مقاله بررسی تأثير استرس شغلي بر رضايت شغلي كارمندان اداره كل ماليتهاي غرب تهران

مقاله بررسي تأثير استرس شغلي بر رضايت شغلي كارمندان اداره كل ماليتهاي غرب تهران در 38 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست مطالب

?-?- مقدمه ?
?-?- بيان مسئاله ?
?-? – هدف تحقيق ?
?-?- ضرورت و اهميت تحقيق ?
?-?- سؤالات تحقيق ?
?-?- فرضيات تحقيق ?
?-?- متغيرهاي تحقيق ??
?-?- واژگان تخصصي تحقيق ??
?-?- قلمرو تحقيق ??
??-?- محدوديتهاي تحقيق ??
?-?- پيشينه پژوهش ??
?-?-?- تاريخچه ??
?-?-?- آشنايي با اداره کل مالياتهاي غرب تهران ??
?-?-?- تحقيقات انجام شده در ايران و جهان ??
?-?-?-?- تحقيقات انجام شده در ايران ??
?-?-?-?-تحقيقات انجام شده در جهان ??
?-?- مباني نظري تحقيق ??
?-?-?-تعريف استرس و ديدگاههاي مربوط به آن ??
?-?-?-?- نگرشهاي مختلف نسبت به استرس ??
?-?-?-?-ماهيت استرس ??
?-?-?-?-انواع استرس ??
?-?-?-?- عوامل بوجود آورنده استرس ??
?-?-?-?-رابطه بين استرس و دفاع ايمني ??
?-?-?-?- علايم و نشانه هاي استرس ??
?-?-?-?-طرق مقابله با استرس يا کاهش آن يا غلبه بر آن ??
?-?-?-?- استرس شغلي ??
?-?-?-?- راههاي مقابله با استرس درسازمان ??
?-?-?- رضايت شغلي ??
?-?-?-?- تعريف رضايت شغلي ??
?-?-?-?- اهميت و ويژگيهاي رضايت شغلي ??
?-?-?-?- ابعاد رضايت شغلي ??
?-?-?- منشأ رضايت شغلي ??
?-?-?-?-مدلهي رضايت شغلي ??
?-?- مقدمه ??
?-?- منابع جمع آوري داده ها ??
?-?-?- منابع ثانويه ??
?-?-?- منابع اوليه ??
?-?- روش تحقيق ??
?-?-?- جامعه آماري ??
?-?-?- روش نمونه گيري ??
?-?-?- حجم نمونه ??
?-?-?- ابراز جمع اوري داده ها ??
?-?-?-?- روايي پرسشنامه ??
?-?-?-?- پايايي پرسشنامه ??
?-?-?-?- مقاسهاي مورد استفاده ??
?-?-?-?- آزمون آماري مورد استفاده ??



-1- مقدمه

از آنجا كه بيشتر عمر ما در محيط كار سپري مي شود و بسياري از روابط و مناسبات ما در طول ساعات كار شكل مي گيرد، مي توان از كار به عنوان بخش بسيار مهمي از زندگي ياد كرد. با توجه به اهميت ابعاد مختلف كار در زندگي انسانها ، مي توان گفت كه رضايت شغلي و تمايل به انجام كار نيز تأثير بسزايي در نحوه خشنودي انسانها از وضعيت زندگيشان دارد. از سوي ديگر، سلامت رواني انسانها نيز دز گرو همين رضايت شغلي است،چنانكه مي توان گفت انسانهايي كه دستخوش نارضايتي شغلي هستند، دچار استرسهاي شديدي در زندگي خانوادگي و اجتماعي مي شوند. بررسيهاي انجام گرفته، نشان مي دهد كه تقريباً در تمامي مشاغل استرس وجود دارد، اما ميزان و تأثير آن به لحاظ نوع و ماهيت استرس و خصوصيات شخصي افراد، در مشاغل گوناگون، متفاوت است ( پاركز ، 1992، ص 57 )

