طراحی، ارزیابی و اجرای دورۀ آموزش پیشگیری از سوء مصرف مواد

چکیده

طرح حاضر با هدف طراحی، ارزیابی و اجرای دورۀ آموزش پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر برای دانش آموزان مقطع متوسطه انجام یافته است. جهت طراحی دوره، نظریات سوء مصرف، پیشگیری و منابع مرتبط مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به موارد مشترک و متفاوت نظریات و دوره های پیشین و اعمال نظر متخصصین، دورۀ مذکور طراحی و تدوین شد و مورد تأیید 5 نفر از روان شناسان قرار گرفت. نگرش سنج دانش آموزان به مواد مخدر، پس از بررسی مبانی نظری مرتبط و ابزارهای پیشین به صورت مقدماتی طراحی گردید. روایی محتوایی آزمون با استفاده ازضریب توافق داوران (28 نفر از اساتید روان شناسی و مشاوره و عموماً با تجربۀ کار بالینی با معتادان) مورد تأیید قرار گرفت. پایایی آزمون مذکور، با اجرای مقدماتی (Pilot) بر روی 30 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه در سال سوم دبیرستان، با استفاده ازآلفای کرنباخ محاسبه شده و ضریب بدست آمده 733/0 می باشد. جهت اجرای دوره، 2 گروه از دانش آموزان مقطع دبیرستان در پایۀ سوم انتخاب شدند. با استفاده از طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه پس از اجرای پیش آزمون بر روی گروه ها (نگرش سنج محقق ساخته)، دورۀ آموزشی طی 4 جلسه برای گروه آزمایشی برگزار گردید. در نهایت، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Spss . 12 و با استفاده از آزمون های t مستقل وتحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. تفاوت معنی دار در نگرش به سوء مصرف مواد مخدر در گروه آزمایشی گواه از اثر بخشی دوره در ایجاد نگرش منفی به سوء مصرف مواد مخدر داشته است و از این رو دورۀ مذکور می تواند در سطح وسیع تر برای پیشگیری اولیه کاربرد داشته باشد.

فهرست مطالب
چکیده ............................................. 1
مقدمه.............................................. 2
فصل اول: طرح کلی تحقیق
بیان مسئله....................................... 5
ضرورت ............................................ 11
اهداف تحقیق ................................... 12
سؤالات و فرضیات .............................. 12
تعاریف نظری اصطلاحات....................... 13
تعاریف عملیاتی اصطلاحات................... 18
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش ها
پیشگیری از مصرف مواد مخدر ............... 20
رویکرد ها و نظریه های پیشگیری ........... 24
نگرش مثبت به مواد مخدر ..................... 36
نظریات سوء مصرف مواد مخدر ................ 50
رویکرد مهارت های زندگی ...................... 53
رویکرد مهارت های زندگی ...................... 66
برنامه های آموزش پیشگری در مدارس جهان 79
انگلستان ............................................. 80
آمریکا ................................................... 85
کویت .................................................... 93
ایران ................................................... 95
دورۀ پیشنهادی آموزش فرد- مدار پیشگری از سوء مصرف مواد مخدر 125
فصل سوم: روش شناسی
روش تحقیق.......................................... 134
جامعۀ آماری ......................................... 135
شیوۀ انجام طرح..................................... 135
ابزار اندازه گیری ..................................... 136
شیوۀ تجزیه و تحلیل اطلاعات .................... 138
فصل جهارم: نتایج
نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات 141
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری .................................. 146
محدودیت ها .......................................... 159
پیشنهاد ها ............................................ 160
منابع 167