غائب مفقود الاثر وضع حقوقي و قوانين مربوط به آن

مقدمه ......................................... 1

تقسيم مطالب ................................... 6

باب نخست – كليات

تقسيم موضوع ................................... 8

فصل يكم – تعاريف ............................. 10

علل غيبت و حكم غايب ........................ 10
امور مالي غايب ............................. 15
غايب و بقاي زوجيت........................... 17
غيبت و حكم دادگاه .......................... 18
تعريف غايب مفقود الاثر

و تفكيك آن از مفاهيم مشابه (‌غايب مجهول المكان ومفقود) 18

عناصر تحقق مفهوم حقوقي غيبت ................ 21

فصل دوم – مصوبات مصرحه در مورد غايب مفقود الاثر 22

گفتار يكم – قانون مدني و امور حسبي............ 22

گفتار دوم – قوانين متفرقه .................... 25

باب دوم – وضع حقوق مالي غايب

تقسيم موضوع .................................. 28


دو

فصل يكم – وضع حقوقي غايب قبل از نصب امين ..... 31


گفتار يكم – وضع حقوقي غايب قبل از مداخله دادستان و نصب امين 31

بنديكم – اداره فضولي اموال غايب .............. 31

بنددوم – اداره اموال غايب به وسيله نماينده قراردادي 32

الف – دخالت وكيل ............................. 32

ب- اقدام وصي ................................. 34

بند سوم – اداره اموال غايب به وسيله نماينده قانوني 35

گفتار دوم - وضع حقوقي غائب پس از اطلاع مقام قضايي تا نصب امين 36

حدود مسئوليت و صلاحيت محلي دادستان ........................... 36
مسئول جبران خسارت وارده به اموال غايب .......................... 39
وضع ايرانيان غايبي كه در خارج اموالي دارند ...................... 39

فصل دوم – مرحله تعيين امين ................... 41

تقسيم فصل .................................... 41

گفتار يكم – هدف ،شرايط كلي و مفهوم امانت ..... 44

هدف از نصب امين 44
موارد تعيين امين 44
معناي امانت 47
شرط ضمان 51

گفتار دوم – تقاضاي تعيين امين و مرجع صالح .... 53

متقاضي تعيين امين 53

سه

طريق درخواست تعيين امين ......................................... 54


وظايف دادگاه و نحوه انتخاب امين .................................. 57
نصب امين درخارج از ا يران ....................................... 64
ضم امين و موارد آن 65
تعيين امين موقت 67
تعيين ناظر 67
تعدد امنا و نظار 68
قبول امين يا ناظر و دستور دادگاه ................................. 70

گفتار سوم – شرايط امين ، اولويت‌ها ............ 70

الف – شرايط امين ............................. 70

ب- اولويت‌هاي نصب امين ........................ 73

گفتار چهارم – اختيارات ، وظايف و مسئوليتهاي امين 74

شروع وظايف و حدود اختيارات امين غائب ..... 74
تنظيم صورت جامع از كليه اموال قبل از مداخله 75
نگهداري و اداره اموال .................... 77
فروش اموال ضايع شدني ..................... 78
فروش اموال منقوله غير لازم ................ 81
منع فروش و رهن اموال غير منقول ........... 84
ترتيب پرداخت ديون و نفقه زوجه و اقارب .... 86
نمايندگي امين از طرف غایب در دعاوی ....... 89

چهار

تقسيم سهم الارث غائب ...................... 90


دخالت در مهر و موم‌ تركه مورث غائب و رفع آن 93
درخواست تحرير تركه مورث غايب ............. 94
پرداخت هزينه‌ها ........................... 95
صلح دعاوي ................................ 97
تحويل دادن اموال پس از زوال سمت .......... 97

گفتار پنجم – حقوق و مسئوليت‌هاي امين .......... 98

بند يكم – حقوق امين .......................... 98

الف – حق الزحمه امين و مرجع صالح در تعيين حق الزحمه 98

بند دوم – مسئوليت‌هاي امين .................... 99

الف- مسئوليت مدني ............................ 99

ب- مسئوليت كيفري ............................. 101

گفتار ششم – عزل امين ......................... 102

موارد عزل امين .......................... 103
نحوه رسيدگي و مرجع صلاحيتدار در عزل امين . 104
پايان دوره امانت و نظارت ................ 105

فصل سوم – تصرف موقت ورثه در اموال غايب ....... 106

تقسيم فصل .................................... 106

گفتار يكم – اركان ماهوي حق ورثه نسبت به اموال غايب 107

مفهوم ورثه .............................. 107

پنج

مفهوم تصرف موقت ......................... 109


گفتار دوم – شرايط تصرف موقت ورثه در اموال غايب 110

موارد اجراي اين مرحله ................... 110
شرايط درخواست تصرف موقت اموال غايب از دادگاه 113
دادگاه صالح در درخواست تصرف موقت اموال .. 113
نحوه رسيدگي به درخواست تصرف موقت اموال .. 115
اختيارات و وظايف ورثه ................... 118

