توضیحات:
گزارش كارآموزي در شركت توزيع برق ميناب در 41 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه آ

تاريخچه صنعت برق 1

هيتر 2

بويلر 3

توربين 7

ژنراتور 9

ترانسفورماتور 14

پست هاي فشار قوي 18

كليدهاي قدرت 19

پست هاي برق قدرت 22

پست 25

اجزاي تشكيل دهنده پست ها 32

خصوصيات برقگير 34

ترانسفورماتور 40

استقامت الكتريكي روغن 41

ترانسفورماتورهاي جريان و ولتاژ 44

ترانسفورماتورهاي تغذيه داخلي 46

سكسيونر قيچي اي 47

نكاتي در مورد نصب پايه ها و ترانس 50

تعويض پايه فيوز سوخته 52

چند نكته اي در مورد آزمايش اتصالات ايمني ترانس 53

كنتاكتور 54

STOP & START 59

چراغ هاي سيگنال 59




تاريخچه صنعت برق :

صنعت برق در ايران از سال 1283 شمسي با بهره‌برداري از يك ديزل ژنراتور 400 كيلو واتي كه توسط يكي از تجار ايراني بنام حاج حسين‌ امين‌الضرب تهيه و در خيابان چراغ‌برق تهران (امير كبير) فعلي گرديده بود آغاز مي شود.

اين موسسه بنام دايره روشنايي تهران بود و زير نظر بلديه اداره مي‌شد. اين كارخانه روشنايي چند خيابان عمده تهران را تامين مي‌كرد، خانه‌ها برق نداشته و تنها به دكانهاي واقع در محله‌ها برق داده مي‌شد و روشنايي آن از ساعت 7 الي 12 بود و بهاي برق هم براساس لامپي يك ريال هر شب جمع‌آوري مي‌شد. از سال 1311 اولين كارخانه برق دولتي به ظرفيت 6400 كيلووات در تهران نصب گرديد، ولي مردم از گرفتن امتياز خودداري مي‌كردند و به‌ همين دليل براي پيشرفت كارها براي كساني كه انشعاب برق مي‌گرفتند يك كنتور مجاني به عنوان جايزه در نظر گرفته مي‌شد. چند سال بعد وضع تغيير كرد و كار به جايي رسيد كه انشعاب برق سرقفلي پيدا كرد.







هيتر :

گرمكن يا هيتر دستگاههايي هستند كه توسط آن آب ورودي به بويلر را گرم مي‌كنند تا درجه حرارت آب بالا رود تا به تجهيزات و لوله‌هاي بويلر آسيب نرسد، اين عمل توسط هيترها انجام مي‌شود، هيترها به دو صورت وجود دارند :

1ـ هيترهاي باز

2ـ هيترهاي بسته

هيترهاي باز : هيترهايي هستند كه حرارت را مستقيم به آب منتقل مي‌كنند.

هيترهاي بسته : هيترهايي هستند كه حرارت را از طريق لوله‌ها و محيط به آب منتقل مي‌كنند.

به هيترهايي كه قبل از پمپ تغذيه قرار مي‌گيرند هيترهاي فشار ضعيف گفته مي‌شود و به هيترهايي كه بعد از پمپ تغذيه قرار مي‌گيرند هيترهاي فشارقوي گفته مي‌شود.

سوپر هيتر : بخاري كه از درام خارج مي‌شود داراي قطره‌هاي آب مي‌باشد كه باعث مي‌شود پره‌هاي توربين آسيب ببينند و خوردگي و پوسيدگي در پره‌ها ظاهر شود براي اينكه بخار به توربين آسيب نرساند بايد قبل از برخورد به پره‌هاي توربين به بخار خشك تبديل شود، اين عمل (خشك كردن) توسط سوپر هيتر انجام مي‌شود.

فرق هيتر و سوپر هيتر اين است كه : هيتر باعث مي‌شود كه درجه حرارت آب ورودي به بويلر زياد شود ولي سوپر هيتر باعث مي‌شود بخار ورودي به توربي به بخار خشك تبديل شود.

