توضیحات:
گزارش كارآموزي مراحل مختلف ساختن يك ساختمان در 48 صفحه ورد قابل ويرايش



بازديد زمين و ريشه كني

قبل از شروع هر نوع عمليات ساختماني بايد زمين محل ساختمان بازديد شده و وضعيت و فاصله آن نسبت به خيابانها و جاده‌هاي اطراف مورد بازرسي قرار گيرد و همچنين پستي و بلندي زمين با توجه به نقشه ساختمان مورد بازديد قرار گرفته در صورتيكه ساختمان بزرگ باشد پستي و بلندي و ساير عوارض زمين مي‌بايد بوسيله مهندسين نقشه بردار تعيين گردد و همچنين بايد محل چاه‌هاي فاضل آب و چاه آب‌هاي قديمي و مسير قنات‌هاي قديمي كه ممكن است در هر زميني موجود باشد تعيين شده و محل آن نسبت به پي سازي مشخص گردد و در صورت لزوم مي‌بايد اين چاه‌ها با بتون و يا شفته پر شود و محل احداث ساختمان نسبت به زمين تعيين شده و نسبت به ريشه كني (كنون ريشه‌هاي نباتي كه ممكن است در زمين روئيده باشد) آن محل اقدام شود و خاكهاي اضافي به بيرون حمل گردد و بالاخره بايد شكل هندسي زمين و زواياي آن كاملاً معلوم شده و با نقشه ساختمان مطابقت داده شود.



پياده كردن نقشه

پس از بازديد محل و ريشه كني اولين قدم در ساختن يك ساختمان پياده كردن نقشه مي‌باشد. منظور از پياده كردن نقشه يعني انتقال نقشة ساختمان از روي كاغذ بروي زمين بابعاد اصلي (يك به يك). بطوريكه محل دقيق پي‌ها و ستونها و ديوارها و زيرزمين‌ها و عرض پي‌ها روي زمين بخوبي مشخص باشد. و همزمان با ريشه كني و بازديد محل بايد قسمتهاي مختلف نقشة ساختمان مخصوصاً نقشة پي كني كاملاً مورد مطالعه قرار گرفته بطوري كه در هيچ قسمت نقطة ابهامي باقي نماند. و بعداً اقدام به پياده كردن نقشه بشود.

بايد سعي شود حتماً در موقع پياده كردن نقشه از نقشة پي كني استفاده گردد. براي پياده كردن نقشة ساختمانهاي مهم معمولاً از دوربين‌هاي نقشه برداري استفاده مي‌شود. ولي براي پياده كردن نقشة ساختمان‌هاي معمولي و كوچك از متروريسمان بنائي كه به آن ريسمان كار هم مي‌گويند استفاده مي‌گردد. براي پياده كردن نقشه با متروريسمان كار ابتدا بايد محل كلي ساختمان را روي زمين مشخص نموده و بعد با كشيدن ريسمان در يكي از امتدادهاي تعيين شده و ريختن گچ يكي از خطوط اصلي ساختمان را تعيين مي‌نمائيم.

براي اينكه مطمئن بشويم زواياي بدست آمدة اطاقها قائمه مي‌باشد بايد دو قطر هر اطاق را اندازه بگيريم. چنانچه مساوي بودند آن اطاق گوينا مي‌باشد. به اين كار اصطلاحاً چپ و راست مي‌گويند. البته چنانچه در اين مرحله اطاقها در حدود 3 الي 4 سانتي متر ناگوينا باشد اشكالي ندارد زيرا با توجه به اينكه پي ها هميشه قدري پهن تر از ديوارهاي روي آن مي‌باشند لذا در موقع چيدن ديوار مي‌توان ناگوينائيها را برطرف نمود بطور كلي بايد هميشه توجه داشت كه پياده كردن نقشه يكي از حساس ترين و مهم ترين قسمت اجرا يك طرح بوده و كوچكترين اشتباه در آن موجب خسارتهاي فراوان مي‌شود.

رپر

با توجه به اينكه هر نقطه از ساختمان نسبت به سطح زمين داراي ارتفاع معيني مي‌باشد كه بايد در طول مدت اجرا در هر زمان قابل كنترل باشد. براي جلوگيري از اشتباه قطعه با ابعاد دلخواه (مثلاً 40 40 با ارتفاع 20 سانتي متر) در نقطه‌اي دورتر از محل ساختمان مي‌سازند بطوريكه در موقع گودبرداري و يا پي كني با آن آسيب نرسد و در طول مدت ساختمان تمام ارتفاعات را با آن مي‌سنجد به اين قطعه بتني اصطلاحاً رپر مي‌گويند.

در بعضي ساختمانهاي كوچكتر روي اولين قسمتي كه ساخته مي‌شود (مانند اولين ستون) علامتي مي‌گذارند و بقيه ارتفاعات را نسبت به آن مي‌سنجند.