از جمله مشخصات يك سازمان سالم، اين است كه سلامت جسمي و رواني كاركنان، به اندازه توليد و بهره وري مورد توجه قرار گيرد. در جامعه سالم،‌ مسئوليت سازمانهاي توليدي، منحصر به توليد هر چه بيشتر كالا و خدمات سود آور نيست و مديران سازمانهاي چنين جوامعي مي دانند كه توليد بيشتر، نتيجه و محصول مديريت اثر بخش است. مديريت اثر بخش نيز بدون توجه و اعتقاد به سلامت رواني كاركنان حاصل نمي شود. در مورد اهميت توجه به بيماريهاي رواني در محيط كار، كافي است بگوييم كه هيچ پديده اي به اندازه سلامت رواني براي كارگر اهميت ندارد ( ساعتچي، 1375، ص 91).

شيوع و گستردگي استرس در محيط كار، محققان را بر آن داشته است كه به تحليل گسترده اين موضوع در سازمان و تأثير آن بر عملكرد كاركنان بپردازند. عده اي از صاحبنظران رفتار سازماني تا آنجا پيش رفته اند كه استرس را « بيماري شايع قرن» ناميده اند و معتقدند دامنه اين بيماري، به علت پيچيدگي روز افزون سازمانها، ابرازها و روشها، درصورت عدم برنامه ريزي صحيح افزايش خواهد يافت. اين تحقيق شامل پنج فصل كليات، پيشينه و ادبيات تحقيق، يافته و تجزيه و تحليل داده ها و نتيجه گيري و پيشنهادات است.

2-1- بيان مسئاله :

در زندگي همه افرادي كه در يكي از مشاغل مختلف جامعه فعاليت مي كنند، استرس وجود دارد و به اشكال مختلف به آنها فشار وارد مي كند. تحولات شغلي تغييرات سازماني، انتقالات، ترفيعات ، تغيير حقوق، دستمزدها، تنبيهات شغلي و همچنين دگرگونيهاي اجتماعي، از جمله مسائلي هستند كه به نحوي بر فرد تأثير مي گذارند و او را دچار آشفتگي، نگراني يا تشويق مي كنند. اين نگرانيها و تشويقها در مشاغل مختلف، متفاوت است. با وجود آنكه آمارهاي دقيق در مورد ميزان تنش ( استرس) به هنگام كار در مشاغل مختلف در دسترس نيست، ولي براساس تخمين و مطالعات انجام گرفته مي توان بر آوردهايي را در اين مورد ارائه داد. مثلاً‌ آكادمي پزشكان خانوادگي امريكا تخمين مي زند كه حدود كساني كه در محل كارشان مورد بازديد و ارزيابي قرار گرفته اند، داراي نشانه هايي از تنش هستند. نتايج بررسيهاي انجام شده در كشور ما نيز، بيانگر اين است كه استرس، نقش عمده اي را در محيطهاي اداري و كارمندي، وقتي آشكار مي شود كه بدانيم گسترده عظيمي از نيروهاي فعال جامعه را اين قشر تشكيل مي دهد. به نظر مي رسد كه عوامل استرس زا در مشاغل اداري، با توجه به ماهيت و شكل كار، متفاوت است، به خصوص در آن دسته از مشاغل و محيطهاي اداري كه داراي روابط و مناسبات ارباب رجوعي است و كارمندان بيشتر در ارتباط و تعامل با مسائل و مشكلات مردم قرار دارند، اين تفاوت بيشتر به چشم مي آيد. تحقيق حاضر در مورد سازمان و تشكيلاتي (‌ اداره كل مالياتهاي غرب تهران)‌ انجام گرفته است كه بخش عمده اي از آن به لحاظ ماهيت و ويژگيهاي شغلي: داراي روابط و مناسبات ارباب رجوعي بسيار و نيز وجود عوامل استرس زا، تا چه اندازه موجب استرس كارمند گرديده و اين فشارها و استرسها تا چه اندازه رضايت شغلي وي را تحت تأثير قرار مي دهد تا با توجه به مطالبي كه پيش از اين مندرج گرديد، بدليل اهميت سلامت رواني و جسمي و رضايت شغلي كاركنان، و به منظور ارتقاي عملكرد و بهره وري سازمان، با بررسي اين نكته، سعي در به حداقل رساندن عوامل استرس زا و به تبع آن خود استرس و تنش در سازمان كنيم.


