مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره وابستگی به مواد

مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره وابستگی به مواد

خصوصیات محصول:

منابع فارسی و انگلیسی دارد.
ارجاع و پاورقی استاندارد دارد.
رفرنس دهی استاندارد دارد.
کاملترین در سطح اینترنت.
گارانتی بازگشت وجه دارد.
فرمت : doc

تعداد صفحات : 28

بخشی از متن :

مفهوم وابستگی به مواد (اعتیاد)

اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یک اختلال روان‌پزشکی به ابعاد زیست‌شناختی روان‌شناختی اجتماعی و معنوی یکی از مشکلات عصر حاضر است اعتیاد[1] معمولاً به مجموعه وابستگی فیزیکی و روانی اطلاق می‌شود ولی در مجموع مفهومی مبهم دارد(بلوم[2] ،1984 (اعتیاد عبارتست از وابستگی به موادی که تکرار مصرف آن با کمیت محض و در زمان‌های معین از نظر مصرف کننده ضروری بود و دارای ویژگی‌های زیر است:

ایجاد وابستگی جسمانی فیزیولوژیکی

ایجاد وابستگی فکری روان‌شناختی

پیدایش پدیده تحمل[3] در بدن نسبت به مواد مصرفی

به دست آوردن ماده مورد نیاز به هر شکل و طریق ممکن

تأثیر مخرب بر مصرف کننده خانواده و اجتماع

سازمان بهداشت جهانی[4] الگوی خود را در تدوین مفاهیم ((نشانگان وابستگی))قرار داده است که به تدریج جایگزین اصطلاح اعتیاد شده است در سال ٬1964 سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسید که اعتیاد دیگر اصطلاح علمی نیست و و اصطلاح ((وابستگی به مواد[5])) را جایگزین آن کرد علی‌رغم پیشنهاد اصطلاح وابستگی دارویی کلمه اعتیاد هنوز هم در بین مردم رایج است .

در DSM-IV، که یک نظام پنج محوری است در محور اول سوءمصرف و بوابستگی به مواد و علائم بالینی آن‌ها توضیح داده می‌شود به علاوه 11 دسته از مواد روان گردان سوءمصرف و وابستگی به همراه دارند که عبارتند از:

الکل، مواد حشیش، کوکائین، داروهای توهم زا، مواد استنشاقی ، نیکوتین، کافئین ،آمفتامین ها ،فن سیکلیدین، داروهای آرامش‌بخش، خواب آور و نیز ضد اضطراب ها.

در جدیدترین تعریف وابستگی به مواد انجمن روان‌پزشکی آمریکا و معتقد است که وابستگی به مواد به مجموعه‌ای از علایم شناختی، رفتاری، روان‌شناختی و فیزیولوژیکی گفته می‌شود که براساس آن فرد علیرغم وجود اختلالات وابسته به مواد همچنان به مصرف آن ادامه می‌دهد و معمولاً منجر به بروز پدیده تحمل ،محرومیت و الگوی رفتار مصرف اجباری در شخص می‌شود.

طبق DSM-IV-TR مصرف یک ماده زمانی سوء مصرف قلمداد می‌شود که :

مصرف مواد دست کم برای مدتی یک ماه دوام داشته باشد

موجب بروز مشکلات اجتماعی شغلی روان‌شناختی یا جسمانی فرد شود

به‌طورکلی تأثیرات گوناگون ناشی از وابستگی به مواد عبارتند از :

الف )احساس اجباری و غیرقابل کنترل بودن برای مصرف مواد

ب) تلاش و تمایل شخص به مصرف مواد

ج) الگوی نسبتاً پایدار برای مصرف مواد

د)بروز علائم سازگاری یا انطباق عصبی که شامل نشانه‌هایی چون پدیده تحمل و ترک می‌باشد

هـ) اهمیت و غلبه ی رفتار مصرف دارو نسبت به بقیه رفتارهای شخص که زمانی بیشتر در اولویت بوده و گرایش به بازگشت به سوی مصرف مواد پس از یک دوره پرهیز.

بر اساس تعاریف بالا علیرغم آنکه پدیده های تحمل و محرومیت دو ملاک باارزش‌ در تشخیص وابستگی به مواد می‌باشند اما وجود چنین پدیده‌هایی برای تشخیص کافی و لازم نمی‌باشد به واقع برای تشخیص صحیح‌تر باید به الگوی مصرف اجباری به عنوان سومین ملاک توجه کرد.

