گزارش كارآموزي جوشكاری در شرکت ناظرین جوش پارس

گزارش كارآموزي جوشكاري در شرکت ناظرين جوش پارس در 42 صفحه ورد قابل ويرايش

چکيده

شرکت ناظرين جوش پارس، با در خدمت گرفتن مهندسيني مجرب و کاردان و با داشتن وسايل ايمني و حفاظت فردي مناسب، با گرفتن پروژه هاي عظيم جهت جوشکاري و نظارت در تهران و اطراف مشغول به کار است. حقير جهت کارآموزي به اين شرکت مراجعه کرده و مدتي را با اين عزيزان سپري نمودم.

از آنجا که شرکت با قبول پروژه به محل هاي ساخت و ساز عزيمت مي کند، فلذا بنده هم مجبور به همراهي آنها در پروژه هاي مختلف از جمله ساختمان در دست ساخت وزارت مسکن و شهر سازي بودم که در حال احداث در بلوار آفريقا، خيابان ارمغان شرقي است.

حقير در اين مدت مسائل زيادي از آنها آموختم و فکر مي کنم که اکنون به يک جوشکار مجرب تبديل شده ام. سرپرست ما جناب آقاي مهندس مجتبي ابوالقاسمي بجز کارهاي عملي از حقير بسيار کارهاي ديگر که مروبط به ايمني هم هست سپردند که آنها را در گزارش کارورزي آورده ام.

کار جوشکاري در اين شرکت اغلب در ارتفاعات است، به همين خاطر رعايت نکات ايمني در کار بسيار مؤثر و حياتي است.

استفاده از تجهيزات ايمني از جمله کلاه و عينک مخصوص و دستکش و پيش بند و غيره از نکاتي بود که بنده همواره توصيه گر آن به کارمندان و جوشکاران بودم.

سرپرستان با ايجاد فضايي مناسب کار و برادرانه و با معرفي من به دوستان به عنوان کارشناس ايمني شرايط خوبي براي رشد و نمو کارکنان و کار ايجاد کرده بودند.

البته لازم است چند نکته را در اين گزارش بيان کنم:

از ابتداي تأسيس شرکت تابحال، هنوز حادثه مورد اعتنايي در اين شرکت در طول کار رخ نداده و اگر هم حادثه اي بوده در حد سرپايي بوده و قابل اعتنا نيست.

از آنجا که کارکنان شرکت زياد نيستند، شرکت کارشناس ايمني نداشت و در طول اين مدت من با سرپرست آنها کار مي کردم.

جناب ابوالقاسمي در طول کار، مرا به آوردن مقالات و ترجمه ها و مطالب در خصوص ايمني مجاب کردند که همه را جزو گزارش کارورزي آورده ام.

يکي از مسائل مهم در جوشکاري، بازرسي و نظارت بر آن است که اين کار را بنده بعنوان کار عملي انتخاب و گزارش آنرا به عنوان کارورزي آورده ام. قطعا بازرسي، اثر بسيار بالايي در تحويل و انجام کار ايمن دارد و رابطه اي با ايمني و رعايت آن دارد.







فهرست مطالب



چكيده


الف

فصل اول:


1

1- ضرورت بازرسي


2

2- انواع سيستم‌هاي بازرسي


6

3- چگونگي بازرسي


6

فصل دوم:

1-2- ايمني در جوشكاري


8

9

2-2- بازرسي در جوشكاري


14

1-2-2- بازرسي با مواد نفوذ كننده PT


14

مقدمه


14

اصول بازرسي با مواد نفوذ كننده


14

آماده سازي و تميز كاري سطح


16

كاربرد مواد نفوذ كننده


17

ظهور


18

برتريها و محدوديت‌ها


18

گستره كاربرد


18

2-2-2- آزمون فراصوتي UT


22

مقدمه


22

ماهيت صوت


22

سيستم‌هاي نمايش


22

روش‌هاي بازرسي


23

تشخيص نقصها


25

شرايط سطح


25

پاره‌اي از كاربرد‌هاي آزمون فراصوتي


26

3-2-2- شرح وظايف


28

عملكرد


28

مراحل كار در كارگاه


29

فصل سوم : نتيجه گيري


31









1- ضرورت بازرسي

مهندسان با تعيين خواص مواد به وسيله انجام آزمونهاي استاندارد بر روي قطعات آزمون كاملا آشنايند. بيشتر دانستني‌هاي ارزشمند، از قبيل داده‌هاي مرتبط به خواص كششي، فشاري، برشي و ضربه‌اي ماده به كمك اين آزمونها به دست مي‌آيد، اما اين گونه آزمونها ماهيتي ويرانگر دارند. وانگهي خواص ماده كه به كمك آزمون استاندارد ويرانگر تعيين مي‌شود، لزوما رهنمون روشني به سوي مشخصه‌هاي كاربردي قطعه پيچيده‌اي كه بخشي از مجموعه مهندسي بزرگتري است، ارائه نمي كند. در ماده يا قطعه در حين ساخت، انواع نقصها به اندازه‌هاي مختلف ممكن است بوجود آيد و ماهيت اندازه دقيق نقص بر كاركرد آتي آن قطعه نيز تاثير مي‌گذارد. نقصهاي ديگري مانند تركهاي ناشي از خستگي يا خوردگي، در حين كار با ماده نيز ممكن است بوجود آيد. منشاء انواع نقص در مواد و قطعات در شكل 1 ديده مي‌شود. بنابراين براي آشكار سازي نقصها در مرحله ساخت، و همچنين براي آشكار سازي و مشاهده آهنگ رشد آنها در حين عمر كاري هر قطعه يا مجموعه، بايد وسايل قابل اطميناني در اختيار داشت.

مراحل بازرسي و آزمايش جوش:

الف) بازرسي قبل از جوشكاري

شامل كنترل نقشه كشي در اجراي جوش، انتخاب فرايند جوشكاري، آزمايش كيفيت مواد مصرفي وسايل و تجهيزات جوشكاري، برشكاري و ......

ب) بازرسي ضمن جوشكاري

شامل پخ سازي مناسب _ تميزي محل جوشكاري _ مونتاژ قطعات، وضعيت جوشكاري و .....

ج) بازرسي بعد از جوشكاري

ارزيابي مناسب بودن سازه جوش داده شده براي هدف تعيين شده و انجام آزمايشات و بازرسي هاي اتصال جوش كه شامل مخرب (DT) و آزمايش‌هاي غير مخرب (NDT) مي‌باشد



2- انواع سيستمهاي بازرسي

روشهاي متعدد آزمون غير مخرب در عمل با شيوه‌هاي بيشماري انجام مي‌شود و گستره تجهيزات موجود نيز گسترده است. براي هر يك از اصول آزموني – به عنوان مثال استفاده از روشهاي جريان گردابي – دستگاه كوچك چندكار و قابل حملي همراه با انتخاب تعدادي پروب به قيمت چند هزار پوند مي‌توان خريداري كرد. آزمونگر ماهر از چنين دستگاهي براي آشكار سازي انواع گوناگون نقص در قطعات و مواد گوناگون مي تواند استفاده كند. در مقياسي ديگر، هر شركت مي‌تواند با سرمايه گذاري كلان و طراحي سيستم كاملا خودكاري در ارتباط با خط توليد، نسبت به بازرسي مستمر تعداد زيادي از شمش‌هاي فلزي نورد شده اقدام كند. در هر دستگاه با وجود نظارت عمده در طراحي، پيچيدگي و قيمت، از اصول فيزيكي يكساني براي آشكارسازي نابهنجاري‌ها استفاده مي‌شود.

3- چگونگي بازرسي

هنگام استفاده از سيستمهاي آزمون غير مخرب بايد دقت كافي به عمل آورد، و فرآيند را به گونه‌اي كنترل كرد كه نه تنها كيفيت، بلكه كميت دانستنيهاي به دست آمده نيز دقيق و سودمند باشند. آزمون غير مخرب نامناسب مي‌تواند به خطاهاي جدي در بررسي كيفي قطعه منجر شود.

