توضیحات:
مقاله ماه همسايه ما در كيهان در 14 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست

ماه همسايه ما در كيهان

1.ماه از زمين چقدر فاصله دارد؟

2.چرا فاصله ماه و زمين تغيير مي‌كند؟

3.چرا خورشيد و ماه، طلوع و غروب مي‌كنند؟

4.اندازه ماه چقدر است؟

5.چرا ما از روي زمين فقط نيمي از ماه را مي بينيم؟

6.هلال و بدر چگونه ايجاد مي‌شود؟

7.ماه طي چه مدت يك دوركامل به دور زمين مي گردد؟

8.رابطه ماه با «جشن عيد پاك» چيست؟

9.آيا ماه نيز شب و روز دارد؟

10.چرا جزر و مد اتفاق مي افتد؟

11.چرا ماه به روي زمين سقوط نمي كند؟

12.مه گرفت يا خسوف چيست؟

13.خورگرفت يا كسوف چيست؟


ماه، همسايه ما دركيهان

1.ماه از زمين چقدر فاصله دارد؟

ماه دريك فاصله متوسط 384.400 كيلومتري به دور زمين مي چرخد. به عنوان مثال، يك فرد پياده مي تواند اين مسافت را در 11 سال، يك ترن مترو در 5 ماه و يك جمبوجت در20 روز طي كند. يك فضاپيما اين مسافت را درچند روز و يك علامت نوري يا راداري آن را فقط درمدت 3/1 ثانيه مي پيمايد. به همين خاطر گفته مي‌شود كه ماه از زمين 3/1 ثانيه نوري فاصله دارد. اين فاصله اگر چه براي ما انسانهاي يك مسافت بسيار طولاني است، اما درمقايسه با ابعاد كيهان فاصله بسيار كمي محسوب مي‌شود. سياره زحل يا كيوان (از سياره هاي منظومه شمسي كه بعد از مشتري بزرگترين سياره است و هشت قمر دارد) يك ساعت نوري و نزديكترين خورشيدٍ همسايه سال نوري با ما فاصله دارد. سريعترين فضاپيماهاي ما براي رسيدن به آنجا دهها هزار سال در راه خواهند بود.

2.چرا فاصله ماه و زمين تغيير مي كند؟

اگر مدار ماه به دور زمين يك دايره دقيق بود، فاصله ماه تا زمين همواره ثابت مي‌ماند؛ ولي مدار ماه به صورت يك بيضي است. دراين مدار، فاصله زمين- ماه به طور دائم در تغيير است. ماه درقسمتي از مدار كه نزديك به زمين است، فقط 356.500كيلومتر، و در قسمتي از مدار كه دور از زمين است، 406.700 كيلومتر از ما فاصله دارد. به همين خاطر بزرگي ماه درطول زمان متفاوت به نظر مي رسد. زمين و ماه با همديگر به عنوان «سياره هاي دوگانه» ساليانه يك بار به دور خورشيد مي‌چرخند. اگر فضانوردي بتواند از فضا زيادي منظومه شمسي ما را نگاه كند، مدار ماه به دور خورشيد درنظر او به صورت يك دايرة دندانه دار جلوه خواهد كرد.

3.چرا خورشيد و ماه طلوع و غروب مي كنند؟

زمين ما، مثل يك چرخ فلك بزرگ هر 24 ساعت يك بار به دور خود مي چرخد. ما انسانها روي سطح كره زمين زندگي مي كنيم و به همراه زمين مي چرخيم. هنگامي كه سرزمين ما مستقيم درطرف خورشيد قرار دارد، اين پديده را «روز» مي ناميم. وقتي كه سرزمين ما چرخيده و از شعاع تابش خورشيد خارج مي‌شود، آن را «شب» نام مي گذاريم. زماني كه شب در حال پايان است، در واقع درحال گردش در جهت خورشيد هستيم تا آنكه در افق ظاهر مي‌شود. دراين زمان مي گوييم كه خورشيد سربرآورده يا به عبارت ديگر طلوع كرده است. درمورد ماه هم مسئله به همين شكل است. ماه خودش به هيچ وجه درشرق طلوع و يا درغرب غروب نمي كند، بلكه زميني كه ما روي آن زندگي مي كنيم، از غرب به شرق به دور خود مي چرخد. به اين خاطر ما اينطور استنباط مي كنيم كه ماه درجهت مخالف به دور ما مي چرخد؛ در افقِ شرق طلوع مي‌كند، از شرق به غرب در آسمان سير مي‌كند و بالاخره درغرب غروب مي‌كند. به هر حال به خاطر وضعيت خاصِ مدار ماه، طول و غروب آن دقيقاً درنقاط شرق يا غرب اتفاق نمي افتد.