تعریف مفاهیم اساسی ملاک‌های وابستگی به مواد

تحمل

تحمل یا Tolerance یعنی مصرف مکرر مقادیر زیادی از مواد در مدت زمان طولانی که به تدریج باعث کاهش تاثیر دارو می‌شود به عبارت دیگر تحمل عبارت است از نیاز به مصرف مقادیر بیشتر یک ماده برای رسیدن به اثرات خوشایند جسمانی و روانی و کاهش قابل ملاحظه‌ای تأثیرات منفی جسمانی و روانی آن به ارائه مصرف همان مقدار ماده می‌باشد

تحمل با پدیده وابستگی فیزیکی ارتباط تنگاتنگی دارد بنابراین با ظهور پدیده تحمل وابستگی فیزیکی در واقع پاسخ سازگار است که عطفی برای جلوگیری از بروز سندرم محرومیت یا قطع دارو می‌بایست دارو به طور مداوم مصرف کند.

تحمل مقاطع

تحمل مقاطع زمانی پیش می‌آید که سابقه قبلی مصرف دارو و گروهی از داروها موجب افزایش تحمل مصرف‌کننده نسبت به دارو یا گروه‌های دیگری از مواد شود. به طور مثال ،مصرف‌کنندگان با سابقه ماری جوانا به تدریج به مقدار کمتری ماری جوانا برای نشئه شدن احتیاج دارند (جودیت و همکاران، 2002، ترجمه ی خادمی و روشن، 1385به نقل از ثریا اسلامدوست 1390).

محرومیت یا ترک

محرومیت یا ترک به مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها گفته می‌شود که وقتی شخص مصرف مواد و یا ماده را که از نظر فیزیولوژیکی به آن وابسته است به طور ناگهانی و آرام کنار بگذارد ظاهر می‌شود. به‌عبارت‌دیگر محرومیت شامل یک تغییر رفتاری غیر انطباقی به تبعات فیزیولوژیکی و شناختی است که در اثر کاهش تجمع یک ماده در خون یا بافت فردی که مصرف زیاد و طولانی از یک ماده را داشته است، ایجاد می‌شود. بنابراین اگر یک بار مصرف مواد کنار گذاشته شود شخص وابسته به مواد با پدیده ترک مواجه می‌شودو پدیده ترک و ظهور علایم ناشی از محرومیت، عامل مهمی در دوام و تکرار اعتیاد می‌باشد (نعیمه بزمی، 1391).

سوء مصرف مواد

الگوی غیر انطباقی یا ناسازگارانه مصرف مواد منجر به مشکلات مکرر و پیامدهای سوء چون مصرف در موقعیت‌های خطرناک و مشکلات زناشویی، خانوادگی، شغلی، اجتماعی و قانونی می‌شود .

طبق تعریف DSM-IV-IR سوء مصرف مواد حداقل با یک نشانه ویژه مشخص می‌شود که نشان دهنده تداخل مصرف در زندگی فرد است (کاپلان سادوک، 2000).

نشانگان قطع

اصطلاحی است که به نشانه‌ها و علایم ترک بعد از قطع مصرف داروی مصرف‌شده اطلاق می‌شود نشانگلان قطع یا ترک و مسمومیت در DSM-IV-IR به صورت اختلال‌های ناشی از مواد طبقه‌بندی شده است APA)،2000).

عود

عود یعنی (بازگشت مجدد علایم وعود بیماری به دنبال بهبود ظاهری آن است (دورلند1987 ، به نقل ازنعیمه بزمی،1390). به عبارت دیگر عود، فرایندی است که در نهایت به مصرف مجدد مواد منجر خواهد شد.

