توضیحات:
پروژه کارآفريني طرح خود اتکايي در مدارس شبانه روزي (پرورش قارچ)در 66 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست مطالب

عنوان صفحه


پيشگفتار ....................................................

فصل اول :طرح تحقيق ...................

موضوع تحقيق...................................... الف

معرفي مدارس شبانه روزي ................................. د

خود اتكايي مدارس راهنمايي تحصيلي شبانه روزي........ ه

فصل دوم:تاريخچه قارچ

قارچ يك غذاي ارزشمند...................................... 1

تاريخ .................................................. 5

فصل سوم:کشت وپرورش قارچ صدفي ........ 12

پرورش قارچ صدفي ....................................... 13

فضاي مورد نياز ............................................ 13

محيط ونحوه کشت قارچ صدفي ............................ 14

بذر زني ................................................. 14

کنترل –دماونور قارچ صدفي .............................. 15

آبياري-ميزان توليد ......................................... 15

کشت در قفسه يا تاقچه...................................... 18

کشت در بطري ............................................. 18

کشت روي کنده درخت ..................................... 19

عوامل مهم در کشت قارچ .................................. 19

اسپان .................................................. 21

انواع محيط کشت ........................................... 21

انواع بستر کشت ............................................ 23

شراط محيطي مختلف براي انواع قارچ ................... 25

شرايط رشد مطلوب براي انواع قارچ ..................... 27

کيت قارچ .................................................. 31

روش نگهداري از قارچ صدفي ............................ 32

مشکلات احتمالي در پرورش قارچ ........................ 33

فصل چهارم:ارزش اقتصادي توليد قارچ ....... 37

اهداف طرح وسيستم مديريت در قارچ طلايي ............ 38

کشت-فضاومحيط کاشت قارچ .............................. 40

بذر زني ................................................. 42

کنترل ودما .................................................. 43

هزينه هاي توليدي قارچ صدفي ............................ 44

کشت قارچ دکمه اي ........................................ 47

فازهاي کمپوست سازي ..................................... 47

پنجه دواني-برداشت-نظافت سالن .......................... 48

براورد هزينه هاي توليد قارچ دکمه اي ................... 49

پيش بيني ميزان توليد........................................ 52

فصل پنجم:پرورش قارچ در منزل .............. 54

فصل کاشت ................................................. 55

اطاق پرورش کاشت ........................................ 55

نحوه اسکلت بندي ........................................... 58

چكيده ي تحقيق ............................................. 67

منابع ومآخذ .................................................. 70





پيشگفتار

موضوع تحصيل فرزندان امروز يكي از دغدغه هاي مهم خانواده هاي كشورمان را تشكيل مي دهد. اين دغدغه بيشتر به دليل وابستگي آينده ي فرزندان به ميزان توفيق آنها در تحصيل و طي مراحل دوره ي موتوسطه و ورود به دانشگاه به وجود مي آيد.

اگر چه اين دل نگراني ها براي اعتلا و ارتقاي تحصيلي فرزندان و در كل نظام آموزش وپرورش نقطه اي اميد بخش و خوشايند است . در چهره اي ديگر نوعي اضطراب و تشويق براي خانواده ها و دانش آموزان فراهم مي نمايد كه چنانچه فردي نتواند مراحل تحصيل را به شكلي موفق و با نمراتي عالي طي نمايد و راهيابي او به دانشگاه دچار اشكال گردد ديگر نمي تواند فردي موفق و شهروندي مؤثر به لحاظ اجتماعي به شمار آيد.

به نظر مي رسد نظام تربيتي ما بايد به گونه اي برنامه ريزي نمايد كه از سويي پيشرفت تحصيلي و كارآيي اموزشي را بالا ببرد و راه هاي مؤثر بر پيشرفت تحصيلي را براي اعتلاي آموزشي در پيش گيرد واز ديگر سو نظام اجتماعي ما داشتن مدارك تحصيلي دانشگاهي را تنها ملاك شاخص براي توفيقات اجتماعي و شغل يابي مطمح نظر قرار ندهد بلكه شايستگيهاي فردي ابتكارات انساني و تلاشهاي سازنده ي افراد را هم به عنوان ملاك هاي اعتباري براي شاخص هاي اجتماعي معيار هاي شغل يابي وتامين نيازمندي هاي شغلي مورد توجه قرار دهد.