گودبرداري

بعد از پياده كردن نقشه و كنترل آن در صورت لزوم اقدام به گودبرداري مي‌نمايند. گودبرداري براي آن قسمت از ساختمان انجام مي‌شود كه در طبقات پايين تر از كف طبيعي زمين ساخته مي‌شود، مانند موتورخانه‌ها و انبارها و پاركينگ‌ها و غيره. در موقع گودبرداري چنانچه محل گودبرداري نباشد از وسائل معمولي مانند بيل و كلنگ و فرقون (چرخ دستي) استفاده مي‌‌گردد.

براي اين كار تا عمق معيني كه عمل پرتاب خاك با بيل به بالا امكان پذير است (مثلاً 2 متر) عمل گودبرداري را ادامه مي‌دهند و بعد از آن پله‌اي ايجاد نموده و خاك حاصله از عمق پايين‌تر از پله را روي پله ايجاد مثلاً ريخته و از روي پله دوباره به خارج منتقل مي‌نمايند.

براي گودبرداريهاي بزرگتر استفاده از بيل و كلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسايل مكانيكي مانند لو در و غيره استفاده شود. در اينگونه موارد براي خارج كردن خاك از محل گودبرداري و حمل ان به خارج كارگاه معمولاً از سطح شيب دار استفاده مي‌گردد. بدين طريق كه در ضمن گودبرداري سطح شيبداري در كنار گودبرداري عبور كاميون و غيره ايجاد مي‌گردد كه بعد از اتمام كار، اين قسمت وسيله كارگر برداشته مي‌شود.

تا چه عمقي گودبرداري را ادامه مي‌دهيم

ظاهراً حداكثر عمق مورد نياز براي گودبرداري تا روي پي مي‌باشد. بعلاوه چند سانتي متر بيشتر براي فرش كف و عبور لوله‌ها (در حدود 20 سانتي متر كه 6 سانتي متر براي فرش كف و 14 سانتي متر براي عبور لوله مي‌باشد) كه در اين صورت مي‌يابد محل پي‌هاي نقطه‌اي يا پي‌هاي نواري و شناژها را با دست خاك برداري نمود.

ولي بهتر است كه گودبرداري را تا زير سطح پي‌ها ادامه بدهيم، زيرا در اين صورت اولاً براي قالب بندي پي‌ها آزادي عمل بيشتري داريم. در نتيجه‌ پي‌هاي ما تميزتر و درست تر خواهد بود. و در ثاني مي‌توانيم خاك حاصل از چاه كني و همچنين نخاله‌هاي ساختمان را در فضاي ايجاد شده بين پي‌ها بريزيم كه اين مطلب از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه مي‌باشد، زيرا معمولاً در موقع گودبرداري كار با ماشين صورت مي‌گيرد در صورتيكه براي خارج نمودن نخاله‌ها و خاك حاصل از چاه فاضل آب از محيط كارگاه مي‌بايد از وسايل دستي استفاده نمائيم كه اين امر مستلزم هزينه بيشتري نسبت به كار با ماشين مي‌باشد.

البته در مورد پي‌هاي نواري اين كار عملي نيست زيرا معمولاً پي سازي در پي‌هاي نواري باشفته آهك مي‌باشد كه بدون قالب بندي بوده و شفته در محل پي هاي حفر شده ريخته مي‌شود در اين صورت ناچار هستيم در ساختمان‌هايي كه با پي نواري ساخته مي‌شود اگر به گودبرداري نياز داشتيم گودبرداري را تا روي پي ادامه دهيم.

پي‌هاي عمومي

به اين گونه پي ها كه راديه ژنرال هم مي‌گويند از بتن مسلح ساخته مي‌شود و داراي محاسبات فني معضل و دقت اجراي فوق العاده مي‌باشند براي ساختمانهايي كه داراي وزن فوق العاده زياد بوده و يا ساختمانهايي كه در زمينهاي سست ساخته مي‌شود اين گونه پي‌ها ايجاد مي‌گردد. براي ساختن پي‌هاي سراسري بايد صفحه‌اي از بتون به طول و عرض تمام زير بناي ساختمان به ضخامت محاسبه شده حداقل در حدود 80 تا 100 سانتي متر ريخته شود ميله گردهاي اين صفحه بتني طبق محاسبه بدست مي‌آيد طبعاً در محلهائي كه بار بيشتري وجود دارد ميله گردهاي بيشتري گذاشته مي‌شود مانند زيرو اطراف ستونها. آرماتورهاي ريشه براي ايجاد ستونهاي بتني و با صفحه‌هاي فلزي زير ستون براي ستون‌هاي فلزي روي اين صفحه بتني قرار مي‌گيرد. اين صفحه بتني مانند سيني بزرگي است كه ساختمان روي آن قرار مي‌گيرد.