بـويـلـر :

آب پس از خروج از پمپ تغذيه (Feed Pump ) و شير يكطرفه وارد اكونومايزر مي‌شود كه اولين قسمت ديگ بخار مي‌باشد، كه حاوي تعدادي لوله موازي است كه در آخرين مرحله دود خروجي از بويلر لوله‌هاي اكونومايزر قرار دارند داخل اين لوله‌ها آب تغذيه ورودي به بويلر جريان دارد اين آبها مادامي كه لوله‌هاي اكونومايزر را طي مي‌كنند حرارت دود را جذب نموده و سپس به درام هدايت مي‌گردند. بنابراين اكونومايزر سبب مي‌گردد كه راندمان بالا برود.

آب در درام با آبهاي داخل آن مخلوط شده و سپس از طريق لوله‌هاي پائين آورنده به لوله‌هاي ديواره‌اي و محوطه احتراق وارد مي‌شود، همانطور كه از نام محوطه احتراق پيداست، فضايي است كه عمل احتراق در آن صورت مي‌گيرد. اطراف اين محوطه تعداد زيادي لوله‌هاي موازي نزديك به هم كه به لوله‌هاي ديواره‌اي موسوم هستند پوشيده شده است. بخشي از حرارت حاصل از احتراق از طريق تشعشع و جابجايي به اين لوله‌ها منتقل مي‌گردد، اينها نيز حرارت را به آب داخل خود منتقل مي‌نمايند. بنابراين در كوره هر سه نوع انتقال حرارت با يكديگر انجام مي‌گيرد. حاصل اين تبادل حرارت جذب حرارت توسط آب داخل لوله‌ها و تبديل آن به بخار است. به عبارت ديگر كليه بخاري توليدي ديگ در اين لوله‌ها ايجاد مي‌شود، از طرف ديگر جذب حرارت توسط لوله‌هاي ديواره‌اي باعث خنك شدن فضاي اطراف كوره مي‌شود و لذا شكلي از نظر عايقكاري ديواره‌هاي اطراف محفظه احتراق پيش نخواهد آمد پس مي‌توان گفت كه لوله‌هاي ديواره‌اي همانطور كه از نامشان پيداست ديواره كوره را تشكيل مي‌دهند.

حركت جريان آب در داخل لوله‌هاي ديواره‌اي از پائين به بالاست هرچه آب در طول كوره به طرف بالا حركت كند حرارت بيشتري را جذب نموده و در نتيجه بخار بيشتري توليد مي‌گردد. در بويلرهاي گردش طبيعي، اين حركت به صورت طبيعي انجام مي‌گيرد و لذا در خاتمه در لوله‌هاي ديواره‌اي، مخلوطي از آب و بخار خواهد بود كه به محض ورود به درام آب و بخار از يكديگر جدا مي‌شوند. در بويلرهاي گردش اجباري، جريان آب در داخل لوله‌هاي ديواره‌اي به كمك يك پمپ كه در مسير لوله‌هاي پائين آورنده نصب است انجام مي‌گيرد.

در بويلرهاي بونسون نيز اين جريان به كمك پمپ آب تغذيه انجام مي‌گردد و ساختمان اين بويلر به گونه‌اي است كه احتياج به درام نمي‌باشد و بخار تبديل شده مستقيماً به سوپر هيتر مي‌رود.

بطور كلي درام دو وظيفه اصلي را بعهده دارد :

1ـ عمل نمودن به عنوان يك مخزن ذخيره كه جهت ديگ بخار :

درام مي‌تواند با ذخيره آب و يا بخار در خود در شرايط بحراني بهره‌برداري از بويلر مقداري از نيازهاي ضروري آب و يا بخار را تامين نمايد.

2ـ تقسيم آب و بخار :

آب و بخار ايجاد شده در لوله‌هاي ديواره‌اي وارد درام شده و به وسيله تجهيزاتي كه در داخل درام وجود دارد آب و بخار كاملاً از هم جدا شده و به اين ترتيب امكان عبور بخار بدون ذرات آب بطرف سوپر هيتر فراهم مي‌شود.