منابع فارسی

آجیل چی ، بیتا ؛ نادری ، امیر؛ قائمی ، فاطمه ، رابطه ویژگی های شخصیتی زنان با نظم اجتماعی،پایان نامه کارشناسی ارشد
اتاری، آسیه؛ شفیعی تبار، مهدیه ؛ رضاپور، حمید، بررسی ومقایسه وضعیت اختلال اضطراب و کمرویی در مردان معتاد و غیرمعتاد، فصلنامه اعتیاد پژوهشی سوء مصرف مواد سال پنجم، شماره هفدهم، بهار (1391) چکیده.
اتاری، آسیه؛ شفیعی تبار، مهدیه؛ رضاپور، حمید؛ بررسی و مقایسه وضعیت اختلال اضطراب و تمرین در مردان معتاد و غیرمعتاد، فصلنامه اعتیاد پژوهشی سوء مصرف مواد ، سال نهم، شماره هفدهم، بهار (1391) چکیده.
احمدوند، محمد علی، (1387)، اعتیاد، سبب شناسی و درمان آن در رشته روان شناسی، نشر دانشگاه پیام نور.
احمدوند، محمدعلی، (اعتیاد، سبب شناسی و درمان آن در رشته روان شناسی)، نشر دانشگاه پیام نور،1387.
اسلام دوست، ثریا (1389)،اعتیاد (سبب شناسی و درمان) تهران، دانشگاه پیام نور.
انجمن روان پزشکی آمریکا، A.P.A. (2000) راهنمای تشخیی و آماری اختلالهای روانی (DSM-TV-T.BP) ترجمه نيكخو و همکاران، (1381)، تهران ، نشر سخن.
اولادی،باران؛ ، نویدیان، صادق ؛کاوه فارساني،علی ذبیح الله، (1391)، مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، دوره پانزدهم، شماره دو، خرداد و تیر (1392).
برژره، ژان، اعتیاد و شخصیت، ترجمه توفان گرگانی، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، تهران، 1368.
بزمی، نعیمه (1390)، روان شناسی و وابستگی به سواد، سبب شناسی تشخیص و درمان اعتیاد.نشر کتاب ارجمند.
بید برگ نیا، علی، (1377) بررسی و مقایسه ویژگی های شخصیتی معتادین به مواد مخدر و افراد عادی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی.
پورافکاری، نصرت الله، (1373).«فرهنگ جامع روان شناسی- روان پزشکی» انگلیسی – فارسی ، فرهنگ معاصر.
جزایری، علیرضا، دهقانی، محمود؛ بررسی رابطه سبب های دلبستگی اعتیاد و نیمرخ روانی افراد معتاد در مقایسه با افراد غیر معتاد خود معرف استان بوشهر، اعتیاد پژوهی سال دوم، بهار 1383، شماره 6.
حسینی، قربان (1368) بررسی مواد مؤثر در گرایش به اعتیاد در ایران.
حکیما، فهیمه، موسوی، سید علی محمد، فصلنامه روان شناسی تحولی روان شناسی ایران، سال نهم، شماره 34، زمستان 1391.
حکیما، فهیمه؛ محمد موسوی، سید علی؛ فصلنامه روان شناسی تحولی، روان شناسی ایران، سال نهم، شماره 34، زمستان 1391.
حیدری پهلویان، احمد؛ امیرزرگر، محمدعلی؛ فرهادی نسب، علمدا؛ محبوب، حسین، بررسی مقایسه ای ویژگی های شخصیتی معتادین به مواد مخدر با افراد غیر معتاد سالن محمدان (1387).
خدیوی، علی (1376) بررسی ویژگی های شخصیتی و باورهای غیرمنطقی معتادین به مواد مخدر افراد معتاد، فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد ، سال سوم، شماره دوازدهم، زمستان 1388.
خدیوی، کیانوش (1374).کاربرد درمان مشترک در اعتیاد، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.
دلاوری علی(1380) احتمالات و آمار کاربردی در روان شناسی و زیستی، تهران، انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
دورلندر، ویلیام، لگزاندر، نیومن (1956) دیکشنری پزشکی دورلند، ترجمه ی نام آور، حمید (1384)، تهران ، چاپ دانش پژو، چاپ هفتم، ویرایش سی ام.
رجبی، غلامرضا، زارع نژاد، امید.بررسی مقایسه ای سنخ های شخصیتی افراد وابسته به هروئین، تریاک ، سیگار و عادی براساس مدل 5 عاملی نئو (1391).
ژان، برژره، اعتیاد و شخصیت، نشر سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی (1386).
سادوک، بنیامین، سادوک، میرجنیا (1382).خلاصه روان پزشکی بالینی، ترجمه، پورافکاری، نصرت الله، تهران.خلاصه انتشارات شهر آب.
سازمان مرکزی سازمان ملی مطالعات اعتیاد ،2001
سایت مبارزه با مواد مخدر- 1391
سایگاردستون وگاد جانسون (1995)، ویژگی های شخصیتی مجرمین معتاد.
ستوده ، هدایت الله ، آسیب های اجتماعی ، تهران ، آوای نور ، 1380
شاملو، سعید، مکتب ها و نظریه های روان شناسی شخصیت، انتشارات آگاه، تهران، 1370
شایسته، سیاوش (1375).مقایسه شخصیتی جوانان معتاد به مواد مخدر و جوانان عادی در گروه سنی 22-14 سال در استان اصفهان، پایان نامه ی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
شولتز، دوان (1990)، نظریه های شخصیت.ترجمه کریمی، یوسف و همکاران (1381).
شولتز، دوان پی، شولتز، سدنی الن (1372)، تاریخ روان شناسی نوین.ترجمه علی اکبر سیف و همکاران.جلد 1 و2.تهران ، انتشارات رشد
شولتز، دوان، شولتز، سیدنی الن (1998)، نظریه های شخصیت،ترجمه سید محمد، سید یحیی، (1385)، ویرایش تهران
شیخ الاسلام ، ربابه ، تعاریف اعتیاد ، ستاد مبارزه ، با مواد مخدر جمهوری اسلامی ایران ، بازبینی شده در 14 مرداد 1386
صابر، فاطمه؛ موسوی، ولی الله، صالحی، ایرج، (1390) مقایسه ویژگی های شخصیتی و سبک های حل مساله در مردان معتاد و غیرمعتاد.پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان.
صالحی، ایرج (1383).اعتیاد سراب زندگی و انوع مواد تأثیرگذار و راه درمان.
عامری، کفایت، (1381)، «بررسی رگه های شخصیتی دو نظام کلونینجرو آیزنگ در گروه معتاد و غیرمعتاد» پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس
کاویانی، ح، پورناصح، م، وموسی، آ. (1384) هنجاریابی و اعتبار سنجی فرم تجدید نظر شده پرسنشامه شخصیتی آیزنگ در جمعیت ایرانی، مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، 34،31،41.
کریم پور، رزا، ارزیابی تحقیقات انجام گرفته در خصوص اعتیاد و مصرف مواد مخدر در ستاد مبارزه با مواد مخدر، ژرفای جرمیت، سال دوم، شماره 1005.
کریم پور، صادق، (1364) جنبه های روان شناسی اعتیاد.تهران: دفتر انتشارات امیرکبیر.
لیاقت، علی، (1375)، مقایسه ای بر روی شخصیت افراد معتاد و غیر معتاد، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
محمدی ، (1376)، بررسی عومل خطر ویژگی های شخصیتی در کودکان و نوجوانان مصرف کننده مواد مخدر.پایان نامه کارشناسی ارشد تهران دانشگاه علامه.
محی الدینی، حمید،هوشیار، هاشم. محمدی اصفهانی، سعید، غفاری، ادنان، (1391) مقایسه ویژگی های شخصیتی و هوش معنوی در افراد معتاد و غیرمعتاد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
مداحی، محمدابراهیم؛ صمدزاده، مونا ؛ فصلنامه اندیشه و رفتار، سال ششم، شماره 20، پاییز 1390.
ملازاده اسفنجانی، رحیم؛ کافی، موسی؛ صالحی ،ایرج (1389) فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، سال پنجم، شماره هفدهم، بهار (1390).
نائینیان، محمدرضا؛ الهیاری، عباسعلی؛ مداحی، محمدابراهیم، (1374)،ر اهنمایی آماری و تشخیصی اختلالات روانی DSM-IV .


