توضیحات:
رسانه های ذخیره سازی


تعریف حافظه:

به هر وسیله ای كه توانایی حفظ اطلاعات را داشته باشد به گونه ای كه كاربر بتواند در هر زمان به داده های آن دستیابی(access) داشته باشد را حافظه می گویند.

حافظه ها به دو دسته كلی تقسیم می شوند: 1- حافظه اولیه (اصلی-درون ماشینی) كه پردازنده جهت اجرای برنامه ها مستقیماً با آن سرو كار دارد. 2- حافظه ثانویه (جانبی-برون ماشینی) كه جهت ضبط اطلاعات و فایلها به كار می رود. ما در این درس تنها با حافظه های جانبی سرو كار داریم.

از یك نظر می توان گفت سیستم های كامپیوتری از دو بخش محیط درون ماشینی و محیط برون ماشینی تشكیل یافته اند. منظور از محیط درون ماشینی ، پردازنده، حافظه اصلی و عناصر داخلی كامپیوتر است و منظور از محیط برون ماشینی تجهیزات جانبی آن مثل هاردیسك ، پرینتر و غیره می باشد. ما در این درس با ذخیره سازی اطلاعات بر روی تجهیزات برون ماشینی سرو كار داریم.

ویژگی های كلی حافظه:

فرار و غیر فرار: حافظه هایی كه با رفتن برق اطلاعات آنها از بین می رود حافظه های فرار (Volatile) و آنهایی كه با رفتن برق داده های خود را حفظ می كنند غیر فرار (non valatile) می باشند. حافظه های اصلی اغلب فرار و حافظه های جانبی غیر فرار می باشند.

خواندنی یا خواندنی نوشتنی: بعضی حافظه ها مثل RAM یا هاردیسك خواندنی نوشتنی هستند. ولی بعضی دیگر مثل CD-ROM فقط خواندنی هستند. به خواندن اطلاعات از حافظه اصطلاحاً واكشی یا fetch گفته می شود.

آدرس دهی: هر حافظه ای دارای یك شیوه آدرس دهی می باشد كه به كمك آن خانه هایش دستیابی می گردد.مثلاً حافظه RAM آرایه ای از بایتهاست كه هر كدام یك آدرس (عدد یكتا) دارند. یا هاردیسك به صورت سه عدد (شماره سكتور، شماره شیار در سیلندر، شماره سیلندر) آدرس دهی می شود، كه جلوتر شرح می دهیم.

ظرفیت: ظرفیت حافظه ها بر حسب بیت یا بایت یا اضعاف آنها بیان می گردد ،



در حافظهRAM با n بیت خط آدرس، می توان خانه را آدرس دهی كرد.

زمان دستیابی (Access time): از لحظه ای كه دستور خواندن و نوشتن داده می شود تا هنگامی كه حافظه مورد نظر مورد دستیابی قرار می گیرد را زمان دستیابی گویند. مثلاً زمان دستیابی حافظه های RAM حدود 120 نانو ثانیه و زمان دستیابی دیسك حدود 30 میلی ثانیه است، یعنی از این نظر RAM در حدود 250 هزار برابر سریعتر از دیسك می باشد.

نرخ یا سرعت انتقال (Transfer rate): مقدار اطلاعاتی است كه در واحد زمان از حافظه قابل انتقال است و یكی از واحدهای آن بایت در ثانیه است. توجه كنید نرخ انتقال از جنس سرعت است و در این درس آن را با t (مخفف transfer) نشان می دهیم. مواظب باشید t نرخ انتقال را با t درس فیزیك كه زمان (time) بود اشتباه نگیرید.