توضیحات:
گزارش کارآموزي در دفتر IT سازمان مرکزي تعاون روستايي ايران در 158 صفحه ورد قابل ويرايش


اينجانب دوره کارآموزي خود را در دفتر IT سازمان مرکزي تعاون روستايي ايران وابسته به وزارت جهاد کشاورزي گذراندم و در اين دوره با فناوري پورتال و مديريت آن آشنا شدم و فراميني را که آنجا بيشتر استفاده مي شد را آموختم. کارهاي جانبي از قبيل انجام انواع کارهاي اداري، نيز انجام شد.

معرفي سازمان:

سازمان مركزي تعاون روستايي در سال 1342 تاسيس شد و دولت وقت ايران تعهد كرد كه به سرويس هاي تكنيكي ، آموزشي، تجاري و كمك اعتباري به شركت تعاوني هاي گروهي و فردي كشاورزي ادامه دهد. باوجود شبكه گسترده تعاونيهاي روستائي وكشاورزي بعنوان دوبال توانمند دولتي ( سازمان مركزي تعاون روستائي ايران ) وغيردولتي ( شبكه تعاوني روستائي ايران ) بخش كشاورزي رادرحصول اهداف استراتژيك خريد محصولات كشاورزي وپايداري وتنظيم بازار وتوسعه پايدار روستا نقش اساسي ايفا مي نمايد.
در حال حاضر دو هزار و نهصد و سي و نه شركت تعاوني روستايي گروهي با اعضاي كل 4.515.842 نفر عضو و سرمايه 447.792.003.887 ريال است.
سازمان مرکزي تعاون روستايي که بر اساس قانون عهده دار امر هدايت، نظارت و حسابرسي شبکه گسترده تعاونيهاي روستايي و کشاورزي مي باشد، داراي 31 شعبه در استانها، 234 نمايندگي در شهرستانها، 12 مديريت و 25 اداره در مرکز بوده که جمعا داراي5.992 پست سازماني بوده که فعلا با تعداد 2.920 نفر پرسنل درکل کشور وظايف محوله را انجام مي دهد.

تعاونيها درايران پيشينه اي درحدود شصت ساله دارند وتعاونيهاي روستايي وكشاورزي بعنوان تعاونيهاي چند منظوره عام وارد پنجمين دهه حضور وفعاليت خود درروستاهاي كشورشده اند. تعاونيهاي روستائي به واقع پس ازانجام اصلاحات ارضي درسال 1341 درجهت حمايت ازكشاورزان وتوليدكنندگان كه صاحب اراضي شده بودند شكل گرفت وپا به عرصه روستا گذاشت.
درك نياز مشاركت مردمي، استفاده ازمنابع مالي اندك كه توسط اعضاء اندوخته ميگردد ولزوم استفاده بهينه ازعنصرمديريت روستايي مورد نظر موجب گرديد كه درروستاها، شركتهاي تعاوني روستايي وكشاورزي تاسيس گردد.

چشم انداز بلند مدت سازمان مرکزي تعاون روستايي ايران در توسعه سازماني:

1- توسعه ICT در مقوله برقراري ارتباطات شبکه اي با توجه به پيشرفت تکنولوژي (3G و يا 4G).



2- توسعه ICT درشرکتهاواتحاديه هاي تعاون روستايي وفعاليت در جهت کاهش ميزان شکاف ديجيتالي درسطوح اجتماعي و بين المللي.

3- توسعهICT در سطوح مختلف سازمان مرکزي و کليه سازمانها، اتحاديه و شرکتهاي تابعه استاني و شهرستاني.

4- توسعهICT در روستا در جهت پيش بيني ميزان محصول، بارش ساليانه و وضعيت جوي و ...

5- توسعهICT در شرکتهاي تعاوني روستائي ، کشاورزي و تعاونيهاي زنان.

