (سايز) ماهي

1-11-غذاي خشك

2-11- غذاي تر

3-11- غذاي مرطوب

13- استفاده از غذاي تر و مرطوب در كنار غذاي كنسانتره

14- نكات ضروري و قابل توجه در رابطه با غذادهي و تغذيه قزل آلا

منابع


مقدمه :

با توجه به جمعيت جهان كه بطور دائم در حال افزايش مي‌باشد و رشد آن در هيچ زماني متوقف نمي‌شود بدون شك صنايع غذايي فعلي جهان پاسخگوي نيازها نخواهد بود و انسان بايد به فكر منابع غذايي ويژه منابع پروتئيني جديد باشد .

يكي از راه هاي تأمين نياز روز افزون به پروتئين . توليد آبزيان ، از جمله آبزيان پروتئيني است براي مثال : در نواحي كه از شرايط محيطي و آب مناسب برخوردار است مي‌توان اقدام به پرورش ماهيان سردابي از جمله ماهي قزل آلا نمود . اين ماهي كه گوشت آن طعم بسيار مطلوبي دارد مي‌تواند به خوبي يكي از منابع پروتئين حيواني جمعيت كشور ما ( به خصوص در مناطق روستايي ) باشد .

با توجه به دوره به نسبت طولاني پرورش ماهي قزل الا كه در اكثرر مناطق كشور حدود 9 تا 10 ماه مي‌باشد بايد از طولاني بودن اين دوره بيشترين برسانيم . استفاده 1 براي ايجاد شرايط مناسب جهت رشد ماهي ببريم تا وزن آنها را به ، بالاترين ، حدممكن ، برسانيم .

ماهي قزل آلا پرورشي براي رشد بيشتر و رسيدن به بالاترين . وزن در

انتهاي دوره پرورش ، نياز به شرايط و زمينه هاي مساعد كننده معيني دارد اين نكته را از ياد نبريم كه با توجه به اينكه منابع ، آبي مناسب براي پرورش ماهي قزل آلا محدود مي‌باشد ، بايد از منابع موجود بيشترين استفاده را ببريم يعني در هر خردعة پرورش قزل آلا بيشتر از ميزان ممكن ماهي را توليد كنيم تا بتوانيم به ستود اقتصادي مناسب دست يابيم . و آب وارد شده به خردعه نيز بيشترين استفاده و بهره گيري به عمل آيد .




كليات

استفاده بهينه از منابع آبي خرد در جهت توليد ماهي با عنايت به بخشهاي جمعيتي و محدوديت منابع آبي و خاكي كشور بر كسي پوشيده نسيت توليد پروتئين سفيد و ايجاد امكان بالقوه به شرايط بالفعل در زمينه تشكيلات و پرورش آبزيان با توجه به تازگي بحث در نقاط غير ساحلي كشور و عدم آشنايي مردم در اين زمينه توليدي و در عين حال سود آور از اهميت فوق العاده اي برخوردار است . لذا در اين راستا و با توجه به شرايط مساعد منطقه ( استان كردستان ) و وجود 554 حلقه چاه و 1146 دهني ، چشمه و قنات و رودخانه هاي مهم شهرستان همانند قزل اوزن ، تلوار ، قمچقاي ، اوزن دره .

اداره شيلات جهاد كشاورزي شهرستان بيچار فعاليت خود را در سال 1377 شروع و اقدام به شناسايي مناطق مستعد پرورش ماهي نمود و بعد از گذشت سه سال پرمبزهايي مهمي‌ همچون مجتمع پرورشي ماهي قزل آلا در روستاي قمچقاي با ظرفيت توليد 170 تن در سال دو فرعة پرورش ماهي گرم آبي در روستاي اصلوات آباد با ظرفيت توليد با ظرفيت توليد 8 تن در سال به بهره برداري رسيده است و اين مقدار توليد فقط 20% ظرفيت كل منطقه را شامل مي‌شود با توجه به مطالب فوق اميد آن است ظرفيت هاي خالي منطقه كه از جمله مهمترين آن سد خانگي روستاي گلبلاغ با مساحت 176 هكتار و ذخيرة 8 ميليون متر مكعب آب گام مهمي‌ در جهت بهره وري توليد و اشتغال زايي منظقه برداريم .

1- پرورش ماهي قزل آلا :

ماهي قزل آلا از خانواده آزاد ماهيان و جزو ماهيان سرد آبي مي‌باشد اين ماهي جهت رشد و نمو نياز به آب سرد و شفاف و مملو از اكسيژن دارد ماهي قزل آلا در زيستگاه طبيعي خود كه اغلب رودخانه هاي سرد و زلال چشمه ها ، قنوات ، نهرها و درياچه هاي آب شيرين مي‌باشد ( حشرات كرم ها حصرون ها و سخت پوستان و … ) مي‌باشد در استخرهاي حاضر در كشور ما گونه اي كه پرورش مي‌يابد قزل آلاي رنگين كمان است .