منابع انگلیسی:



Adams, J. B.heath, A, J, Young, S. E, Hewitt, J.K , coroly, R.P.& stalings,M. C.(2003)"Relation ships between personality and preferred substance and motivations for use among adolescent substance a busers." The American journal of drug and Alcohol Abuse,29,3,691-712.
Adrom M, Nikmanesh Z, Bakhshani NM. Prediction of addiction potential in youth according to personality trait. Proceeding of the third congress of Iranian psychological Association 2010;3-5.
American psychiatric Association (1994).Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4thed). washington DC: Author.
Bal.s.8. cecero.(2001) Addicted patiertls with personality disorders traits schemas, and presenting problems journal of personality.
Bond R. Group sizo and conformity. Group process Intergr Relate.2005: 8(4):331-54.
Cloninger C.R.(1987).A systematic method for clinical description and classification of personality variants.Archives of General psychiatry,44,573,588.
cloninger, C.R.(2004)."Feeling good,the science of well- being New yorks: oxford university press.
clonninger, C.R.(199.Brain networks underlying personality development. In B.J .Carrol 8j.E. Barrett (Eds). Psychoptholoy and the brain(pp.183-20). New york , Rawen press.
Gorgani T.Addiction and personality.Tehran: organization of publications and Training Islamic Revolution;1990.
Ka plan, H,I. and sadock, B.j (2000).synopsis of psychiatry, Ninth Edition, Baltimore Williams and wilkins.
Kaplan H, sadock B. synopsis of psychiatry.9thed. New York: will iams and wilkins.2003.
Ketabi P, Maher F, Borjaly A. I dentity and relationship addicition in women in Tehran province.Addict studies 2009; 2(3): 54-69.
Liau, A & etal (1999).The case for Emotional literacy: the influence of emotional intelligence of problem behaviors in Malaysian secondary school students.J ournal of Moral education, 32 (10,51-66)
Sadock, B. j and sadock, v.A (2003).synopsis of psychiatry Ninth edition. Lippincott, Williams and wilkins.
Svra kic,D,M, whitedead,C.A, pazybeck,t .R, 8 cloninger, C.R. (199.Differenatial dianosis of personality disorder by the seven factor temperament and character inventory.Archives of General psychiatry, 50,991,999.
World ealthorganization, (who) Brief intervention Study Group (193). A cross- nation trial of brief intervrention with heavy drinkers. merican journal of public health. 864, 948-955.

[1] Addication
[2] blum
[3] Tolerence
[4] World bealth organization
[5] Drug dependence