اگر به متقاضيان ورود به دانشگاه ها بنگريم مي بينيم كه خيل عظيمي از مشتاقان آرزومند ومتقاضي راهيابي به دانشگاه هستند اما ظرفيت پذيرش دانشگاهها علي رغم توسعه ي فراوان آن در سالهاي اخير تنها قادر است بخش محدودي از اين متقاضيان را جذب نمايد. لذا بسياري از افرادي كه به دانشگاه راه نيافته اند با احساس خاص از عدم توفيق و نوعي شكست تصوري نامطلوب نسبت به آينده با خود همراه خواهند داشت. در صورتي كه اگر واقع بينانه به موضوع بنگريم ما در جامعه ي خود به عده ي معدودي كه داراي تحصيلات دانشگاهي باشند نيازمنديم نقطه همان عده ي مورد نياز را بايد در دانشگاه ها بپذيريم ومورد تربيت قرار دهيم تا بتوانيم به تناسب نياز به جذب آنها بپردازيم.بنابر اين اگر بيش از عده ي مورد نياز دانشجو بپذيريم هم سرمايه ي بيشتري را به هدر خواهيم داد و هم در جذب نيروهاي مازاد دچار اشكال خواهيم شد. در واقع در هيچ جامعه اي اين طور نيست كه همه ي فارغ التحصيلان نظام متوسطه وارد دانشگاه شوند. بلكه صرفا افراد علاقه مند و مشتاق ادامه ي تحصيل كه درصدي محدود از فارغ التحصيلان نظام متوسطه را تشكيل ميدهند متقاضي ادامه ي تحصيل و راهيابي به دانشگاه هستند.

ريشه يابي اين موضوع در جوامعي كه فقط عده ي محدودي از جوانان متقاضي راهيابي به دانشگاه مي باشند به شكل و نحوه ي نگرش اجتماعي و شغلي آن جوامع بر مي گردد.يعني اينكه ملاك ارزش و تشخص اجتماعي فقط به تحصيلات دانشگاهي نيست و در ثاني ملاك استخدام وشغل يابي هم به مدارك دانشگاهي محدود نمي شود.

به طور قطع اگر اين ملاك ها به صورت ساختاري در جامعه اصلاح گردد و معيار توفيقات انساني از مدرك تحصيلي به نحوه ي تلاش وتكاپو وخلاقيت هاي فردي گسترش يابد واز سوي ديگر ارزشهاي اجتماعي براي خانواده ها به جاي خلاصه شدن در تحصيلات دانشگاهي به ارزش هاي اخلاقي تلاش وخلاقيت هاي فردي پاي بندي و وفاداري به ارزش هاي ملي و اعتقادي تعميم پيدا كند مي توان از سيل متقاضيان براي تحصيلات دانشگاهي كاست كه در اين صورت از زيان هاي اقتصادي و آثار رواني وعاطفي ناشي از عدم راهيابي به دانشگاه تا حدود زيادي پيشگيري مي شود وبه جاي آن واقع بيني بر مناسبات انساني حاكم مي گردد.

موضوع تحقيق

طرح خود اتكايي مدارس شبانه روزي (پرورش قارچ)

مقدمه

بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران تقاضاي مردم بويژه روستانشينان جهت دستيابي فرزندانشان به آموزش وپرورش تشديد گرديد در مقابل اين تقاضاهاي روز افزون آموزش وپرورش از يك سو با محدوديت امكانات و منابع انساني پراكندگي وكمي جمعيت و گستردگي روستاها مواجه بوده است واز سوي ديگر تعهدات نظام در قبال پاسخگويي به نيازها و لزوم پاي بندي به محروميت زدايي و تحت پوشش كامل آموزش وپرورش كشور با علاقه مندي كامل مصمم شدند در مورد نحوه ي ادامه تحصيل خيل فارغ التحصيلان دوره ي ابتدايي و لزوم توسعه ي آموزش راهنمايي تحصيلي در نقاط روستايي و عشاير با استفاده از مدارس شبانه روزي چاره جويي نمايد.

