گزارش کارآموزی بررسی آزمايشگاه متالورژي شركت سايپا

گزارش کارآموزي بررسي آزمايشگاه متالورژي شركت سايپا در 46 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست مطالب

مقدمه ?
سخت کاري سطحي ( موضعي ) فولاد ?
دسته بندي روشهاي سخت کاري سطحي ?
سمانتاسيون با کربن دهي سطحي فولادها ?
کربن دهي گازي ?
گازهاي کربن دهي ?
کوره ها ??
عمق نفوذ مؤثر و عمق نفوذ کل ??
کربن دهي مايع ??
مزايا و محدوديتهاي کربن دهي مايع ??
کربن دهي جامد ??
روشهاي اندازه گيري عمق نفوذ در قشر سمانته ??
سمانتاسيون به روش پلاسمايي ??
نيتراسيون ??
مکانيزم تشکيل قشر نيتروره ??
تأثير نيتراسيون بر خواص مختلف فولاد ها ??
تصوير ميکروسکوپي ??
روشهاي مختلف عمليات نيتراسيون ??
مشخصات لايه نيتروره نسبت به لايه کربوره ??
مزايا و معايب نيتراسيون در مقايسه با ساير روشها ??
معايب نيتراسيون ??
پلاسما ??
کاربرد نيتراسيون پلاسما ??
ميل لنگ ها ??
انواع چرخ دنده ها ??
مقايسه اقتصادي روشهاي گازي و پلاسمايي ??
مزيت هاي روش گازي ??
مزيت هاي روش نيتراسيون پلاسمايي ??
فولادهاي زنگ نزن ??
علائم DIN براي نامگذاري فولاها ??
نقشه خواني قطعات ??
اطلاعات بدست آمده از روي نقشه در مورد فيلتر بنزين ??
شناسنامه قطعات ??
بررسي مهره ها و پيچ زانويي هواکش CLC 36
سختي گرفتن از پيچها ??
جمع بندي ??
نام قطعه بررسي شده: سگ دست Knucle ( پرايد ) ??
نام قطعه بررسي شده : چشم شيشه شور ??
نام قطعه بررسي شده : دنده دوم پرايد (GEAR – SEC 2N) 43
دستگاه کشش ??
بازديد از خط توليد پرايد ??
تست هاي انجام شده بر روي پرايد در خط توليد ??









در طي دوره اي كه كارآموزي خود را در آزمايشگاه متالوژي شركت سايپا گذراندم از تجربيات عملي و دانسته هاي علمي افراد زير بهره مند شدم . تشكر و قدرداني فراوان را از زحمات :

v دكتر سلماني

v مهندس طالبي

v مهندس بهمن پور

v مهندس ميركمالي

v مهندس دميرچي

كه در اين مدت تمام تلاش خود را در جهت ارتقاء سطح علمي و افزايش تجربيات عملي اينجانب انجام داده اند ، مي نمايم .


در دورة كارآموزي در شركت سايپا واحد آزمايشگاه متالوژي علاوه بر كارهاي عملي و تجربي انجام شده در اين بخش ، براي هر كار آموز يك پروژه تحقيقاتي كه مرتبط با كاربرد متالوژي در صنعت خودروسازي مي باشد تعريف شد ، تا كارآموز در كنار كارهاي عملي با انجام كارهاي تحقيقاتي نيز آشنا شود.

پروژه اينجانب سخت كاري سطحي روشهاي آن ، بويژه نيتراسيون پلاسمايي و كاربرد آن در صنعت خودرو مي باشد كه با راهنمايي و مساعدت دكتر سلماني انجام گرفت .


سخت كاري سطحي ( موضعي ) فولاد



دو روش كاملاً متفاوت براي سختكاري سطحي يعني فرآيندي كه در آن سطح قطعات سخت شده و در مقابل سايش مقاوم باشند ولي در عين حال مغز آنها همچنان نرم و چقرمه باقي بماند وجود دارد . يكي اينكه فولادي را انتخاب كنيم كه كربن كافي داشته و با گرم و سرد كردن سخت شود . در اين فولاد ما مي توان قسمتهاي مورد نياز را با گرم و سرد كردن سريع سخت كنيم . دوم اينكه فولادي را انتخاب كنيم كه ذاتاً قادر نيست تا حد بالايي سخت شود . ولي با تغيير دادن تركيبات شيميايي لايه سطحي مي توان لايه مذبور را سخت كرد .

دسته بندي روشهاي سخت كاري سطحي :

روشهاي سخت كاري سطحي از نقطه نظر عملي به چهار گروه عمده شامل :

1 ـ كربن دهي ( كربو رايزينگ )

2 ـ كربن و ازت دهي ( كربو نيترايدينگ )

3 ـ ازت دهي ( نيترايدينگ )

4 ـ ازت دهي و كربن دهي ( نيتروكربورايزينگ )

تقسيم مي شوند .


