مقاله مقايسه نظام هاي آموزشي ايران و فنلاند

مقاله مقايسه نظام هاي آموزشي ايران و فنلاند در 55 صفحه ورد قابل ويرايش

تاريخچه تحولات آموزش عالي

آموزش عالي در فرهنگ و تمدن پوياي ايراني و اسلامي از قدمت و غناي شايسته اي برخوردار بوده است . با آغاز عصر رنسانس و پيشرفتهاي علمي و صنعتي در كشورهاي غربي، در كشور ايران نيز عناصري از آموزش عالي مبتني بر الگوي اروپاي غربي ايجاد گرديد.نخستين بار اميركبير علاوه بر اعزام دانشجو به خارج، با تأسيس دارالفنون در سال 1228 هجري شمسي، ازاساتيد خارجي جهت تدريس در دانشكده هاي تخصصي فني دارالفنون دعوت به عمل آورد.در همان اثنا دانشگاه تهران و تعدادي از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي شكل گرفتند. با تصويب قانون اجازه تأسيس دانشگاه در تهران طي سال 1313 هجري شمسي، دانشگاه تهران به عنوان مركز ثقل آموزش عالي ايران شناخته شد.

با تأسيس وزارت علوم و آموزش عالي در بهمن 1346 و تشكيل " شوراي مركــزي آموزش" در سال 1348 ، نخستين گام در جهت تمركز، تجديد سازمان و اعمال نظارت مركزي بر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي كشور برداشته شد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ارديبهشت1359 لايحه قانوني تشكيل شوراي عالي فرهنگ و آموزش عالي به تصويب شوراي انقلاب رسيده و به دنبال آن به منظور ايجاد تحولي اساسي در دانشگاهها، به درخواست دانشجويان مسلمان و انقلابي ستادي با عنوان ستاد انقلاب فرهنگي با فرمان حضرت امام خميني (ره) تشكيل شد.گفتني است كه ستاد مذكور عهده دار بزرگترين نقش در حوزه سياستگذاري فرهنگي و آموزشي كشور گرديد.درمرداد ماه 1364 با تصويب قانون " تشكيل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي"، كليه اختيارات، وظايف و مسؤوليتهاي وزارت فرهنگ و آموزش عالي درآموزش پزشكي به وزارتخانه جديد تفويض گرديد. درسال1379، وزارت فرهنگ و آموزش عالي به منظور انسجام بخشيدن به امور اجرايي و سياستگذاري نظام علمي كشور به وزارت علوم، تـحقيقات و فناوري تغيير نام داده و وظايف برنامه ريزي، حمايت و پشتيباني، ارزيابي و نظارت، بررسي و تدوين سياستها و اولويتهاي راهبردي در حوزه هاي تحقيقات و فناوري نيز به وظايف آن افزوده گرديد.

اركان نظام آموزش عالي

از جمله مهمترين نهادهاي مركزي نظام آموزش عالي ايران مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- شوراي عالي انقلاب فرهنگي اهم وظايف شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان بالاترين مرجع سياستگذاري و برنامه ريزي آموزش عالي كشور به شرح ذيل است :

1. گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامي در شؤون جامعه و تقويت انقلاب فرهنگي و اعتلاي فرهنگ عمومي

2. تحول دانشگاهها و مدارس، مراكز فرهنگي و هنري براساس فرهنگ صحيح اسلامي و گسترش وتقويت كارشناسان متعهد و نيروهاي فعال ماهر، اساتيد، مربيان و معلمين معتقد به اسلام و استقلال كشور

3. تعميم سواد و استفاده از دستاوردها و تجارب مفيد دانش بشري جهت نيل به استقلال علمي وفرهنگي كشور

4. حفظ، احيا و معرفي آثار اسلامي و ملي



2- وزارت فرهنگ و آموزش عالي (علوم، تحقيقات و فناوري)وزارت فرهنگ و آموزش عالي طي سال1357 با ادغام وزارت علوم و آموزش عالي و وزارت فرهنگ و هنر تشكيل يافت.ازجمله مهمترين وظايف وزارت فرهنگ و آموزش عالي مطابق قانون اصلاح قانون تأسيس وزارت علـوم و آموزش عالي مصوب1353 مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

الف- بررسي و ارائه اهداف اساسي، خط مشي و برنامه ريزي كليه سطوح آموزشي و پژوهشهاي علمي و برقراري هماهنگي ميان برنامه هاي مذكور