اينكه چرا بايد آموزش وپرورش در جامعه ي روستايي مورد توجه بيشتري قرار گيرد دلايل و توجيهات متعددي دارد كه به بخشي از انها اشاره مي گردد:

الف. آگاهي روزافزون روستانشينان پس از انقلاب شكوهمند اسلامي از يك طرف و لزوم محروميت زدايي وكاهش فاصله ي شهر وروستااز لحاظ فرصت هاي آموزشي وشاخص هايي مانند نرخ هاي گذر تحصيلي دانش اموزان از يك دوره به دوره ي تحصيلي ديگر همواره لزوم برنامه ريزهاي آموزشي بيشتر براي فرزندان روستائيان را ايجاب مي كند.

ب. توسعه ي اقتصادي اجتماعي فرهنگي روستا منوط به ايجاد فرصت هاي آموزشي است و تامين و تربيت نيروي انساني مولد وكار آمد و ماندگار در روستا ها در بخش هاي مختلف بخصوص و بخش هاي اموزشي و بهداشتي توجه به توسعه ي مدارس در روستاها را طلب مي كند.

ج.آموزش عمومي حق مسلم آحاد جامعه است و نمي توان روستازادگان را صرفا به دليل ساكن بودن در روستا ها از تعليم وتربيت محروم ساخت.

د.گرفتن پيام هاي لازم در زمينه هاي كشاورزي بهداشتي فرهنگي و اجتماعي به وسيله ي رسانه هاي گروهي از سوي كشاورزان (ساكنين روستا) مستلزم امادگي فكري افراد جامعه ي روستايي است و سرمايه گذاري وبرنامه ريزي وتلاش مجريان در ابعاد فوق الذكر بدون تحقق آموزش عمومي ناكام وبي نتيجه خواهد بود.

قارچ يك غذاي ارزشمند

قارچ يک ماده غذايي با پروتئن بسيارزياد است که لازم است به طور شايسته تري مورد تبلغ قرارگيرد.

اين سبزي بسيار گرانبها است که مي تواند به طور قابل ملاحظه اي صدمات ناشي از سوء تغذيه رادر کشور مابر طرف نمايد.با وجودآنکه بيشتراز20نوع قارچ درکشورما مي رويداما تنها سه نوع ازآنها توانسته اند مورد توجه عموم قرارگيرند.که شامل:

قارچ دکمه اي وصدفي وکاه برنجي(چيني) مي باشند.اين قارچ ها ازآن جهت که دوفاکتورغذائيت وخوشمزگي رادر کنارهم دارند از طرف کشاورزان توانسته اند به احترام درخور شان خوددست يابند.در قسمت هاي شمالي کشور قارچ مي تواند

حتي در زمستان نيزرشد کند.

براي رشد کلاهک هاي قارچ دماي لازم مي بايست بين26-25درجه سانتيگراد

باشد.اما زماني که کلاهک هادر مرحله سوزني شکل خود مي باشند بيشتر به دماي بين 16تا19درجه سانتيگراد احتياج دارند.ازآنجايي که روش هاي قديمي کاشت قارچ راازنظر کنترل سرعت رشد محصول نمي توان به کار برد به همين خاطر امروزه توجه چنداني به روش هاي سنتي پرورش قارچ نمي شود اما روش هاي جديد هم ازجنبه هاي علمي وهم از نظر به دست آوردن محصول بيشتر کاربردي تر شده اند.استفاده از اين غذا از زمان هاي بسيار دور درکشورما مورد توجه بوده است اما آنها تنها به عنوان يک نوع سبزي طبيعي مشاهده مي شوند وبازده محصول آنها مورد توجه نبوده است.نظر ساير کشورهاي پيشرفته در هند نيز قارچ به صورت وحشي رشد مي کند.

پرورش قارچ به هيچ وجه پيشنهاد مشکلي نيست.اما تنها نکته تهيه بستري است که قارچ ها را مي خواهند بر روي آن پرورش دهند زيرا اگر اين بسترها به بيمارهاي مخصوص آلوده کننده قارچ آلوده شده باشند مي توانند رشد محصول را به شدت به عقب بياندازند.