6- توسعهICTوبهره گيري از سيستمهاي خبره در کشاورزي(Expert Systems).
7- توسعهICT در کليه فروشگاههاي مصرف شبکه و استقرار سيستم مکانيزه فروشگاه زنجيره اي روستا و ...
8- توسعهICT در نمايندگيهاي جايگاه مواد نفتي.
9- توسعه ICT در ورابط بين الملل سازمان.
10- توسعه ICT در فعاليتهاي تجاري (بازاريابي، صنعت ، کشاورزي، توريسم ).

11- توسعه ICT در مقوله Rural Tourism و بالاخص Agri-Tourism در جهت شناساندن پتانسيل هاي مناطق روستايي و گردشگري به جهانگردان.
12- توسعه ICT در بحث فرصت هاي جديد (Teleworking ، ..., Call center) براي روستاييان و کشاورزان.
13- توسعهICTدرفعاليتهاي خدماتي،رفاهي و فرهنگي روستا.
14- توسعه ICT در جهت ايجاد همکاري بيشتر با وزارت بهداشت و درمان و وزارت رفاه و تامين اجتماعي براي کم کردن فاصله طبقاتي در زمينه هاي مختلف بهداشتي و خدماتي بين شهر و روستا.

شمه اي از چشم انداز سازمان به اين صورت است که پس از طي مراحل شناخت کامل و تحليل سازمان، تمام و يا اکثر فعاليت هاي درون سازماني و يا برون سازماني اعم از خريد محصولات تضميني، بازاريابي محصولات کشاورزي بصورت ملي و بين المللي، مديريت فروشگاههاي مصرف، خريد گندم آنلاين از کشاورزان توزيع و تخصيص نهاده هاي كشاورزي، بررسي وضعيت انبارها، و خلاصه تمام فعاليت هايي که در اساسنامه سازمان ذکر گرديده بصورت آنلاين و بهنگام انجام پذيرد. در اين سازمان جهت دستيابي به اهداف فوق طي يك سال گذشته (از خردادماه 1383لغايت ارديبهشت ماه 1384) پنج فاز كليدي و زيربنايي اجرا شده است كه شامل ايجاد LAN - بهره مندي از نرم افزار اتوماسيون اداري - دريافت خط پرسرعت اينترنت به مدت 5 سال و بصورت رايگان - ايجاد سالن و كلاس كامپيوتر - راه اندازي و بكارگيري پورتال سازمان از جمله آن مي باشد.

چكيده :



گسترش كاربردهاي فناوري اطلاعات در عرصه فعاليت‎هاي اقتصادي و اجتماعي سبب ابداع و

ارائه راه حل‌ها و راهكارهاي مختلف شده ‎است. طبيعي است كه هر يك از اين روشها و

ابزارها، مبتني بر نيازي خاص و در جهت رفع مشكلات موجود ابداع و به خدمت گرفته شده اند. پورتال‌هاي سازماني نيز با در نظر گرفتن نيازهاي اطلاعاتي در حوزه مديريت مبتني بر شبكه يا اصطلاحاً شبكه محور طراحي و بكارگيري شده‎اند. امروزه كمتر مؤسسه يا سازماني را در كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه مي‎توان يافت كه از فناوري پورتال بي‌بهره باشد و از آن در جهت پشتيباني از اهداف سازماني استفاده نكرده باشد.



پورتال‌هاي سازماني جداي از خدماتي كه در عرصه باز سازمان با اعمال مديريت متمركز ارائه مي‌كنند، فرصت‎هاي نويني را متناسب با توان اقتصادي و اجرايي سازمانها فراهم مي‎نمايند. اين بدان مفهوم است كه پورتال‌هاي سازماني زمينه همكاري‎هاي متقابل و امكان بهره‎برداري از توانائيهاي حرفه‎اي و سرمايه‎گذاري مشترك را در فعاليت‎هاي بازرگاني فراهم مي‎سازند. آنچه در پي مي آيد، تشريح نقش و كاركرد پورتال‌هايسازماني در مديريت شبكه محور است.