شمع كوبي

در زمينهايي كه خيلي سست بوده و به هيچ وجه قدرت تحمل بار ساختمان را نداشته باشند مانند خاكهاي دستي و يا زمينهاي ماسه‌اي و يا در محلهاي كه زمين بكر در عمق‌هاي زياد قرار داشته و برداشتن كلية خاكهاي سطحي مقرون به صرفه نباشد از طريق شمع كوبي بار ساختمان را بزمين بكر منتقل مي‌نمايند. بدين طريق كه در امتداد پي هاي ساختمان يعني در طول ديوارهاي اصلي كه باربر مي‌باشند يا فاصله‌هاي معين (در حدود 2 متر يا 5/2 متر) مانند شكل چاه حفر مي‌نمايند. و در ساختمانهاي فلزي و بتوني كه بايد پي نقطه‌اي اجراء كنيم زير هر ستون چاه حفر مي‌نمايند. و در ساختمانهاي فلزي و بتوني كه بايد پي نقطه‌اي اجراء كنيم زير هر ستون چاه حفر مي‌نمايند. و اين حفاري را تا زمين بكر و محكم ادامه مي‌دهند و كف چاه‌ها را مطابق شكل زير هزينه نموده تا سطح اتكاء آن با زمين بيشتر باشد.

بعد اين چاه‌ها را با بتن و يا شفته پر مي‌كنند. در موقع پركردن اين چاه‌ها با بتون بايد سعي نمود از ايجاد حفره‌هاي حالي مخصوصاً در كناره‌هاي خزينه جلوگيري شود.

براي اين كار مي‌توان با پرتاب سنگهاي كوچك و بزرگ بتن را به تمام گوشه‌هاي چاه هدايت نمود و از ايجاد اين نوع حفره‌ها جلوگيري كرد. مقدار اين سنگها حتي مي‌تواند تا 30 درصد حجم بتن باشد و يا مي‌توان ضمن بتن ريزي آنرا با چوبهاي بلند كوبيد. البته اين كار در صورتي ممكن است كه عمق چاه‌ها زياد نباشد بعد از پر كردن اين چاهها روي آنرا بوسيله طاقهاي آجري و يا سنگي و يا تيرهاي بتوني بهم مربوط نموده و بعد روي آنرا ديوار چيني مي‌نمائيم و يا با نصب صفحه‌هاي فلزي روي آن اسكلت فلزي بنا مي‌كنيم خاصيت اين چاهها بدين طريق مي‌باشد كه شفته يا بتن پس از خودگيري مانند ستوني است كه در زيرزمين بنا شده و طاق و يا تير بتني روي آن مانند كلافي اين پايه‌ها را به يكديگر متصل مي‌كنند. و در نتيجه بار ساختمان را مستقيماً بزمين بكر و محكم منتقل مي‌نمايد و قسمتي از بار ساختمان نيز بوسيله اصطكاك ايجاد شده بين اين ستون بتوني و خاك اطراف حتي اگر خاك دستي هم باشد عقل مي‌شود. بديهي است كه در موقع بتن ريزي شيره بتون به داخل خاك اطراف نفوذ كرده و به آن چنگ مي‌اندازد كه اين خود موجب اصطكاك بيشتر مي‌گردد با وجود براينكه چنين فرض مي‌شود كه كليه بارهاي وارده بر اين شمع كوبي محوري مي‌باشد ولي براي عقل ممانهاي احتمالي بهتر است در هر چاه 8 تا 10 عدد ميله گرد آجدار كه قطر آن بوسيله محاسبه بدست مي‌آيد و نبايد از ميله گرد نمره 10 كمتر باشد قرار مي‌دهند و آنها را به وسيله ميله گردهاي عرضي مارپيچي شده بيكديگر متصل مي‌نمايند.

اين نوع شمع كوبي كه در محل ريخته مي‌شود ساده ترين نوع شمع كوبي مي‌باشد ممكن است بجاي حفر چاه و بتن ريزي تيرهاي بتوني يا فولادي را كه در خارج تهيه شده است به محل كارگاه حمل نموده و در زمين محل پي بوسيله چكشهاي مكانيكي كوبيد و بعد روي آنرا مانند طريقه فوق بهم متصل نموده و ساختمان را ادامه داد. در بعضي مواقع بعلت سستي فوق العاده زمين و ريزش اين گونه چاهها معمولاً از حلقه‌هاي بتني و يا سفالي كه به آن گول يا گور مي‌گويند استفاده مي‌شود. گولهاي بتني يك تكه و يا دو تكه و گول‌هاي سفالي دو تكه هستند قطر اين استوانه‌هاي بتوني در حدود 80 الي 100 سانتي متر بوده و ارتفاع آنها در حدود 10 سانتي متر است.