روش هاي بهينه سازي شده ساده تر از روش هاي عمومي لازم الاجرا جهت رفع هر گونه آلودگي به روش سنتي است.

قارچ به عنوان يک سبزي طبيعي در جنگل ها رشد مي کند وحتي مي تواند در نيمه جنگل ها وسرزمين هاي باز ومراتع نيز اين کار را انجام داد.بيشتر اين قارچ ها جنبه خوراکي دارند که پس از جمع آوري براي فروش به بازارهاي محلي آورده مي شوند.

تاريخ:

کارليل مي گويد:طبيعت به تنهايي عتيقه اي باستاني است که قديمي ترين هنر آن قارچ است.اين يک حقيقت است که قارچ ها در اين قدمت شريک مي باشند داستاني عجيبي در مورد قارچ ها وجود دارد که به آليس در سرزمين عجايب بر مي گردد.اين داستان بر مي گردد به نوعي قارچ که اگر فردي يک طرف از آن را بخورد باعث مي شود به سرعت قدش بلند شود ووقتي طرف ديگر آنرا بخورد مي

تواند وزن زياد خود را به سرعت کاهش دهد وبدين طريق و به واسطه اين قارچ مي تواند خود را هميشه متوازن نگه دارد.

اولين نکته اي که در گياه شناسي ما بايد بدانيم اين است که فرآيند رشدونمو گياهان درآغاز با تحول تدريجي و به وجود آمدن خزه ها آغاز شده است و به تدريج توسط قارچ ها ادامه پيداکرده است.يک بخش از قارچ شناسي مربوط مي شود به چرخه زندگي اين دسته از گياهان که اين علم سيماي رشد اين گياه را بررسي مي کند.مايکولوژي(mycology)در حقيقت گرفته شده از کلمه يوناني و باستاني مايک(myke)است که به معني هر چيز فنجاني شکل است.

دسته بزرگي از خانواده قارچ ها بدين شکل مي باشند که از يک ساختمان گنبدي شکل بر روي يک ساقه نسبتاکلفت وکوتاه تشکيل يافته اند.در ريجودازماني که ما از کنار سومارسا عبور مي کنيم به نوعي نوشيدني محرک بر مي خوريم.که اين

نوشيدني از عصاره تکه هاي نوعي قارچ معروف به نام آمانيتا موسکارياتهيه شده است.سومارسانوعي نوشيدني مقدس است که هنديان قديم به منظور پرستش جانجا(janja)آن را به خدايان خود تقديم مي کردند.

بررسي هاي جديد دانشمندان به تازگي نشان داده است که اين نوشيدني از افشره يک نوع قارچ تهيه شده است. اسم يکي از محققان اين پرونده

واسون(1969.G.R.wasson)است که آمريکايي الاصل مي باشد.در گواتمالا مي توان ردپاي قارچ هارا بر روي غارها آن مناطق ودر نقاشي هاي باستاني

واساطيري که برروي ديوارهاي آن غارها وجود دارنديافت.در مسوپوتامي از آنجا

که قارچ ها را به عنوان هدايايي به خدايان تقديم مي کنند به اين گياهان احترام خاصيگذاشته مي شود.اين مطالب توسط افراد مطلع وکار کرده بر روي نقاشي هاي باستاني حکاکي ها مجسمه هاي موجود و ساير موارد باستاني به دست آمده است.درهمه تمدن هاي قديم نمونه اي از قارچ را مي توان به عنوان مايه افتخار يافت. حتي در بلغارستان مي توان از نوعي قارچ نام برد که از طرح آنبه عنوان تمبر در بعضي از موارد استفاده مي شده است.

در اروپاي قديم بهره برداري از قارچ ها به عنوان نوعي امتياز شاهانه محسوب مي گرديده است. زيرا که اين گياهان هم قابل احترام بوده وهم به عنوان نوعي وسيله تجملاتي شاهانه محسوب مي گرديدند.