3-1 - هدف تحقيق:

بطور كلي، هدف اصلي اين تحقيق، بررسي تأثير استرس شغلي بر رضايت شغلي كارمندان اداره كل مالياتهاي غرب تهران است تا بتوان عوامل مؤثر بر استرس و رضايت شغلي كاركنان را شناسايي كرد.

4-1- ضرورت و اهميت تحقيق:

با در نظر گرفتن اهمين رضايت شغلي و سلامت جسمي و رواني، و نيز وجود منابع متعدد استرس، بويژه در مشاغل صنعتي، بررسي اثر استرس برسلامت روان و رضايت شغلي كاركنان، اهميت بسزايي دارد، چرا كه استرس زياد و شديد، اصولاً سلامت افراد را به مخاطره انداخته و از خشنودي و رضايت آنان مي كاهد ( كورمن ، 1999،ص171).

نيجه تحقيقات متعدد، مؤيد اثر استرس بر سلامت جسمي و رواني افراد است. اختلالات قلبي- عروقي و بطور كلي بيماريهاي روان- تني نتيجه عامل استرس است. كوپر و ساترلند ( 1987) دريافتند كه سلامت رواني كاركنان صنايع نفت امريكا در مقايسه با جمعيت عمومي ، نا مناسب تر بوده و سطح اضطراب اين افراد، به گونه معنا داري بالاتر بوده است. نتايج پژوهشها در اين زمينه، بيانگر تأثير منفي و غير انكار استرس بر سلامت جسمي و رواني افراد و نيز بر رضايت شغلي آنهاست. لوي ( 1990) به نقل از سازمان بهداشت جهاني ( W.H.O ) اعلام كرده است كه جمعيت كارمندي از شغل خود راضي نيستند و 90 درصد آنها مي گويند كه شغلشان در جهت اهداف زندگيشان نيست ( جلالي ، 1380، ص 52 ).

گستردگي عظيم قشر كارمند در جامعه ما و نتايج آماري تحقيقات مختلف، كه نشانگر نارضايتي كارمندان از شغل خويش است، جملگي بيانگر اهميت و ضرورت تحقيقات بيشتر براي تشخيص اولويتهاي بهداشت رواني در محيط كار و عوامل مرتبط با آن است.

5-1- سؤالات تحقيق:

سوال اصلي تحقيق: « آيا استرس شغلي بر رضايت شغلي كاركنان تأثير دارد؟»

سوالات فرعي تحقيق:

1- آيا ماهيت كاركنان بر رضايت شغلي آنها موثر است؟

2- آيا نحوه ارتباط كارمندان با همكاران خود بر رضايت شغلي آنها موثر است؟

3- آيا نحوه ارتباط كارمندان با رؤساي خود بر رضايت شغلي آنها مؤثر است؟

6-1- فرضيات تحقيق:

فرضيه اصلي: « استرس شغلي بر رضايت شغلي كارمندان مؤثر است.»

فرضيات فرعي:

1- ماهيت كار كارمندان ، بر رضايت شغلي آنها مؤثر است.

2- نحوه ارتباط كارمندان با همكاران خود بر رضايت آنها مؤثر است.

3- نحوه ارتباط كارمندان با رؤساي خود بر رضايت شغلي آنها مؤثر است.

7-1- متغيرهاي تحقيق:

متغير مستقل: استرس شغلي

متغير وابسته: رضايت شغلي






فصل سوم



1-3- مقدمه:

در اين فصل ابتدا منابع جمع آوري داده ها را توضيح داده ، سپس تحقيق اعمال شده شامل جامعه آماري روش نمونه گيري، حجم نمونه ، ابزار جمع آوري داده ها.....را شرح خواهيم داد.