ب - تعيين اصول كلي برنامه هاي آموزشي و پژوهشي دانشگاه هاي كشور

ج - تعيين ضوابط اساسي آموزشي و پژوهشي دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي

د - هماهنگي نمودن ضوابط سازماني دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي، مؤسسات پژوهشي و ضوابط و اصول كلي مقررات استخدامي اعضاي هيأت علمي و سايركادر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي كشور پس از تأييد سازمان امور اداري و استخدامي كشور (با توجه به نيازها و مقتضيات خاص هر يك از سازمانهاي مربوطه)

هـ- هماهنگ نمودن ضوابط و اصول كلي مقررات مالي و معاملاتي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي با همكاري وزارت امور اقتصادي و دارايي و سازمان برنامه و بودجه، در جهت تسهيل فعاليت سازمانهاي مذكور

و – برنامه ريزي جامع توسعه آموزش عالي و پژوهشهاي علمي به منظور تربيت نيروي انساني كاردان و متخصص موردنياز كشور

ز - تعيين خط مشي كلي درخصوص اعزام دانشجو به خارج و نظارت و سرپرستي بر امور اعزام و تحصيل، بازگشت و به كارگماري دانشجويان مذكور

ح - اتخاذ تدابيرلازم جهت ترويج علوم، هدايت و ارشاد فعاليتهاي پژوهشي،حمايت از محققين كشور و ايجاد تسهيلات لازم جهت انجام فعاليتهاي پژوهشي

ط - نظارت بر امور دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي و ارزشيابي آنها

ي - تعيين ضوابط مربوط به تشخيص ارزش علمي گواهينامه هاي آموزش عالي، پژوهشهاي علمي دانشگاهها و مؤسسات علمي خارجي وتعيين ارزش مدارك مذكور

ك - فراهم آوردن موجبات تربيت دبيران و كارشناسان آموزشي موردنياز مؤسسات آموزش عمومي

ل – صدور مجوز تأسيس، تجهيز و توسعه هرگونه واحد آموزش عالي و يا مؤسسه پژوهشي و جلوگيري از ادامه فعاليت و يا انحلال هر يك از آنها طبق تصويب شوراي گسترش آموزش عالي

م - همكاري با سازمان برنامه و بودجه در جهت بررسي صورت اعتبارات جاري و عمراني موردنياز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي وپژوهشي

ن - اداره امور نمايندگي ثابت ايران درسازمان يونسكو و امور بورسهاي تحصيلي اعطايي از سوي سازمان امور اداري و استخدامي كشور به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي كشور و توسعه و نظارت در روابط علمي بين المللي درسطح آموزش عالي و پژوهشهاي علمي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي

دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي كشور تحت نظارت هيأت امناي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي اداره مي گردد. مطابق قانون مصوب1367 شوراي عالي انقلاب فرهنگي وهيأت امناي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي با ساختاري به شرح ذيل تشكيـل مي گردند:

الف – وزير

ب - رئيس دانشگاه

ج - 4 الي 6 تن از شخصيتهاي علمي، فرهنگي، اجتماعي، محلي و كشوري كه از نقش مؤثرتري درتوسعه و پيشرفت دانشگاه مربوطه برخوردار باشند. ( اين اعضا به پيشنهاد وزيـر و تصميم گيري شوراي عالي انقلاب فرهنگي و با حكم رئيس جمهور تعيين مي گردند.)

د - نماينده يا رئيس سازمان برنامه و بودجه گفتني است كه رياست هيأت امناي دانشگاه برحسب مورد بر عهده وزير فرهنگ و آموزش عالي يا وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و دبيري هيأت امنا نيز بر عهده رئيس دانشگاه مي باشد.

از جمله مهمترين وظايف و اختيارات هيأت امنا كه به موجب قانون مذكور تعيين گرديده است مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

الف - تصويب آيين نامه هاي داخلي

ب - تصويب قوانين سازماني و تشكيلاتي دانشگاه ها و نحوه اداره دانشگاه ها و واحدهاي تابعه

ج - بررسي و تصويب بودجه دانشگاه ها كه از سوي رئيس دانشگاه پيشنهاد مي گردد.

جريانات متنوع درآموزش عالي

آموزش عالي در ايران عمدتا بر آموزشهاي دانشگاهي منتهي به مدارك كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري مشتمل مي گردد.