وقتي که امپراتوري رامان به اوج قدرت وافتخار خود رسيد اول اقدام به جمع آوري گرانبهاترين چيزها از سراسر عالم به سرزمينهاي امپراتوري روم نمود,آنطور مورخان رومي آورده اند(AD23-AD79)دربين اين چيزها دو نوع قارچ وجود داشت به نام هاي آمانيتاسيزاريا و بولتوس الوديس که به عنوان لذيذ ترين هديه در ظروفي ساخته شده از فلزات گرانبها به آن سرزمين برده شده بود.

نه تنها در روم بلکه در سراسر اروپا هميشه قارچ به عنوان نوعي هديه تجملاتي بين افراد سطح بالاي اجتماع پيش کش مي گرديده است.بندهايي ويژه از قانون در قرون وسطي (1100-1400AD)وجود داشت که حتي اين قوانين وضع شده در مورد قارچ,توسط طبقه اشراف هم بدون چون و چرا اجرا مي گرديد. اين قوانين,برروي حيوانات اهلي و دست آموزي که در منزل نگه داري مي شوند هم تاثير مي گذاشت وحرکات آنها را محدودتر مي کرد.

حيوانات مشمول قانون نظير سگ ها,خوک ها و پرندگان و ساير موارد هم مي گشت که در مناطقي زندگي مي کردند که درآن نواحي از جنگل مي توانست براي طبقه اشراف و پادشاهان قارچ يافت درآن روزها قارچ ها به عنوان يک غذايي خوب و قابل کشت و زرع در محدوده گسترده به عنوان يک نوع مد,پرورشداده شده وهديه داده مي شد بدون آنکه به نوع سياه و سفيد آن اشاره اي شده باشد.

نوشته ها در مورد فرهنگ قارچ پروري بر مي گردد به زمان سلطنت و پادشاهي لوئيس چهاردهم امپراطورکبيرفرانسه که درفواصل(1715-1638)زندگي مي کردهاست.اما اولين متن علمي نوشته شده در فرانسه در اين مورد توسط تورنيفودت در سال1707نوشته وچاب گرديد.

پرورش قارچ برروي کپه اي از سبوس ويا کاه برنج به عنوان اولين گام در پرورش قارچ توسط آن نويسنده بيان گرديده واز آن براي کود دادن به باغ هاو000نيزبه کار مي رفت.خيلي از انواع جذاب قارچ را, مي توان برروي توده اي از پسماندهاي گياهي پرورش داد.

در دوره هاي بعد متخصصان و قارچ شناسان فرانسوي,اقدام به بهينه سازي انواع روش هاي پرورش قارچ کرده اندکه اين فرآيند تا کنون نيز ادامه دارد. انگليسي ها به سرعتاز مردم فرانسه روش هاي پرورش قارچ را فراگرفته اند.

در دهه اخير از قرن بيستم,انگليسي ها توانستند بذر طبيعي قارچ را تهيه وجهت پرورش در ساير کشورها ,نظير آمريکا,توليد و صادرکنند.اما به غير از آمريکا به آلمان,دانمارک و استرليا نيز فرستاده شد.در اواخر قرن نوزدهم,دو قارچ شناس معروف فرانسوي به نام هاي ماتروکات و کونستاتينا(1894)توانستند دو مانع بزرگ در سر راه پرورش قارچ را توسط کارهاي تحقيقاتي دامنه داري که انجام دادند بر طرف نمايند.