همانطور كه در فصل اول تحقيق ذكر شد، سوال اصلي اين پژوهش اين است كه « آيا استرس شغلي بر رضايت شغلي كاركنان اداره كل مالياتهاي غرب تهران مؤثر است،»

2-3- منابع جمع آوري داده ها :

1-2-3- منابع ثانويه:

در تحقيق حاضر، به منطور تببين و تشريح مباني نظري تحقيق و بدست آوردن اطلاعات مورد نياز درباره متغيرهاي تحقيق ( استرس شغلي، رضايت شغلي ) و مؤلفه هاي آنها از روش كتابخانه اي استفاده شده و همچنين به منظور بررسي تحقيق و آگاهي انجام گرفته در ايران و جهان از اينترنت استفاده گرديد.

2-2-3- منابع اوليه:

اين تحقيق، توصيفي از نوع پيماشي است. لذا براي جمع آوري اطلاعات اوليه، از پرسشنامه كه رايج ترين ابراز جمع آوري اطلاعات مي باشد. استفاده شده است. در ادامه همين فصل، درباره پرسشنامه استفاده شده در اين پژوهش ، به تفصيل توضيح خواهيم داد.

3-3- روش تحقيق:

دراين تحقيق چون مي خواهيم تأثير استرس شغلي را بر رضايت شغلي كاركنان مورد بررسي قرار دهيم، بنابراين مناسب ترين روش تحقيق، روش تحقيق توصيفي از نوع پيمايشي است.

تحقيق توصيفي شامل مجموعه اي از روشهايت كه هدف آنها توصيف كردن شرايط يا پديده هاي مورد بررسي است. اجراي تحقيق توصيفي مي توند صرفاً براي شناخت بيشتر شرايط موجود يا ياري دادن به فرايند تصميم گيري باشد. بيشتر تحقيقات علوم رفتاري را مي توان در زمره تحقيق توصيفي به شمار آورد ( سرمد و ديگران، 1383، ص82).

1-3-3- جامعه آماري:

با توجه به تعريف، يك حامعه آماري عبارتست از مجموعه اي از افراد يا واحدها كه داراي حداقل يك صفت مشترك باشند. معمولاً در هر پژوهش، جامعه آماري است كه پژوهشگر مايل است در باره صفت (صفات) متغيير واحدهاي آن به مطالعه بپردازد ( سرمد و ديگران، 1383،ص177)

جامعه آماري پژوهش حاضر، كليه كاركنان اداره كل مالياتهاي غرب تهران است كه تعداد آنها 468 نفر است.

2-3-3- روش نمونه گيري:

براي نمونه گيري، بايد فهرست كاملي از افراد جامعه در دسترس باشد. اين فهرست چارچوب نمونه گيري ناميده مي شود. يكي از جنبه هاي مورد نظر درگزينش روش نمونه گيري، آن است كه چار چوب نمونه گيري در دسترس باشد. به طور كلي در پژوهشهاي علوم رفتاري متداولترين روشهاي نمونه گيري به شرح زير است:

1- نمونه گيري تصادفي ساده 2- نمونه گيري سيستماتيك 3- نمونه گيري طبقه اي 4-نمونه گيري خوشه اي 5- نمونه گيري چند مرحله اي ( سرمد و ديگران، 1383،ص180).

در اين پژوهش از روش نمونه گيري طبقه اي تصادفي استفاده شده است. يعني ابتدا كاركنان را بر اساس نوع شغل و با توجه به ميزان تعامل با اربات رجوع و همكاران ورؤسا، به دو طبقه كادر تشخيص و كادر پشتيباني تقسيم كرده و سپس از هر طبقه نمونه آماري را بطور تصادفي انتخاب كرده ايم. البته بديهي است كه چون تعداد كاركنان موجود در كادر تشخيص ماليات خيلي بيشتر از تعداد كاركنان موجود در كادر پشتيباني است، بنابراني اكثريت افراد حاضر در نمونه آماري را كاركنان بخش كادر تشخيص تشكيل دهند.