كليدواژه(ها) : فناوري اطلاعات؛ پورتال؛

پورتال‌هاي سازماني؛ مديريت شبكه محور





مقدمه:





در دهه پاياني قرن بيستم و در آستانه ورود به هزاره سوم، ظهور و گسترش فناوري اطلاعات كليه شئونات زندگي و تعاملات اجتماعي را دستخوش تحول نمود. تا حدي كه تمامي جوامع ناگزير از رويكرد به آن شدند. اينترنت شرايط تازه‎اي را پديد آورد كه در آن توليدكنندگان، تامين‎كنندگان، فروشندگان و مشتريان، و تقريباً همه عوامل دست‎اندركار يك چرخه اقتصادي قادر شدند در يك فضاي مجازي مشترك با يكديگر در ارتباط باشند و به تبادل اطلاعات، خدمات، محصولات و پول بپردازند. اينترنت تئوري‎ها و نظريات جديدي را به ميان آورده است كه يكي از مشخصه‎هاي اصلي آنها نگاه تازه‎اي به مقوله كسب و كار است .

به جرأت مي‎توان گفت كه تجارت الكترونيكي يكي از نمودها و كاربردهاي ويژه فناوري اطلاعات است و هم اكنون حجم وسيعي از خريد و فروش‎ها در كشورهاي پيشرفته به شيوه الكترونيكي صورت مي‎پذيرد.

مؤسسات و سازمانهاي گوناگوني تاكنون با هدف ارائه راه‎حل‎هاي نوين جهت تسهيل فرايندهاي مديريتي تشكيل و تأسيس شده‎اند. پورتال‌هاي سازماني به عنوان يكي از اين راه‎حل‎ها تا حدودي توانسته‎اند انتظارات و اميدهاي مديران را در عرصه‎هاي گوناگون مديريت برآورده سازند. معمولاً اولين نگراني مديران يافتن اطلاعات جديد و منابع اطلاعاتي موثق است. پورتال‌هاي سازماني با بررسي نيازهاي اطلاعاتي مديران، مجموعه‎اي از مسيرهاي مطمئن اطلاعاتي را در اختيار آنها مي‎گذارند. از آنجايي كه ارائه خدمات پورتال اساساً مبتني بر شبكه و به ويژه اينترنت مي‎باشد، پورتال‌هايسازماني خدماتي فراتر از آدرس دهي اطلاعات را انجام مي‎دهند كه معمولاً شامل مواردي نظير كاوش، سرويس پست الكترونيك، نظر سنجي، گروههاي خبري و بحث و غيره است. امكان تعامل دو سويه ميان مديران و كاربران (کارمندان و ارباب رجوع) از طريق وب سايت اصلي پورتال و همچنين ديگر كاربران عضو در يك پورتال سازماني، زمينه بهره‎برداري هر چه بيشتر از فرصتهايي را كه در عرصه‎هاي گوناگون پديد مي‎آيند، فراهم ساخته است.





پيدايش پورتال

همچنان كه استفاده از اينترنت در اوايل سال 1994 آغاز شد و سرعت گرفت، تعداد وب سايتها نيز به شدت افزايش پيدا كرد. اين پديده كه به خودي خود تقويت مي‌شد منجر به بروز ضرورت يافتن راهي براي كمك به امر ناوبري يعني جستجو و تحقيق شد. به اين منظور دو نوع از وب سايت‎ها يعني «فهرست‌هاي راهنما» و «موتورهاي جستجو» پا به عرصه ظهور گذاشتند.

فهرست‌هاي راهنما، راهنمايان وب بودند كه متشكل از ويراستاران انساني بوده و براساس مقولات مختلفي مانند هنر، تجارت، خبر، بهداشت و غيره سازماندهي شده بودند.

نتيجه نهايي، معمولاً يك «پيوند» به يكي از صفحات معين وب بود كه اطلاعات مورد نظر كاربر را در خود داشت.