اين استوانه‌ها كاملاً گرد نيستند طرز استفاده از گول بدين طريق است كه ابتدا در حدود 30 الي 40 سانتي متر از محل چاه را حفر نموده و اولين گول را روي زمين حفر شده قرار مي‌دهند و بعد زير آن را خالي كرده تا گول پايين تر برود آنگاه گول دوم را بر روي آن قرار مي‌دهند و همين طور كار را ادامه مي‌دهند.

چنانچه گولهاي قبلي در اثر ريزش بدنه چاه تنگ افتاده باشد و در نتيجه پايين تر نرود در اين موقع از گول هاي دو تكه استفاده مي‌نمايند. بدين طريق كه ابتدا زير كول قبلي را خالي كرده و يكي از تكه‌هاي كول جديد را نصب كرده و بعد تكه دوم را طوري نصب نمود كه درز آنها مقابل هم قرار نگيرد.

ساختمان هاي آجري

نخستين مرحله در ساختمانهاي آجري مانند ساير ساختمانهايي پي سازي مي‌باشد كه اين كار بعد از گودبرداري و پي كني بايد صورت بگيرد. معمولاً براي ساختمانهاي آجري كه ديوارهاي اصلي حمال مي‌باشد از پي‌هاي نواري استفاده مي‌شود. پي‌هاي نواري را در امتداد ديوارهاي حمال و تيغه‌ها با عمق و عرض معين حفر مي‌نمايند.

عمق ‌پي‌هاي نواري

همانطوريكه قبلاً توضيح داده شد در زمينهاي خوب حداقل عمق پي‌هاي نواري در حدود 50 سانتي متر مي‌باشد و اگر در اين عمق به زمين بكر دسترسي نباشد بايد عمق پي را تا زمين بكر ادامه داده و يا از روشهاي ديگر كه قبلاً توضيح داده شد مانند شمع كوبي استفاده نمود.

عرض پي

معمولاً عرض پي قدري بزرگتر از ديوار روي آن ساخته مي‌شود. زيرا اولا هميشه فشار وارده و سطح تحت فشار با هم نسبت معكوس دارند. در ثاني فرض بر اين است كه بار وارده وسيله ديوار يا ستون به پي با زاويه 45 درجه منتقل مي‌شود. بدين جهت عرض پي را بزرگتر از عرض ديوار مي‌گيرند. و چنانچه پي از مصالح گران قيمت ساخته شود مانند بتون و يا سنگ چين از ساختن كناره‌هاي پي خودداري نموده و آنرا بصورت پله و يا شيب دار مي‌سازند.

ديوار

با توجه به اينكه ابعاد 5/5 11 22 مي‌باشد در ساختمان ديوارهاي آجري را به عرض 22 سانتيمتر (يك آجر) و يا 35 سانتي متر (5/1 آجر) و يا 45 سانتيمتر (2 آجر) و يا 55 سانتيمتر (5/2 آجر) مي‌چينند. در ساختمانها ديوار به دو منظور ساخته مي‌شود.

براي جداسازي قسمتهاي مختلف ساختمان

به اين نوع ديوارها پارتيشن يا جدا كننده و يا تيغه مي‌گويند. تيغه ديواري است به پهناي 5 يا 10 و يا 20 سانتيمتر تيغه‌هاي بلند و طويل را نمي‌توان به پهناي 5 يا 10 سانتيمتر ساخت زيرا تيغه‌هاي 5 يا 10 سانتيمتري با ابعاد زياد ايستا نخواهد بود. چنانچه بخواهيم تيغه‌هاي 5 سانتيمتري را با طول و يا ارتفاع زياد بسازيم بايد بين ديوار به فاصله‌هاي 5/1 تا 2 متر سنبشي كشي نمائيم. در غير اين صورت اين ديوارها با كوچكترين تكانهاي جانبي فرو خواهد ريخت و در مقابل زلزله كوچكترين مقاومتي از خود نشان نمي‌دهند.

معمولاً ملات تيغه‌هاي 5 سانتي متري گچ و خاك است در بعضي از ساختمانها تيغه‌ها را با بلوكهاي گچي پيش ساخته به ضخامت 10 سانتيمتر نيز مي‌سازند. اين نوع پارتيشنها بيشتر در ساختمانهاي فلزي و بتوني به كارمي‌رود.

ديوارهاي حمال

اين نوع ديوارها كه ديوارهاي اصلي ساختمانهاي آجري مي‌باشند براي انتقال بار ساختمان به زمين ساخته مي‌شوند و فقط در ساختمانهاي تمام آجري مورد استعمال دارند. حداقل ضخامت اين نوع ديوارها 35 سانتيمتر (5/1 آجر). اين ديوارها علاوه بر حمال بودن عهده دار جدا سازي بين قسمتهاي مختلف ساختمان نيز مي‌باشند.