لازم است كه خطرناك ترين حالتهاي ممكن را براي شكست قطعه پيش‌بيني كرد، و از اين رهگذر، قبلا انواع و ابعاد جدي نقصهاي بالقوه خطرناك را شناخت. در وهله نخست، مسئوليت امر به عهده طراح فرآورده است و اوست كه بايد در ابتدا مشخص كند چه نقصهايي غير قابل پذيرش‌اند و در مورد روش مناسب بازرسي راهنمايي كند.

استفاده از روشهاي بازرسي، هميشه براي تشخيص ناپيوستگي بسيار كوچك، لازم نيست. مثلا هر پوسته گرافيتي در چدن خاكستري نوعي ناپيوستگي دارد. ناپيوستگي به همين اندازه، به عنوان پوسته گرافيتي نمونه وار، ممكن است مثلا در يك قطعه آهنگري آلومينيومي اهميت قابل توجهي داشته باشد و به همين ترتيب از روش آزموني با حساسيت بالا استفاده خواهد شد. اما چنانچه از روشي با همين حساسيت براي قطعات ريختگي آهني استفاده شود، بيشتر پوسته‌هاي گرافيت مشخص مي‌شوند و خود عاملي براي پنهان ماندن تركهاي بزرگتر ناپذيرفته خواهد بود. براي كاربرد موفقيت آميز آزمونهاي غير مخرب، سيستم آزمون و هدفهاي آن با هدفهاي بازرسي و نوع تركهايي كه قرار است آشكار شوند، بايد تناسب داشته باشند فرد مسئول بايد آموزش ديده و مجرب باشد و بر اساس استانداردهاي پذيرفته شده توانايي تشخيص هر نوع ويژگي ناخواسته را در قطعه ناجور داشته باشد. دست نيافتن به هر يك از شرايط، زمينه پيدايش خطا در موقع آشكارسازي تركها و در نتيجه ايراد خسارت جدي در كاركرد قطعه شود در خور توجه خاص است با انتخاب استانداردهاي ناقص، تركهايي كه بر روند قطعات بدون تاثيرند و يا تاثير جزئي دارند، جدي، و تركهاي مهم بدون اهمين پنداشته مي‌شوند.

برتريهاي آزمون غير مخرب:

شناسائي نقصهائي كه آشكار شدن آنها به شكست فاجعه بار قطعه منجر مي‌‌شود و از نظر اقتصادي نيز پرهزينه و شامل خطرات جاني است از برتريهاي روشن و مشخص كاربرد آزمون غير مخرب است. با وجود اين، استفاده از اين روشهاي آزمون برتريهاي بسياري را به دنبال خواهد داشت.

اجراي هر نوع سيستم بازرسي هزينه‌اي در بر دارد، اما غالبا استفاده مؤثر از روشهاي بازرسي مناسب سبب صرفه جوييهاي مالي قابل توجهي خواهد شد. نه تنها نوع بازرسي بلكه مراحلي كه طي آن بازرسي انجام مي‌شود، اهميت دارند. كاربرد روش آزمون غير مخرب براي بازرسي قطعات ريختگي و آهنگري كوچك، پس از اتمام كليه عمليات ماشينكاري نوعي اسراف خواهد بود. در اين حالت بهتر است قطعات را پيش از شروع ماشينكاري پر هزينه بررسي كنند و آنهائي را كه تركهاي غير قابل قبول دارند رد كنند بايد تاكيد شود كه تمام تركهاي آشكار شده در اين مرحله سبب رد قطعه نخواهد شد. برخي از ناهمواريهاي سطحي در حدي هستند كه در مرحله ماشينكاري از بين مي‌روند.