پرورش قارچ صدفي : از آنجايي كه پرورش قارچها معمولا” در محيطي بسته انجام مي شود؛ لذا قارچهاي صدفي را مي توان در هر منطقه جغرافيايي و با هر نوع آب و هوايي كشت كرد.اين قارچــــها مي توانند اختـــلاف درجه حرارت 16 تا 30 درجه سانتيگراد را تحمل كنند.
در يك انبار با مساحت 80 متر مربع : در يک انبار ?? متري بيش از يك تن قــارچ مي توان توليد كرد. زمان لازم براي اين كار حدود 2 ماه بوده و اولين برداشت پس از يك ماه بدست مي آيد. اين جزوه براي توليد قــارچ صدفي درسطحي پايين تراز اين ميزان نوشته شده بديهي است جهت توليد در مقياس بالا دانش فني بيشتري مورد نياز مي باشد؛ كه در كلاسهاي تئوري عملي ارائه خواهد شد .
فضاي مورد نياز : براي كشت قارچ صدفي مي توان از يك اتاق ؛ زيرزمين ؛ انبار متروكه ؛يا هرمكان خالي ديگر كه داراي سقف مناسب باشد استفاده نمود.اين مكان بايد توانايي نگهداري دماي اطاق راداشته باشد بطوريكه ؛ تاحد امكان از اختلاف شديد درجه حرارت جلوگيري كند .
محيط كشت قارچ صدفي : محيط كشت قارچ صدفي از كاه گندم ؛ کاه جو ؛ کاه برنج ؛ تراشه چوب صنوبر.... تهيه مي شود. در اين كشت از خاك و كود استفاده نمي شود بنابراين هيچگونه آلودگي زيست محيطي ندارد .
نحوه كشت قارچ صدفي : كاه وكلش خرد شده را يك شب در آب گذاشته تا كاملا”مرطوب ؛سپس مدت 2 تا 3 ساعت در آب جوش پاستوريزه مي شود .براي اين كارمي توان از يك بشكه خالي استفاده كرد .زمان پاستوريزه كردن از وقتي محاسبه ميشودكه آب به نقطه جوش رسيده باشد.جهت اطمينان خاطر بهتر است از دماسنج الكلي براي سنجش دماي آب جوش استفاده شود. سپس كــاه را آبكش كرده آنرا به حال خود رها مي كنند تا پس از چند ساعت خنك شود؛ بطوريكه بالمس كردن كاه با پشت دست ؛ هيچگونه گرمايي احساس نشود .
بذر زني : پس از اينكه كاه كاملا خنك شد با 3 تا 5 درصد اسپان( اسپان= بذر قارچ ) مايه زني مي شود به اين منظوربراي هر 10كيلوگرم كاه پاستوريزه شده مقدار400 تا 500 گرم بذرقارچ اضافه و مخلوط ميشود. مخلوط حاصل درون كيسه هايي به قطر 45 تا50 سانتيمتربا ارتفاع 80 تا 150سانتيمتر ريخته سپس سطح آن كمي فشرده شده تا رطوبت كاه حفظ گردد. پس از بستن سر كيسه آنرا به محيطي كه از قبل بعنوان سالن كشت در نظرگرفته شده انتقال داده واز سقف آويزان ميكنند. مي توان كيسه هاي كشت شده را روي زمين هم قرار داد.
كنترل دما و نور : از اولين روز كشت تا مدت 25 الي 30 روز دما روي 24 درجه سانتيگراد نگهداري شده ؛در صورت امكان محيط را تاريك مي كنند. نورخورشيد براي قارچ صدفي مناسب نيست.پس ازاينكه سطح كاه پوشيده ازتارهاي سفيد رنگ و ظريف قارچ صدفي شد. سوراخ هايي به فاصله 20 تا 25 سانتيمتر و به اندازه كف دست در اطراف كيسه كشت شده ايجاد و با آ بپاشي مداوم كف سالن رطوبت محيط را افزايش مي دهند . در اين زمان دما به 20 درجه سانتيگراد كاهش داده مي شود. وجود نور يك لامپ در اين زمان ضروري بوده و با عث افزايش محصول مي شود .قارچها پس از يك هفته ديگر آماده برداشت مي با شند .
آبياري : زماني كه كيسه ها پاره مي شوند ؛ چنانچه رطوبت محيط پايين پاشد ؛ سطح كاه خشك شده و بايستي با مقادير خيلي كم آب ؛ بصورت اسپري آبياري شوند . آبياري ممكن است روزي دو بار يا بيشتر انجام شو د. بايد توجه داشت كه آبياري 48 ساعت قبل از برداشت قارچها متوقف شود. پس از برداشت محصول ميتوان آبياري را ادامه داد.
ميزان توليد : ميزان توليد از هر كيسه طي 4 تا 5 چين يا بيشتر در حدود 2 تا 4 كيلوگرم قارچ تازه ميباشد .