سمانتاسيون با كربن دهي سطحي فولادها :

براي تعداد زيادي از محصولات صنعتي ، نظير چرخ دهنده ها . خار پيستون ، محورهاي انتقال و امثال اينها ، لازم است كه سطح قطعه سخت بوده و در عين حال قسمت مركزي آن ، چكش خواري خود را حفظ كرده و مقاومت به ضربه بالايي داشته باشد ، تا بتواند در مقابل نيروهاي ديناميك مقاومت نمايد . براي اين منظور سطح قطعه را با كربن سمانته مي كنند .

هدف از سمانتاسيون اشباع سطح قطعه فولادي از كربن مي باشد .

براي سمانتاسيون مي توان از سه نوع سمان استفاده كرد . به عبارت ديگر در سمان يا محيط كربن ده ، مي توان قطعات را به سه روش مختلف مورد سمانتاسيون با كربن قرار داد :

1 ـ سمانتاسيون با عناصر جامد كربن ده .

2 ـ سمانتاسيون گازي ( يا كربن دهي گازي )

3 ـ سمانتاسيون مايع .

هدف از سمانتاسيون به دست آوردن يك سطح سخت و مقاومت در برابر فرسايش مي باشد كه با پر كردن سطح قطعه تا حدود 0.8 الي 1.1 درصد و سپس آب دادن آن حاصل مي شود . اين عمل نيز حد خستگي را بالا مي برد .

سمانتاسيون ، عموماً بر روي فولادهاي كم كربن ، يا فولادهايي با 18/0 ـ 1/0 درصد انجام مي گيرد . براي قطعات بزرگ مي توان فولادهايي با كربن كمي بيشتر
( 0.2 – 0.3 درصد ) به كار برد. فولادهايي كه عمق نفوذ آب گيري در آنها كم است ، براي سمانتاسيون مناسب است . زيرا با سمانتاسيون اين فولاد ها ، قشرهاي مجاور زير قشر سطحي و نيز قسمت مركزي قطعه ، از كربن محيط سمانتاسيون اشباع نشده و چكش خواري خود را ، بعد از آب دادن سطح قطعه ، حفظ مي كنند . در موارد متعددي لازم است كه فقط قسمتهاي معيني از يك قطعه سمانته شود. در اين صورت بخشهايي را كه نبايد سمانته شوند را مي توان از يك رسوب الكتروليتيك مسي ( به ضخامت 04/0 تا 03/0 ) و يا لفافهاي مخصوص پوشانيد .

اين لفانها معمولاً از مخلوطي از تالك با رس سفيد ( كائولن ) كه كاملاً نرم شده و با شيشه محلول ( چسب شيشه يا سيليكات سديم ) خمير گرديده است ، تشكيل شده اند . چون در هنگام سمانتاسيون اين خميرها به راحتي ترك برمي دارند ، لذا نمي توانند كاملاً در مقابل نفوذ كربن مؤثر باشند . روش مطمئن پوشش دادن با الكتروليت مس است .

عمق نفوذ كربن يا ضخامت قشر سمانته ، طبق تعريف ، فاصله از سطح سمانته تا صفحه‌اي است كه سختي آن به 550 ويكرز برسد . ( استاندارد SIS 11700 8 ) .

غلظت كربن در قشر سطحي فولادهاي كربني بايد به حدود 0.8 الي 1.1 درصد برسد .

اگر درصد كربن در قشر سطحي ، از مقدار فوق تجاوز نمايد . سمانتيت آزاد و درشت در سطح تشكيل شده و كيفيت سطح فولاد را پايين مي آورد .

در فولادهاي كربني عملاً تشكيل كربور، در فاز آستنيت در اثر ديفوزيون ، غير ممكن است در حالي كه در مورد فولادهاي حاوي عناصر آلياژي نظير V,MO,Mn,CN .

بر عكس ، در موقع سمانتاسيون تشكيل قشر دو فازه آستنيت + كربور ، به وفور ديده مي شود در اين حالت ، كربورهاي رسوب يافته عموماً يك شكل كروي دارند .

سمانتاسيون فولادهايكه كرم ، موليبدن با منگنز در خود دارند ، مي تواند غلظت كربن در سطح تا حدود 2 ـ 8/1 درصد برساند .

فولادهاي زنگ نزن :

فولادهاي زنگ نزن به دليل كروم زياد ، مقاومت به خوردگي بالايي دارند . براي توليد اين نوع فولادهاي بايست در حدود 12% كروم اضافه نمود . كروم سطح فلز را با تشكيل يك فيلم پسيواكسيدي مقاوم به خوردگي مي نمايد . براي توليد فيلم اكسيدي نياز به محيط اكسيدي داريم .