از طرف ديگر، موتورهاي جستجو كلمات كليدي را از روي صفحات وب در بانكهاي اطلاعاتي گردآوري و تنظيم مي‌كردند كه جستجوگران مي‎توانستند به پرس و جو درباره آنها بپردازند. با وجود گسترش و تكامل موتورهاي جستجو همچنان اين سئوال به عنوان يك چالش مطرح بود كه چگونه دقيقاً چيزي را به كاربر بدهيم كه او مي‎خواهد؟ روند تكاملي وبسايت‎ها سبب شد تا به تدريج استراتژي‎هاي خود را از «پيوند دادن سريع كاربران» به«سايتهاي مقصد» تبديل نمايند. در اين مرحله ناظران صنعتي به فهرست‌هاي راهنما وجستجوي اوليه عنوان «پورتال» را دادند. اين اصطلاح را در سال 1997، هالسي مينور كه در آن زمان رئيس CNET بود، ابداع كرد. اين كلمه به همان معناي عادي «دروازه» و «درگاه» است.

در حوزه اينترنت تعريف پورتال ماهيت متغير خود را حفظ كرد. در ساده‎ترين معنا،

پورتال دروازه‎اي است به وب. پورتال سكوي پرتابي است كه هر كاربر قبل از رفتن به سراغ مقصدهاي ديگر بايد به صورت يك صفحه مبدأ از آن استفاده كند. مارشاك معاون گروه پاتريشيا سيبولدمي‎گويد: «پورتال‌ها باعث كاهش ميزان پرسه زدن افراد در وب مي‌شوند». در عين حال پورتال‌ها به تدريج تبديل به سايتهايي شدند كه هر كاربر در سراسر روز به منظور مديريت طيف وسيعي از فعاليت‎هاي روزمره خود، به سراغ آنها مي‎رود مانند بررسي كامل تيترهاي خبري، قيمت سهام، ارسال نامه الكترونيكي و پيامهاي دوربرد و پيوستن به تالارهاي گفتگو.

از اينرو پورتال‌ها وظايف بسيار متفاوتي را انجام مي‎دهند ولي جوهره همگي آنها

متشكل از پنج عنصر اصلي است: مديريت، جستجو، محتوا، ايجاد گروههاي کاري و برنامه‎هاي خلاقيت فردي.

پورتال چيست؟



پورتال (Portal) عبارت از درگاهي است به دنياي اطلاعات و منابع اطلاعاتي، به صورت دسته بندي شده و به شكل مورد نياز كاربر.در واقع تعريف اوليه پورتال بسيار ساده است : "مکاني است (Hub) که ساده ترين کاربران اينترنت با رجوع به آن بتوانند به راحتي از سرويس هاي متداول در اينترنت بهره مند شوند و يا اطلاعات مورد نياز خود در را بدست آورند ". هريک از اين کلمات دقيقا نشان دهنده ويژگي خاصي از پورتال هستند :

مکان : "پورتال دروازه اي است به سايتهاي ديگر " و يا "پورتال نقطه ورود کاربران به اينترنت است " . در هر حال پورتال وبگاهي است كه مي كوشد خود را به اولين ايستگاه كاربران براي حركت در اينترنت تبديل كند.به پورتال ها وبگاه لنگرگاه( (Anchor site و گذرگاه( Gateway ) هم مي گويند.در ساده ترين معنا، پورتال دروازه اي است به وب و سكوي پرتابي است كه هر كاربر قبل از رفتن به سراغ مقصدهاي ديگر بايد به عنوان يك مبدا، از آن استفاده نمايد.

ساده ترين کاربران : کاربراني که به پورتال مراجعه مي کنند ، لزوما کاربران حرفه اي اينترنت نيستند. پورتال اين توانايي را به کاربران مي دهد که حتي کم تجربه ترين آنها بتواند از اطلاعات و سرويسهاي ارائه شده استفاده کند . بر حسب نوع پورتال ، کاربران آن نيز متفاوتند و شامل کاربران معمولي ، مشتريان ، توليدکنندگان ، کارمندان سازمان و... باشند .