در حالي كه بازرسي كنترل كيفيت دقيق مي‌تواند سبب صرفه جوئي مالي شود و از شكست فاجعه بار قطعه در حين كار جلوگيري كند، ليكن تحمل سيستمهاي بازرسي متعدد و يا خيلي حساس ممكن است از نظر اقتصادي و زماني نوعي اسراف به شمار آيد. بازرسي بيش از حد ممكن است به افزايش كاركرد فرآورده و يا اعتبار آن منجر نشود. كمال كطلق در توليد غير ممكن است و سعي در دستيابي به حالت ايده‌آل بسيار پرهزينه خواهد بود.





روش بازتاب با پروب زاويه‌اي

نقص‌ها را با استفاده از يك پروب زاويه‌اي را در حالت بازتاب نيز مي‌توان آشكار ساخت. هنگام كاربرد پروب زاويه‌اي در اين نوع آزمون، مدرج كردن دقيق تركياب با استفاده از قطعه آزمون مرجع اهميت دارد. طراحي و كاربرد قطعات تنظيم در بخش بعدي تشريح شده است.



بازرسي با استفاده از پروب موج سطحي

از موج ريلي يا سطحي براي آشكارسازي ترك‌هاي سطحي مي‌توان استفاده كرد. وجود نقص سطحي سبب بازتاب موج سطحي و ايجاد سيگنال پژواك به روش معمول خواهد شد.

موجهاي سطحي، مسير سطح را دنبال مي‌كنند و بنابراين روش مذكور براي قطعات شكل دار مانند پره‌هاي توربيني مناسب است.

تشخيص نقص‌ها

بوسيله روش‌هاي فراصوتي، نه تنها محل دقيق نقص‌هاي داخلي را مي‌توان تعيين كرد، بلكه در بسياري موارد، امكان تشخيص نوع نقص نيز وجود دارد. در اين بخش انواع مختلف سيگنالهاي دريافتي از انواع نقص‌هاي ويژه را بررسي مي‌كنيم.

الف) نقص‌هاي جوشكاري

آزمون فراصوتي با استفاده از پروپ‌هاي زاويه‌اي به روش بازتاب يا عبوري، روشي مطمئن براي آشكار سازي نقص‌ها در جوش‌هاي لب به لب و تعيين موقعيت دقيق آنهاست. اما تعيين ماهيت دقيق نقص نسبتا مشكل است و غالبا به مهارت و تجربه فرد بستگي دارد. چنانچه پس از بازرسي فراصوتي نسبت به كيفيت جوش ترديدي وجود داشته باشد، عاقلانه است كه سطح مضنون را بروش پرتو نگاري بررسي كرد.

ب) نقصهاي شعاعي در لوله هاي استوانه‌اي و محور‌ها

معمولا نقص شعاعي موجود در قطعه استوانه اي را با استفاده از بازرسي پروب عمودي نمي‌توان آشكار ساخت، زيرا نقص مذكور نسبت به باريكه فراصوتي موازي خواهد بود. در اين شرايط، كاربرد روش بازتاب با پروب زاويه‌اي وجود نقص را به روشني نشان مي‌دهد.

شرايط سطح

بطور آرماني، براي آزمون فراصوتي مؤثر، به سطح صاف در ماده يا قطعه نياز است. سطوح زبر قطعات ريختگي يا آهنگري ممكن است اشكال بوجود آورند. اين مشكل با استفاده از لايه ضخيم روغن بعنوان جفت كننده با استفاده از روش غوطه وري در آب براي آزمون قطعات، حل مي‌شود. زنگ زدگي، پوسته‌هاي سطحي و رنگ ورآمده را هميشه بايد پيش از آزمون از روي سطح فلز زدود، در غير اينصورت ممكن است نتيجه‌هاي ضعيفي بدست آيد. اگر آزمون قطعاتي با سطح خميده مورد نظر باشد، احتمالا نياز به پروب آزمون ويژه‌اي خواهد بود، اين پروب‌ها پروب مبدلي دارند كه درون روكش پرسپكسي جاسازي شده‌اند و به شكلي متناسب با خميدگي‌هاي قطعات در آمده‌اند.