در درام اعمال ديگري نظير تقسيم يكنواخت آبهاي ورودي از طريق اكونومايزر و يا تزريق محلولهاي شيميايي به بويلر نيز انجام مي‌گيرد. هواي مورد لزوم احتراق توسط فنهاي FD.Fan تامين مي‌شود بنابراين فن با توجه به مكشي كه ايجاد مي‌نمايد هواي محيط را مكيده و در كانالهايي كه در نهايت به محوطه احتراق (مشعلها) ختم مي‌شود به جريان مي‌اندازد. فنها داراي انواع و اقسام مي‌باشند، نظير فنهاي جريان شعاعي و يا فنهاي جريان محوري و يا تركيبي كه در طراحي ديگ بخار با توجه به مقدار هواي لازم و فشار آن و همچنين راندمان مورد نظر يكي از اين انواع انتخاب مي‌گردند.

براي كنترل مقدار هواي ورودي به بويلر و از دريچه‌هاي كنترل هواي استفاده مي‌گردد. غالباً اين دريچه‌ها به صورت اتوماتيك كنترل مي‌گردند، البته طبيعي است كه با دست نيز قابل كنترل هستند در مسير دود نيز چنين دريچه‌هايي وجود دارد كه به صورت باز يا بسته عمل مي‌كنند.

GR.Fan : اين فنها مقداري از گازهاي خروجي از بويلر را پس از اكونومايزر گرفته و مجدداً در كوره بويلر به جريان مي‌‌اندازد اين كار معمولاً جهت كم كردن حرارت دودي كه از دودكش خارج مي‌شود است. اكونومايزر باعث مي‌شود راندمان بالا رود زيرا آب حرارت دود را جذب نموده و در قسمتهاي بعد سوخت كمتري براي بالا بردن درجه حرارت آب لازم است.

آخرين مرحله مسير دود، دودكش است كه گازهاي خروجي از بويلر را به محيط بيرون هدايت مي‌نمايد. طبيعي است ارتفاع دودكش نقش تعيين كننده‌اي در هدايت دود و عدم آلودگي محيط دارد.

سوخت ديگهاي بخار در كشورمان، سوختهاي مايع و گاز تشكيل مي‌دهند كه بيشتر مازوت و گاز طبيعي براي سوخت مشعلهاي محفظه احتراق استفاده مي‌شود. آب ورودي به بويلر بايد دماي آن حداقل 195 باشد تا به لوله‌ها و تجهيزات بويلر آسيب وارد نكند.

تـوربـين :

توربين‌هاي بخار دسته‌اي از توربو ماشينها را تشكيل مي‌دهند كه عامل در آنها بخار آب مي‌باشد توربين بخار براي نخستين بار در پايان قرن گذشته به عنوان ماشين حرارتي بكار گرفته شده و از ان زمان تا كنون پيشرفت‌هاي زيادي در طراحي، ظرفيت، توليد و راندمان انها حاصل شده كه امروزه به صورت گسترده در نيروگاههاي حرارتي و نيز برخي از واحدهاي صنعتي ديگر بكار گرفته مي‌شوند.

بخار سوپر هيتر ورودي به توربين كه حاوي مقدار قابل ملاحظه‌اي انرژي حرارتي است در آنجا به انرژي جنبشي تبديل شده و در نهايت بصورت كار مكانيكي برروي روتور بدل مي‌گردد. مزاياي عمده توربين بخار نسبت به ساير محركهاي مكانيكي سرعت بالا (توربين‌هاي بخار در صورتي كه مستقيماً با ژنراتور كوپل شوند، داراي دور 3000 RPM و در صورتي كه از طريق جعبه دنده به هم مرتبط گردند، دور آنها مي‌تواند بيشتر باشد)، ابعاد كوچك و امكان توليد قدرت بالاي آنها مي‌باشد.

ترانسفورماتور تغذيه داخلى :

همانطوريكه از نام پيدا است از اين ترانسفورماتور براى تغذيه تجهيزات داخلى پست استفاده مى شود در پست هايي كه ثانويه ترانسفورماتور به صورت اتصال مثلث باشند اين ترانسفورماتور براي ايجاد اتصالتا زمين به منظور حفاظت كردن وكنترل نيز مورد استفاده قرار مي گيرد . در اين گونه موارد به منظور ايجاد يك اتصال زمين از طريق نقطه صفر و نصب رله هاي جرياني در مسير آن جهت حفاظت شبكه در زمان به وجود آمدن اتصال كوتاه در شبكه استفاده مي شود .