2- روش هاي پرورش ماهي قزل آلا :

1) پرورش ماهي قزل آلا به روش متراكم در استخرهاي بتني : در اين روش مي‌توان با استفاده از آب چشمه ها ، قنوات و رودخانه هايي كه گل آلودگي ندارند و دماي آب آنها 12 تا 20 درجه سانتي گراد است اقدام به پرورش قزل آلا نمود . در اين روش به ازاي هر 7 متر در ثانيه آب ورودي به استخر مي‌توان يك تن ماهي درهر دوره پرورشي 5 تا 7 ماهه توليد نمود .

2) پرورش متراكم ماهي در قفس : در اين روش در درياچه ها ، آبگيرها ، و سد هاي ، داراي آب مناسب و دائمي‌ هستند با استقرار قفسهاي شناور مي‌توان اقدام به پرورش ماهي نمود .

3- پرورش ماهي قزل آلا با استفاده از آب كشاورزي : اين روش كه به روش دو منظور مشهور است با احداث استخرهاي بتني در مقابل چاه هاي عميق و غير عميق ، چشمه هاي و نهرها و كنال هي كشاورزش و با شرفع فصل كشاورزش دمره پرورشي آغاز مي‌شود و نتيجيتاً از آب كشاورزي استفاده بهينه و مضاعف به عمل مي‌آيد .

4-پرورش ماهي قزل آلا در استخرهاي ذخيرة كشاورزي : ماهيدار كردن استخرهاي ذخيره و پرورش ماهي در اين استخرها همزمان با فصل كشاورزي انجام مي‌پذيرد .



1-3- عوامل محيطي مؤثر در رشد ماهي قزل آلا :

1-1-3- تأثير شرايط نوري بر رشد : هر چه طول روز يا مدت تابش نور كوتاهتر باشد ، ميزان رشد ماهي قزل آلا محدودتر مي‌گردد و كاهش مي‌يابد . قزل آلاهاي جوان هنگامي‌ كه در طول روز يا در شب در معرض نور اضافي قرار داده شوند ، رشد آنها به ميزان 13 تا 17 درصد بيشتر از ماهيهايي خواهد بود كه در شرايط نوري طبيعي قرار دارند .

2-1-3- تأثير تراكم ماهيها بر رشد : چون در پرورش ماهي قزل آلا در استخرهاي بتوني ، تعداد به نسبت زيادي ماهي در حجم كوچكي از آب نگهداري و پرورش داده مي‌شوند و تراكم ماهيها بالا مي‌باشد ، برخورد و تماس بين آنها افزايش مي‌يابد و فشار رواني وارد شده به ماهيها را افزايش مي‌دهد كه براي جبران آن ، ميزان اكسيژن محلول در آب بايد بالا باشد كه براي دست يابي به اين شرايط ، ميزان جريان آب ورودي به استخرها يا سرعت تعويض آب ، بالا در نظر گرفته مي‌شود تا از تجمع مواد سمي‌نظير آمونياك در اثر بالا بودن تعداد ماهيها در واحد حجم آب جلوگيري مي‌كند و همچنين غذادهي هم از جنبه مقدار غذا و زمان غذادهي به نحوي باشد كه رقابت ميان ماهيها در گرفتن غذا منجر به بي غذا ماندن تعدادي از آنها نشود .

3-1-3- تأثير آب بررشد: دماي آب تا حد زيادي به شرايط آب و هوايي منطقه احداث مزرعه پرورش قزل آلا بستگي دارد . همان طور كه مي‌دانيم ماهيها و از جمله قزل آلا ، براي به مصرف رساندن غذا در داخل بدن خود و همچنين انجام فعاليت طبيعي اندامها و بافتهاي بدن (كه سلول ها تشكيل دهنده ) نياز به اكسيژن دارند تا طبق رابطه كلي و ساده شده زير :

گاز كربنيك + انرژي اكسيژن + غذا

انرژي مورد نياز بدن خود را براي انجام فعاليت هاي زيستي مختلف تأمين كنند . به بيان ديگر ، در صورت عدم وجود اكسيژن يا وجود اكسيژن به مقدار ناكافي در آب و نرسيدن اكسيژن كافي به بدن ماهي فعاليتهاي حياتي ماهيها و مهمترين آنها ، سوزاندن غذا و توليد انرژي مورد نياز بدن ماهي دچار مشكل و اختلال خواهد شد و ادامة حيات ماهي را غير ممكن و در موارد شديد ، منجر به مرگ ماهي خواهد شد .

از طرفي ، ماهي قزل آلا بر خلاف موجودات خشكي ، نمي‌تواند از اكسيژن هوا استفاده كند و اكسيژن بايد در آب موجود باشد كه براي وجود اكسيژن در آب ، اين گاز بايد از هوا وارد آب شود و با آن حل گردد و بصورت محلول در آب درآيد اگر چه در بيشتر موارد ، آبهاي مناطق مستعد جهت پرورش قزل آلا از ميزان كافي اكسيژن كه به حالت محلول در آب در آمدهاست برخوردار مي‌باشند (مقدار اكسيژن محلول آنها در حد كافي است ) اما جريان و حركت آب و وزش باد يا جريان هوا ، به حل شدن اكسيژن هوا در آب كمك مي‌كند تا مصرف اكسيژن محلول در آب توسط ماهيها و كاهش ميزان اكسيژن محلول آب را با حل كردن اكسيژن جديد در آب ، جبران كند .