سرويس هاي متداول در اينترنت : هر وب سايتي بر حسب نوع فعاليت کاري خود ارائه دهنده سرويس خاصي است . اما يک پورتال بايد توانايي ارائه سرويس هاي عمومي باشد نظير سرويس پست الکترونيک رايگان ، انجمن ،تالار گفتگو ، اخبار ، نقشه هاي مرتبط با موضوع پورتال ، جستجو در سايتهاي زير مجموعه و اينترنت ، شخصي سازي توسط کاربر و شخصي سازي توسط پورتال(Tailoring) باشد . در پورتالهاي تجاري خدمات خريد و فروش آنلاين ، ارائه کاتالوگ و سيستمهاي پرداخت لحاظ مي گردند

اطلاعات مورد نياز : يکي از ويژگي هاي پورتال دريافت اطلاعات از سايتهاي ديگر(Content aggregation) است . پورتال تنها دريافت کننده اطلاعات است و آنها را به اشتراک مي گذارد . به عبارت بهتر پورتال اطلاعاتي که در سايتها و پايگاههاي مختلف وجود دارد را سازماندهي کرده و نمايش مي دهد. در نظر داشته باشيد که اين اطلاعات بايد استاندارد شده باشند .

بنابراين :

· پورتال ، توليد کننده و مديريت کننده اطلاعات نيست .
· پورتال ، استاندارد کننده اطلاعات نيست .
· پورتال ، يک وب سايت همه کاره نيست

تفاوت هاي بين وب سايت و پورتال:

تفاوت هاي اساسي ميان يک وب سايت و يک پورتال وجود دارد. مهمترين اين موارد در زير به صورت خلاصه آورده شده است:
• پورتال به صورت دروازه ورود به يک بانک اطلاعاتي است. آنچه که مهم است، آن است که پورتال همواره ما را به سايتها يا پورتال هاي ديگر راهنمايي مي کند و به خودي خود تنها يک راهنما است. براي همين است که در بعضي از موارد به پورتالها، Internet Yellow Pages مي گوييم. در حالي که يک وب سايت مي تواند حاوي مقدار زيادي اطلاعات باشد که فقط بر روي آن سايت قابل دسترسي است.
ممکن است، وب سايت از امکاناتي مشابه يک پورتال براي جستجو و مديريت داده ها استفاده نمايد، اما آنچه که مهم است آن است که اين داده ها عموما بر روي پايگاه داده هاي خود سايت قرار دارند.

• پورتال عموما" حاوي مطالبي است که جنبه اطلاعات عمومي دارد. داده هايي که از منابع مختلف بر روي يک پورتال جمع آوري مي شوند، معمولا داراي پراکندگي فراواني هستند. به همين علت، در بسياري از پورتال ها، ابزارهايي مانند Directory قرار داده مي شود تا اين اطلاعات را طبقه بندي نمايد.
از سوي ديگر داده هاي قرار داده شده بر روي يک وب سايت، اولا" از منابع محدودتري تامين مي شوند و ثانيا" داراي پراکندگي زيادي نبوده، حول يک محور و موضوع مشخص دور مي زند.

• پورتال يک سيستم کاربر محور است. به اين معني که تمام امکانات پورتال بر اين اساس پيش بيني شده است تا جوابگوي نياز هاي کاربران با سلايق، علاقمنديها، سنين و رده هاي کاري متفاوت باشد. امکاناتي مثل پست الکترونيکي، Chat، انجمنهاي اينترنتي و ... همه براي آن است که کاربران را به هر شکل ممکن به پورتال دعوت نمايد.
در حاليکه يک وب سايت،يک سيستم Subjective يا موضوع محور است. درست است در هر وب سايت، امکاناتي براي کاربران مختلف پيش بيني مي شود، اما بايد به اين نکته توجه داشت که کاربري که با يک وب سايت کار ميکند بايد به شکلي به موضوع وب سايت مرتبط يا علاقمند باشد.

• يکي از مهمترين جنبه هاي تفاوت بين پورتال و وب سايت جنبه اقتصادي آن است. پورتال ها عموما" براي کسب درآمد ساخته شده اند. بيشتر پورتال ها درآمد هاي خود را از طريق تبليغات کسب مي نمايند.