پاره‌اي از كاربرد‌هاي آزمون فراصوتي

روشهاي آزمون فراصوتي براي آشكار سازي، تشخيص و تعيين اندازه نقص‌هاي سطحي در گستره گسترده‌اي در مواد فلزي، به شرط اينكه دسترسي به يك سطح براي امكان بازتاب وجود داشته باشد، مناسب‌اند. سيستم‌هاي خودكاري وجود دارند كه براي بازرسي عادي اقلام توليدي در مرحله مياني قطعات را مي‌توان در محل مورد آزمون قرار داد. توانايي اخير، جاذبه ويژه‌اي به اين روش براي بازرسي معمولي چرخ‌هاي هواپيما، كاميون و قطار براي بررسي ترك‌هاي جديد ناشي از خستگي مي‌بخشد. در بازرسي هواپيما، براي هر كار خاصي از روش‌هاي آزمون ويژه‌اي استفاده مي‌شود و مراحل عنوان شده در راهنماهاي دستي اختصاصي را، در صورت لزوم دستيابي به نتايج سازگار بايد دنبال كرد. در بسياري از مواد، براي هر نوع بازرسي ويژه از پروبي با طراحي خاص استفاده مي‌كنند. دستگاه‌هاي فراصوتي امروزي جمع و جور و سبكند و از طريق جريان شبكه استاندارد يا باطري‌هاي داخل خودشان تغذيه مي‌شوند.

دستگاه‌هاي نمونه وار ابعادي حدود 100*250*300 ميليمتر، و وزني كمتر از 5 كيلوگرم دارند. دستگاه مذكور كاملا قابل حمل، ارزان و بي‌نهايت فراگير است. و اين موارد كمك كرده است تا آزمون فراصوتي به ابزاري ضروري براي كنترل كيفيت و اطمينان از كيفيت تبديل شود.

همان‌گونه كه قبلا اشاره شد، اندازه گيري‌هاي دقيق ضخامت را مي‌توان با استفاده از تكنيك پژواك- پالس فراصوتي انجام داد. برخي از دستگاه‌هاي فراصوتي را مخصوصا به منظور اندازه گيري ضخامت مي‌سازند و بجاي داشتن لامپ پرتو كاتدي براي نمايش سيگنال، رقم مستقيمي را براي ضخامت مقطع بر حسب ميليمتر و اينچ ارائه مي‌كند.

با وجودي كه در بخش‌هاي قبل بيان شد كه صوت نمي‌تواند به آساني از ميان فاصله هوائي بگذرد و به جفت كننده سيالي بين مبدل و قطعه آزمون نياز دارد، ليكن در موارد خاص امكان انجام اين عمل بدون جفت كننده براي نوعي مبدل خاص وجود دارد.

از پروبهايي كه سطح نرم دارند، نيز بدون جفت كننده استفاده مي‌شود. اين نوع پروب را با پولي‌اورتان نرم روكش مي‌دهند كه قابل تغيير شكل و تنظيم براي انطباق با سطح نا‌هموار است. يكي از كاربرد‌هاي اين نوع پروب بررسي كيفيت جوش‌ها در ميله‌هاي فوقاتي سلول‌ها براي باطري‌هاي انباره الكتريكي است.

مبدل‌هاي صوتي الكترومغناطيسي وسيله ديگري براي اجتناب از كاربرد جفت كننده هستند. در اين حالت هيچ تماس مستقيمي بين مبدل و قطعه آزمون وجود ندارد. مبدل از يك آهنرباي الكتريكي قوي و پيچه‌اي با بسامد راديويي تشكيل شده است. اندركنش بين ميدان مغناطيسي و جريان‌هاي گردابي پر بسامد القايي توليد مي‌كنند كه موجب تحريك موجي كشسان در درون ماده مي‌شود. فاصله بين مبدل و قطعه كار چند ميليمتر است. يكي از كاربرد‌هاي اين نوع مولد فراصوتي، اندازه‌گيري ميزان خورندگي لوله‌هاي ديگ بخار است.