باب سوم – حكم موقت فرضي غايب و دادن اموال به تصرف قطعي ورثه

تقسيم موضوع .................................. 121

فصل يكم – اقسام موت و مبناي حكم موقت فرضي غايب 122

گفتار يكم – اقسام موت و حقيقت ماهوی آن ....... 122

اقسام موت ............................... 122
موت حقيقي ............................... 122
موت حكمي ................................ 123
موت فرضي ................................ 125

گفتار دوم – ترديد در مرگ انسان و حكم آن ...... 127

بند يكم – قاعده فقهي ......................... 127

بند دوم – حقوق موضوعه ........................ 128

الف – قانون مدني ............................. 128

ب- امارات قانوني ............................. 129


شش

ج – بررسي امارات قانوني و قضايي .............. 130


فصل دوم – صدور حكم و آثار آن ................. 131

تقسيم فصل .................................... 131

گفتار يكم – مقدمات و شرايط صدور حكم موت فرضي . 133

متقاضيان حكم ............................ 133
دادگاه صالح براي صدور حكم موت فرضي ...... 133
شرايط شكلي درخواست ...................... 134

گفتار دوم – نحوه رسيدگي دادگاه ............... 135

تكاليف دادگاه پيش از صدور حكم ........... 135
حكم دادگاه و مندرجات آن ................. 138
ابلاغ حكم و تجديد نظر در آن .............. 139

گفتار سوم – سوابق فقهي ....................... 140

لمعه - شهيد اول ......................... 140
قواعد – علامه حلي ........................ 141
مختصر المنافع - محقق حلي ................ 141

گفتار چهارم – آثار حكم موت فرضي .............. 142

آثار حكم در امور مالي و غير مالي ........ 142

فصل سوم - الغاي حكم موت فرضي و بازگشت غايب ... 144

گفتار يكم – آثار كشف زنده بودن غايب .......... 144

- ابطال حكم موت فرضي ......................... 144


هفت

بند اول - تاثير بازگشت غايب در اموال ......... 144


الف - وضع منافع و نمائات ..................... 144

ب- وضع اموال مصرفي و تلف شده ................. 145

بند دوم - تاثير بازگشت غائب در عقد نكاح ..... 146

الف – بازگشت زوج غايب ........................ 146

ب- بازگشت زوجه غايب .......................... 146

باب چهارم – وضعيت خانواده‌ غايب

تقسيم موضوع .................................. 148

فصل يكم – تكليف زوجه غايب .................... 149

گفتار يكم - ترك زندگي خانوادگي توسط زوج و مقايسه آن با مفهوم غيبت .............................................. 149

گفتار دوم - درخواست زوجه مبني بر صدور حكم موت فرضي براي انحلال نكاح .............................................. 151

متقاضي صدور حكم ........................... 151
عده زوجه غايب ............................. 153
بازگشت غايب پس از صدور حكم موت فرضي ....... 153

گفتار سوم - درخواست طلاق از ناحيه زوجه و آثار آن ... 154

شرايط درخواست طلاق ......................... 154
عده زوجه غايب ............................. 155
نفقه زوجه در ايام عده...................... 156
وضعيت توارث ................................


هشت

گفتار چهارم – مطالعه تطبيقي در مورد غايب مفقود الاثر شدن زوج و وضعيت زوجه در بين اقليت‌هاي مذهبي و مقايسه آن با حقوق ايران 158


آيين يهود ................................. 158
ارتدوكس ................................... 159
دين زرتشت ................................. 161
ارامنه گريگوريان .......................... 163

نتيجه ........................................ 165

كليد واژه .................................... 170

پيوست‌ها ...................................... 171

پيوست يكم – نمونه‌هايي از رويه عملي محاكم ..... 172

پيوست دوم – اهم مسائل پيرامون غايب مفقود الاثر 179

فهرست منابع و مآخذ............................ 183






نه



موضوع مربوط به غايب مفقود الاثر ، وضع حقوقي و قوانين مربوطه به آن را به منظور پروژه تحقيقاتي خود انتخاب نموده‌ام .

مساله غايبان مفقود الاثر ، در تمام نظام‌هاي حقوقي ، قوانين و مقررات كشورها ، دكترين حقوقدانان و عقايد علماي مذهبي ريشه دارد . قدمت و سابقه اين موضوع به بدو پيدايش جوامع بشري بر مي‌گردد .