اضافه كردن نيكل به فولاد زنگ نزن مقاومت به خوردگي را در محيط طبيعي يا اكسيدي ضعيب بهبود بخشيده و موجب افزايش قيمت آن مي شود نيكل انعطاف پذيري و چكش خواري را نيز بهبود مي بخشد و ساختار CC F آستنيت را در دماي محيط پايدار مي كند .

موليبدن ، هنگامي كه به فولاد زنگ نزن اضافه مي شود ، مقاومت به خوردگي را در حضور يونهاي كلريد ، بهبودي بخشد ، در حالي كه آلومينيم مقاومت را در دماهاي بالا بهبود مي دهد .

گروههاي مهم فولاد زنگ نزن عبارتند از :

¨ آلياژهاي آهن كروم

¨ آلياژهاي نيكل ـ كروم ـ كربن

¨ آلياژهاي آهن كروم ـ كربن

محلول اچ فولادهاي زنگ نزن كه از روي كتاب :

An Introductiory to Metullurgical Labaratory techniques.

استخراج شده عبارتست از :

3 Parts Concentraded hydroclorich acid.
1 Parts Concentraded hy hydronitric acid.
6-8 Parts glycring .



شناسنامه قطعات



هر يك از قطعات خودرو داراي شناسنامه اي مجزا مي باشند كه اين شناسنامه ها در شركت بايگاني شده و به هنگام لزوم به آنها مراجعه مي شود هر شناسنامه داراي دو جلد است .

مشخصات موجود در جلد شناسنامه به شرح زير است :

نام قطعه به زبان فارسي و اصلي ، شماره فني قطعه ، نام مجموعه اصلي به زبان فارسي و اصلي ، شماره فني مجموعه اصلي ، نوع خودرو / مدل
فرم گردش كار در شركت تامين كننده قطعه
نوع قطعه از لحاظ عملكرد ( مكانيكي ـ برقي ـ بدون عملكرد )
اطلاعات و مشخصات فني قطعه شامل جنس ( تركيب شيميايي وخواص مكانيكي) ، پوشش ، شعاعهاي خم نامعين ، شعاعهاي برش نامعين وضعيت سطع و ….
شرح آزمايشات ابعادي و ظاهري : شامل روش آزمون استاندارد آزمون و ملاك پذيرش قطعه
نـوع آزمايشـات پليمري : شامل روش آزمون استاندارد آزمون و ملاك پذيرش قطعه .
نوع آزمايشات متالوژيكي : شامل روش آزمون استاندارد آزمون و ملاك پذيرش قطعه
نوع آزمايشات عملكرد و دوام : شامل روش آزمون استاندارد آزمون و ملاك پذيرش قطعه
كنترل نمونه ( گزارش نتايج آزمايشها )
نقشه هاي ضميمه شده

در جلد دوم شناسنامه متن تمام استاندارد هاي مربوط به قطعه گنجانده شده است .

سختي گرفتن از پيچها



تعدادي پيچ كه براي بررسي به آزمايشگاه ارجاع داده شده بود ، پس از برش بوسيلة اره و سوهان زني در سطح مقطع بريده شده ، بوسيله دستگاه مانت ، مانت گرفته شده و سپس با توجه به شمارة فني هر پيچ ، مشخصات استاندارد هر پيچ شامل سختي سطح ، سختي مغز ، جنس و نوع پوشش استخراج شد . با توجه به اينكه مي دانستيم كه اين پيچها سخت كاري سطحي شده است ، لذا براي اينكه بتوانيم سختي سطح و سختي مغز را با توجه به فاصله از سطح تعيين كنيم ، سختي آنها بوسيلة دستگاه ميكرو سختي سنج اندازه گرفته شد .

دستگاه سختي سنج سختي را به ما بر حسب HV مي دهد كه با توجه به اعداد بدست آمده از روي قطر نقطه اثر و مراجعه به جدول ، معادل سختي بر حسب ويكرز بدست مي آيد .

همچنين دستگاه سختي سنج فاصله نقطه اثر كه در آن نقطه سختي را مي گيريم تا سطح قطعه بر حسب mm را مشخص مي نمايد .

چند نمونه از موارد بررسي شده :

نام قطعه بررسي شده : screw tapping

شماره فني : k99865-C425B

درخواست كننده : سايپا كره

نام سازنده : كره

نوع پوشش : Black paint

جنس پيچ : size to szzc

سختي سطح در رنج قابل قبول : 450-750 HV

ضخامت قابل قبول : 0.1 – 0.23