توضیحات:
نظریه دکارت )می گویند - به پیروی از ارسطو مکتب جزم را اختیار کردند 6( “کارتزین “ م ) و پیروانش - که آنها را 6191 - 6951دکارت ( ولی با این تفاوت که ارسطو و پیروانش محسوسات و معقولات هر دو را معتبر و محصل یقین می دانستند و در منطق ارسطو در باب استعمال معقولات و محسوسات هر دو جایز شمرده شده است ولی دکارت تنها معقولات را محصل یقین می داند اما “برهان “ محسوسات و تجربیات را تنها دارای ارزش عملی می داند . دکارت برخلاف ارسطو ، در منطقی که خودش در مقابل منطق ارسطو وضع کرده ، تنها به معقولات اعتماد می کند و از تجربیات نامی نمی برد . دکارت با آنکه به تجربه حسی اهمیت داد و خود تا اندازه ای اهل تجربه بود آن را فقط وسیله ارتباط انسان با خارج برای استفاده در زندگی مفید می دانسته نه برای کشف حقیقت . به نقل مرحوم فروغی می گوید : مفهوماتی که از خارج به وسیله حواس پنجگانه وارد ذهن می شوند نمی توانیم مطمئن باشیم که مصداق حقیقی در خارج دارند و اگر “ ایضا می گوید : . “هم داشته باشند یقین نیست که صورت موجود در ذهن با امر خارجی مطابقت دارد 616پایان صفحه من از بعضی اجسام ادراک گرمی می کنم و چنین می پندارم که آنها همان گونه گرمی دارند که من در وجود خود دارم و حال آنکه “ آنچه را می توانم معتقد شوم این است که در ذات آتش چیزی هست که در وجود من ایجاد حس گرمی می کند اما از این احساس نباید عقیده اتخاذ کنم زیرا ادراکات حسی در انسان تنها برای تمیز سود و زیان و تشخیص مصالح وجود است و “حقیقت اشیاء “درباره . “وسیله دریافت حقایق نیست “ دکارت از احوال جسم فقط شکل و بعد و حرکت را که به عقیده او اینها معقول و فطری هستند و از راه حس به دست نیامده اند می نامد یک سلسله صور ذهنی می داند که در نتیجه یک سلسله “خواص ثانویه “می داند اما سایر حالات جسم را که “حقیقی حرکات مادی خارجی و ارتباط انسان با خارج و ذهن پدید می آیند ، مانند رنگ و طعم و بو و غیره . وی گفته است : . “بعد و حرکت را به من بدهید جهان را می سازم