از جمله مهترين مراكز آموزشي فعال درنظام آموزش عالي ايران ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

- تقويت مراكز اطلاعاتي و مركز مدارك علمي ايران

6- به روز نمودن ا طلاعات تجهيزاتي دانشگاهها و مراكز پژوهشي، طي سال 1378 بالغ بر4200 عنوان مجله توسط دانشگاه تهران، دانشگاه تربيت مدرس و كتابخانه منطقه اي شيراز خريداري و روگرفت آن به ساير دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي ارسال گرديد.

7- برگزاري جشنواره خوارزمي و تشويق مخترعين و مبتكرين جوان به منظور شكوفايي علم و تحقيق و پژوهش از سوي سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران

8- برقراري ارتباط ميان صنعت و دانشگاه و توسعه تكنولوژي دركشور و حمايت از مراكز پژوهشي غيردولتي از سوي سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايرانمنزلت و رسالت فرهنگي و اجتماعي

سياستها

از جمله مهمترين سياستهاي كشورايران درجهت ارتقاء منزلت و رسالت فرهنگي و اجتماعي مراكز آموزش عاليپس از پيروزي انقلاب اسلامي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- رشد و گسترش فرهنگ گفتگو، نقد و مباحثه علمي و اجتماعي و ايجاد فضاي سالم و مطمئن جهت ارتقاي فرهنگ، انديشه، دانش و بينش در دانشگاهها و جامعه

2- فراهم آوردن زمينه مشاركت كارشناسانه دانشگاهيان در فرايند تصميم سازي، تصميم گيري، نقد و اصلاح امور جامعه و برنامه ريزي و مديريت توسعه كشور

3- سياست حمايت از تشكلهاي علمي، آموزشي، پژوهشي، فني، سياسي و فرهنگي دانشجويان و دانشگاهيان در چهارچوب قوانين و مقررات

4- فراهم نمودن عرصه هاي فعاليت فكري و علمي دانشجويان در دوران تحصيل جهت كسب تجربيات و آشنايي با افكار، ايده ها و خواستهاي آنان از طريق حمايت و زمينه سازي از انتشار نشريات دانشجويي

اقدامات

از جمله مهمترين اقدامات كشورايران درجهت ارتقاء منزلت و رسالت فرهنگي و اجتماعي مراكز دانشگاهيپس از پيروزي انقلاب اسلامي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- حمايت از تشكلهاي علمي، آموزشي، پژوهشي، فرهنگي و ... در ميان دانشجويان و دانشگاهيان، از طريق تشكيل كانونهاي فرهنگي و هنري و برگزاري همايشهاي فرهنگي وحمايت مادي، فكري و معنوي از كليه كانونها

2- مشاركت دادن دانشجويان در تصميم گيريها و برنامه ريزيهاي مربوط به مجامع كانونهاي فرهنگي، هنري از طريق تشكيل كميته هاي برنامه ريزي

3- حمايت و تقويت برنامه هاي فرهنگي، هنري و ورزشي دانشگاهها نظير برگزاري جشنواره ها، مسابقات فرهنگي، هنري، گردهمايي ها، همايشهاي فرهنگي، سمينارها و كنگره هاي علمي و فرهنگي

4- حمايت از انتشار نشريات دانشجويي دردانشگاههاي كشور در زمينه هاي علمي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي، خبري، هنري و ...

لازم به ذكر است كه تعداد نشريات دانشجويي تا قبل از سال76 بر 50 بالغ مي گرديد كه طي سال 78 بر 300 نشريه بالغ گرديد.

5 - حفظ و ارتقاء روحيه اسلامي و انقلابي دانشگاهيان و دانشجويان از طريق تشكيل ستاد اسلامي شدن مراكز آموزشي با رياست وزير علوم، تحقيقات و فناوري، تشكيل كميته هاي علمي - اعتقادي، فرهنگي، مديريت و اجراي طرحهاي تحقيقاتي درخصوص اسلامي شدن دانشگاهها و برگزاري سمينار "دانشگاه، جامعه و فرهنگ اسلامي" در سال 1378

6- افتتاح وتقويت صندوقهاي رفاه و تأمين تسهيلات اعتباري استفاده از وام براي دانشجويان دوره هاي آموزشي شبانهروابط علمي، منطقه اي و بين المللي

سياستها

از جمله مهمترين سياستهاي كشورايران درجهت ارتقاء روابط علمي، منطقه اي و بين المللي در حوزه آموزش عالي پس از پيروزي انقلاب اسلامي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- تقويت و توسعه مبادلات علمي، آموزشي و تحقيقاتي ميان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي داخلي و نهادها ومراكز معتبر علمي و بين المللي