اجزاي فني پورتال

هدف از پورتال ارائه شمايي يکسان از اطلاعات منابع مختلف به کاربر مي باشد ، بنابراين نحوه برقراري ارتباط با اين منابع مختلف نامحدود مي باشد . فهرست زير ، ارائه دهنده تکنولوژي هاي معمولي است که در پورتال وجوددارند . بعضي از آنها نظير web service اختياري است اما بعضي ديگر نظير پايگاه داده همواره به عنوان بخشي از پورتال مطرح است .

Application Server : اغلب Application Server تحت J2EE هستند و امکانات لازم جهت توسعه و ارائه پورتال را در اختيار قرار مي دهند. مثالهايي از اين دست عبارتند از :
iPlanet
BEA WebLogic
IBM Websphere
Oracle 9iAS
OracleAS Portal 10g Release 1
Sybase Application Server

اغلب توليد کنندگان Application Server ، سيستمهاي مربوط به پورتال را تحت عنوان "Portal add-ons" به توليدات اصلي خود اضافه کرده اند و محصولاتي نظير :

IBM Websphere Portal Server
Oracle Portal
BEA Portal
Sybase Enterprise Portal

را وارد بازار کرده اند اما محصولات ديگري نيز در بازار وجود دارند که صرفا براي ايجاد پورتال مورد استفاده قرار مي گيرند نظير :

Plumtree,
Epicentric
Corechange

اين محصولات مبتني بر جاوا هستند و از امکانات Application server ها استفاده مي کنند.

Taxonomy: Taxonomy روندي براي دسته بندي مجموعه اي از داده ها است .در صورتي که ايده آل فکر کنيم ، با استفاده از Taxonomy مي توان تعدادي فايل و مستندات را گرفته و آن را تبديل به يک منبع اطلاعاتي کنيم ، به گونه اي که قابل مرور ، جستجو و پيمايش توسط کاربر باشد.Taxonomy را مي توان با ساختار folder ها مقايسه کرد .با اين تفاوت که براي دسته بندي داده ها قوانيني دارد . همچنين داده نما ( Metadata ) در اين دسته بندي نقشي اساسي ايفا مي کند. به عبارت ساده تر محيط پورتال بايد داراي ساختار منظمي باشد . اين ساختار که در اغلب موارد شامل تعداد زيادي پيوند مي باشد به کاربر کمک مي کند که اطلاعات را سريعتر پيدا کند. اين نوع سازماندهي اطلاعات Taxonomy ناميده مي شود.
Crawler :فرآيندي است که به طور خودکار و طبق يک برنامه از پيش تعيين شده، بخش هايي از سايت و يا سايتهايي را مي خواند. به عنوان مثال مي توان crawler را به گونه اي تنظيم کرد که صفحات خاصي از يک وب سايت را بخواند تا در صورت تغيير فايل آن را نمايه سازي کرده و اطلاعات taxonomy را به روز کند.
Metadata repository : حاوي داده نما ( Metadata ) مربوط به داده هاي پورتال و ساختار آنها مي باشد. اين metadata شامل metadata مرتبط با Taxonomy و تک تک مستندات است.
Portlet : پورتلت (Portlet) يک web component است که به عنوان جز سازنده پورتال شناخته مي شود. در واقع پورتلت رابط بين کاربر و منبع اطلاعات ( Datasource ) است که درخواست کاربر را دريافت کرده و بر حسب آن صفحه درخواست شده را نمايش مي دهد. اطلاعاتي که توسط پورتلت ساخته مي شود ، fragment ناميده مي شود که به يکي از زبانهاي HTML ، XHTML ويا WML نوشته شده است . Fragment هر پورتلت براي پورتلت هاي ديگر قابل استفاده مي شود . براي پورتلت عناوين ديگري نظير Gadgets, Blocks, Web Modules, Web Parts , وجود دارد.