خازن ها :

يكي ديگر از اجزاي پستها خازن ها مي باشند .خطوط انتقال در بارهاي سنگين ،ترانسقورماتورها و بلاخره بعضي از مصرف كنندگان از قبيل موتورها باعث پايين آمدن ضريب قدرت شبكه مي گردند .

پايين آمدن ضريب قدرت به علت افزايش اثرات سلفي باعث افزايش جريان و در نتيجه افزايش تلفات و افزايش افت ولتاژ مي گردد .

راكتورها :

در بارهاي بس بيك در خطوط انتقال طويل (در حدود 1بعد از نيمه شب ) مقدار جريان خط كم شده و جريان كاپاسيتو (خازني )خط افزايش يافته و در نتيجه اثرات خازني خط افزايش و اثرات سلفي خط كاهش مي يابد چون افت ولتاژ از مجموع برداري افتهاي مقاومتي ، سلفي و خازني بدست مي آ يد در اينحالت ولتاژ طرف بار از ولتاژ منبع بيشتر مي شود لذا براي برقراري تعادل بين قدرت راكتيو خازني و سلفي از راكتور استفاده مي كنند .

در زمستان احتياج به نيروي اضافه براي باز كردن آنها نيست .

سكسيونر دوراني به صورت يك فاز ساخته مي شود و بيشتر به نوع شين بندي شبكه ،سه تايي آن به صورت متوالي در كنار هم و يا به صورت سري در شبكه سه فاز نصب مي گردد . تمام قطبها توسط اهرم و ميله به طور ميكانيكي به هم متصل و مرتبط مي شود و داراي فرمان واحدي مي باشند كه معمولاً كمپرسي و در حالت اضطراري دستي است .

به طوري كه در موقع قطع و يا وصل سكسيونر پايه ها حول محور خود در جهت خلاف يكديگر به اندازه 90 درجه مي چرخد و باعث قطع و وصل كنتاكت ها مي شوند .

سكسيونر قيچي اي :

اين سكسيونر براي فشارهاي خيلي زياد باس بار مناسب است زيرا سمت اينكه كنتاكت ثابت آن را شين با سيم هوايي تشكيل مي دهد احتياج به دو پايه عايقي مجزا از يكديگر كه در فشارهاي خيلي زياد بسيار مناسب باعث بزرگي ابعاد و سنگيني وزن آن مي شود ، ندارد و فقط شامل يك پايه عايقي است كه جنگ يا تيغه قيچي مانند كنتاكت دهنده روي آن نصب مي شود و با حركت قيچي مانندي با شين ، با سيم هوايي ارتباط پيدا مي كنند .

مورد استعمال سكسيونر قيجي اي كه به آن سكسيونر يك ستوني نيز گفته مي شود در شبكه است كه داراي دو شين به ازاي هر فاز در سطوح و ارتفاع مختلف نسبت به زمين و بالاي هم باشد و سكسيونر ارتباط عمودي بين اين دو شين را فراهم مي سازد.

ب) كليدهاي قابل قطع زير بار

به علت اينكه در بيشتر شبكه ها و پست هاي كوچك ،كليد قدرت و سكسيونر در وسايل اضافي مربوط به آنها منابع زيادي از مخارج و هزينه هاي كل تاسيسات را شامل مي گردد و به علت اينكه در اغلب موارد نصب كليدهاي قدرت قطع و وصل سريع آن حتماً لازم و ضروري نيست و كليد قابل قطع زير بار مورد استفاده قرار مي گيرد . اين كليد در ضمن اينكه وظيفه يك سكسيونر را انجام مي دهد بايد قادر باشد مانند يك دژنكتور قدرتهاي كوچك الكتريكي را نيز قطع كند .لذا در سكسيونر قابل قطع زير بار بايد وسيله اي براي قطع فوري جرقه باشد .