2- تبادل استاد، دانشجو و محقق با مراكز دانشگاهي و پژوهشي معتبر جهان

3- سياست ارتقاء سطح مشاركت علمي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در نهادها و مجامع علمي بين المللي

4- اهتمام به توسعه زبان فارسي و فرهنگ اسلامي و ايراني درمنطقه خاورميانه و آسيا و تقويت كرسيهاي آموزش زبان فارسي در مراكز معتبر علمي جهان

اقدامات

از جمله مهمترين اقدامات كشورايران درجهت ارتقاء روابط

علمي، منطقه اي و بين المللي در حوزه آموزش عالي پس از پيروزي انقلاب اسلامي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- گسترش همكاريهاي آموزشي، پژوهشي و فناوري در چهارچوب كميسيون هاي مشترك جمهوري اسلامي ايران با ساير كشورها (بيش از 19 مورد طي سالهاي 77 و 78)

2- حضور هيأت عالي رتبه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در بيست و نهمين اجلاس كنفرانس عمومي فرهنگستان علوم جهان (TWAS)، پنجمين اجلاس عمومي شبكه سازمانهاي علمي جهان سوم (TWNSO) و حضور هيأت عالي رتبه وزارت متبوع دركنفرانس جهاني در قرن 21 دربوداپست مجارستان

3- انعقاد يادداشت تفاهم علمي و آموزشي ميان وزارت علوم، تحقيقات و فناوري با كشورهاي ايتاليا، هلند، يونان، پاكستان، مغرب و ... (طي سالهاي 77 و 78)

4- انعقاد يادداشت تفاهم همكاري ميان دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي جمهوري اسلامي ايران با كشورهاي ايرلند، ژاپن، كره جنوبي، چين و ... (طي سالهاي 77 و 78)

5- انعقاد قرارداد همكاري با جمهوري فدراتيو روسيه و آفريقاي جنوبي طي سال 1379 انجام رايزني هايي در جهت به عضويت درآمدن وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي جمهوري اسلامي ايران در مجامع علمي و بين المللي جهان

6- اعزام و پشتيباني مدرسين زبان و ادبيات فارسي به دانشگاههاي كشورهاي چين، بنگلادش، ژاپن، اردن، سوريه، اسپانيا، لهستان و يمن

7- پذيرش دانشجويان غيرايراني رشته زبان و ادبيات فارسي و ايران شناسي جهت گذراندن دوره هاي كوتاه مدت آموزش زبان فارسي دركشورمديريت اجرايي، امور معيشتي و رفاهي

سياستها

از جمله سياستهاي كشورايران درجهت ارتقاء مديريت اجرايي، امور معيشتي و رفاهي درحوزه آموزش عالي پس از پيروزي انقلاب اسلامي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- افزايش سهم آموزش عالي از توليد ناخالص ملي و بودجه عمومي دولت

2- بهبود وضعيت معيشتي و رفاهي اعضاي هيأت علمي از طريق افزايش حقوق و مزايا متناسب با شأن و منزلت آنان، حل مشكلات مسكن و تأمين بهداشت و درمان و فراهم آوردن تسهيلات ويژه معيشتي جهت استفاده بهينه از فرصتها و تواناييهاي آموزشي و پژوهشي

3- تقويت نهاد مديريتي دانشگاهها و مراكز پژوهشي كشور از طريق گزينش شخصيتهاي مؤمن و انقلابي علمي، فرهنگي- اجتماعي و زمينه سازي جهت رشد و شكوفايي انديشه افراد متعهد و جوان در سطوح مديريت خرد و كلان

اقدامات

از جمله اقدامات كشورايران درجهت ارتقاء مديريت اجرايي، امور معيشتي و رفاهي درحوزه آموزش عالي پس از پيروزي انقلاب اسلامي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- اجراي آيين نامه مديريت دانشگاهها با تكيه بر افزايش مشاركت اعضاي هيأت علمي در تصميم سازي و تصميم گيري

2 – تدوين و اجراي آيين نامه بهره وري و تشكيل كميته هاي بهره وري در دانشگاهها

3- برنامه ريزي جهت آموزش مديران و بهبود مديريت و بهره وري در حوزه آموزش

4- افزايش اختيارات رؤساي دانشگاهها

5- افزايش اختيارات هيأتهاي امناي دانشگاهها در زمينه هزينه نمودن اعتبارات

6- افزايش حقوق اعضاي هيأت علمي و پرداخت فوق العاده جذب و كارانه به كادر دانشگاهها