يكي از موارد تعيين كننده در اين رابطه ، دماي آب استخر پرورش قزل آلا مي‌باشد . در صورتي كه دماي آب در استخرهاي پرورش قزل آلا از حدود 20 درجه سانتي گراد بالاتر برود ، عمل حل شدن اكسيژن هوا در آب يا وارد شدن اكسيژن هوا به آب تا حد زيادي كاهش مي‌يابد (اين حالت ، اصطلاحاً «كاهش درجه اشباع گازهاي محلول» ناميده مي‌شود).

براي دست يابي به اين هدف كه مقدار اكسيژن محلول و موجود در آب در حد نياز ماهيهاي قزل آلاي پرورشي باشد و همچنين ساير فعاليتهايي كه براي ادامة حيات اين ماهي لازم هستند ، نظير تنفس ، هضم غذا ، سوختن غذا در بافتها و اندامهاي بدن (يا سلول ها) به نحو مطلوب صورت گيرد ، بهتر است كه دماي آب استخرهاي پرورش اين ماهي بين 12 تا 16 درجه سانتي گراد باشد .

مناسب ترين آب ، آبي است كه دماي آن در حدود 16 درجه سانتي گراد باشد .

همچنين لازم به توضيح است كه ماهي قزل آلا ، به دليل اينكه به طور طبيعي تمايل به زندگي در آبهاي سرد دارد و قادر به زندگي در اين نوع آب مي‌باشد ( كه به همين دليل جزء ماهيان سردابي به حساب مي‌آيد ) نمي‌توانند آبهايي را كه دماي آن بالاتر از 20 درجه سانتي گراد باشد تحمل مي‌كند . در چنين شرايطي ، تلفات استخرها شروع مي‌شود زيرا براي انجام فعاليتهاي حياتي و از همه مهمتر سوختن غذا در بدن و توليد انرژي ، دماي آب بايد در حد معيني باشد .

1- روش تخمين توده زنده ماهي در استخر :

همان طور كه ميدانيم بنا به دلايلي ، ما هميشه نياز داريم از مقدار وزن ماهي زنده موجود در هر استخر پرورش قزل آلا آگاه باشيم كه مهمترين اين دلايل عبارتند از :

1- تعيين مقدار غذايي كه در هر استخر بايد ماهيها داده شود .

2- با آگاهي از مقدار وزن زنده ماهي موجود در استخر ، مي‌توانيم بتدريج در مواقع لزوم ، تراكم ماهيها را كاهش دهيم و مقداري از ماهيها به استخرهاي ديگر منتقل كنيم يا در صورت امكان ، مي‌توانيم مقداري از ماهيها را برداشت كنيم .

3- زير نظر داشتن تعداد ماهيها موجود در استخر در هر مرحله زماني ، ما را از وقوع تلفات يا سرقت احتمالي ماهيهاي يک استخر آگاه مي‌سازد .

براي تعيين يا تخمين مقدار يا وزن ماهيان زنده موجود در يك استخر مي‌توانيم به يكي از روشهاي زير عمل كنيم :

شمارش تك تك ماهيهاي هر استخر و ضرب كردن تعداد ماهيها در ميانگين وزن آنها يا وزن كردن همه ماهيها موجود در يك استخر . اگر چه اين روش بسيار دقيق است ، اما در عمل به دلايلي نظير وارد شدن استرس به ماهيها ، امكان وقوع تلفات در ماهيها و نياز به نيروي انساني (كارگر) زياد وقت گير بودن ، انجام نمي‌شود .

در اين روش ، يك مشت غذا (پلت) در استخر پرورش قزل آلا مي‌ريزيم كه در اين زمان ماهيها در محل ريختن غذا جمع مي‌شوند ، با تور پرتابي (ساليك) ، آنها را صيد مي كنيم و ماهيها را در همان حالتي كه در داخل تور ساليك هستند ، به طور يكجا وزن مي‌كنيم و سپس تعدادشان را شمارش مي‌كنيم و به استخر باز مي‌گردانيم .

اين كار را در 3-4 نقطه از استخر انجام مي‌دهيم ، آن گاه :

وزن كل ماهيها را در چند بار نمونه گيري محاسبه و با تقسيم وزن كل بر تعداد كل ماهيهاي شمارش شده در چند نمونه گيري ، ميانگين وزن ماهيها استخر را محاسبه كنيم .

در اين روش نيز ماهيها را 18 تا 24 ساعت پس از غذادهي در يك سمت استخر جمع مي‌كنيم ، سپس ، از ماهيهاي درون جعبه برمي‌داريم و توزيع و شمارش مي‌كنيم و در بيرون از منطقه تجمع رها مي‌كنيم . آن گاه پس از برداشتن تعداد نمونه كافي و توزيع آنها ، بقيه ماهيهاي درون جعبه را با

واژگون كردن به داخل آب رها مي‌كنيم و مجدداً با تور ساليك ، نمونه هاي جديد را از محل تجمع ماهيها صيد و به درون جعبه انتقال مي‌دهيم .