اين نوع كليد ها داراي قدرت وصل زياد جريانهايي حدود 25-75KA را به نحوي وصل نيست كند و لي قدرت كم و از 150-400A يعني در حدود جريان نامي آن تجاوز نمي كند لذا نتيجه مي شود كه اين كليد براي اتصال كوتاه ساخته شده و مناسب هم نيستند به همين دليل در صورتي مي توان آن را در شبكه فشار قوي به كار برد كه آن را مجهز به قطع كننده جريان اتصال كوتاه از قدرت قطع كليد را توسط فيوز محدود و مهار كرد .

از آنچه گفته شد مي توان نتيجه گرفت كه سكسيونر قابل قطع زير بار فقط براي جريان نامي شبكه مناسب است و جريان اتصال كوتاه را فيوز قطع كند البته بايد متذكر شد پس از قطع جريان اتصال كوتاه توسط سوختن فيوز باعث قطع كليد به طور خودكار و سر فاز مي گردد .

ج) كليد قدرت يا دژنكتور

كليدي كه براي عبور جريان مدار در شرايط نرمال و قطع آن در حالت نرمال و يا شرايط اتصالي به كار مي رود . كليد قطع كننده مدار يا ديژنكتور يا Circuit Breaker ناميده مي شود .

دژنكتور داراي مكانيزمي است كه به طور مكانيكي (با استفاده از فنر هاي شارژ شده) مغناطيس هاي الكتريكي ،هيدروليكي با هواي فشرده كنتاكتها را باز و بسته مي كند . روغن عايق ، هوا ،هواي فشرده و خلاء به عنوان محيط قطع كننده قوس و همچنين به عنوان دي الكتريكي كه كنتاكتها را بعد از قطع قوس عايق مي نمايد به كار مي رود .

اگر لازم است كه مدار به طور اتوماتيك در موقع اضافه بار يا اتصال كوتاه قطع شود از دژنكتوري كه داراي مكانيزم تريپ مي باشد استفاده مي گردد بنابراين دژنكتورها در جاهايكه مدار مانند اتصال كوتاه و اضافه بار مورد نظر مي باشد نيز به كار مي رود (نيروگاه ها و پستهاي فشار قوي ).

دژنكتورهاي قشار قوي معمولاً به وسيله يك كليد يا وسيله كنترل از راه دور و يا به وسيله رله هايي كه از پيش تنظيم شده با استفاده از مدار جريان مستقيم عمل مي نمايد .

دستورالعمل در ارتباط با قطع و وصل بريكرها :

1- بعد از هر فرمان وصل به بريكر بايتس در سوئيچ يا رد بازديد تا مطمئن شويد كليد نشان دهنده هاي پل هاي بريكر در وضعيت وصل قرار دارد و چنانچه يكي از پلها در وضعيت قطع قرار داشت ، سريعاً بريكر را از اطلاق فرمان و در صورت لزوم در محل سوئيچ يا در قطع و موضوع را به مركز كنترل گزارش دهيد .

2- بعد از هر فرمان قطه به بريكر نيز بهتر است از محل (سوئيچ يارد ) بازديد و وضعيت قطع كامل را مشاهده نماييم .

3- هر گاه روغن عايقي (در بريكرهاي روغني )و يا گاز (بريكرهاي SF6) از قسمت محفظه خارش كننده (Arcinychamer) به علت نشت يا هر علت ديگر تخليه گردد ضمن اطلاع سريع به مركز كنترل ،سرپرست بهره برداري پست (مسئول پست )و يا واحد تعميرات بايستي از طريق ساير بريكر ها ، بريكر عيوب ايزوله و وقتي كاملاً بي برق گرديد سپس نسبت به قطع آن اقدام گردد /.

4- براي جلوگيري از ايجاد اختلال در عمل كرد بريكر ها مي بايستي مسير هاي آن در فصل سرما روشن و به طور مرتب مورد بازديد قرار گيرد . معمولاً هر كوبيل داراي دو نوع هيتر مي باشد كه يكي از آنها به طور دائم روشن و هيتر ديگر با ترموستات به طور معمول بين 17 تا 20 درجه تنظيم مي گردد قطع و وصل مي گردد .