ماه مي تواند مانند آنچه درمورد خورشيد مشاهده مي كنيم، كاملاً درشمال شرقي و يا جنوب شرقي طلوع كند. علاوه برآن چون ماه به آهستگي از غرب به شرق به دور زمين مي چرخد، هرروز 50 دقيقه ديرتر از پيش طلوع مي‌كند.

4.اندازه ماه چقدر است؟

قطر ماه تقريباً 3500 كيلومتر است (دقيقاً 3474 كيلومتر در خط استوا). اين مقدار كمي بيشتر از يك چهارم قطر زمين است و مساحت فرضي بين مسكو تا ليسبون را مي پوشاند. البته سطح ماه فقط سطح زمين است كه مساحتي معادل چهار برابر قارة اروپا را دربر مي گيرد. تقريباً 50 كره ما را مي توان در زمين جا داد. اگر ماه را روي يك ترازوي بزرگ قرار مي داديم، مشاهده مي كرديم كه فقط زمين وزن دارد. انسان برروي ماه فقط وزن واقعي خود را دارد، بنابراين اگر روي ماه را برويم، مي توانيم 6 متر بالا بپريم و يا يك تخته سنگ 100 كيلوگرمي را به راحتي بلندكنيم. همچنين سنگينترين لباسها و تجهيزات فضانوردي براي فضانوردان سبك به نظر خواهد رسيد.

اگر مسابقات ورزشي المپيك برروي ماه اجرا مي شد، ركوردهاي جهاني درپرش ارتفاع به حدود 8 متر، درپرش با نيزه به حدود 30 متر و درپرتاب نيزه به حدود 500 متر مي رسيد. با وجود اين همه حقايق، زمين نسبت به سيارات ديگر داراي قمر نسبتاً عظيمي است. براي مقايسه، به عنوان مثال بزرگترين قمر سياره برجيس (مشتري) فقط 4% آن سياره قطر دارد، و بزگترين قمر سياره مريخ فقط يك صخره سنگي به طول 27 كيلومتر است. ماه ما درآسمان همچون خورشيد به نظر مي رسد. البته خورشيد 400 بار بزرگتر از ماه است، اما درعوض چهار صد بار نيز از ماه به زمين دورتر است.

5.چرا ما از روي زمين فقط نيمي از ماه را مي بينيم؟

ماه ما با تمام قمرهاي ديگر فرقهاي بسيار دارد، اما در يك جنبه با اغلب آنها شبيه و مشترك است:

هماهنگي ندارد)

8.رابطه ماه با «جشن عيد پاك» چيست؟

اگر چه ماه درسيستم تقويمي ميلادي نقشي براي آغاز ماه بازي نمي كند، با اين همه لااقل با كمك آن تاريخ «جشن عيدپاك» را تعيين مي‌كنند. «جشن عيدپاك» هميشه در روز يكشنبه پس از اولين «ماه نو» و بعد از آغاز فصل بهار برگزار مي‌شود. حال «ماه نو»‌ مي تواند به عنوان مثال در روز 20 ماه مارس (ماه سوم ميلادي برابر با 29 اسفند ماه هر سال) و يا در روز 21 مارس (اول فروردين ماه) كه آغاز بهار نجومي نيز هست واقع گردد. درصورت اول، جشن عيد پاك خيلي دير و درصورت دوم خيلي زود فرا مي رسد. زودترين موعد براي عيد پاك 22 ماه مارس (اول فروردين هرسال) وديرترين موعد، 25 آوريل (ماه چهارم ميلادي برابر با 5 ارديبهشت هرسال) است.

9.آيا ماه نيز شب و روز دارد ؟

تا كنون دريافتيم، كه ماه نيز به دور خود مي چرخد. البته چرخش ماه به دور خود مانند زمين هر 24 ساعت يك بار نيست، بلكه تقريباً هرماه يك بار است. يك منظره يا نقطه بخصوص ازماه تقريباً دو هفته مداوم در معرض تابش نور خورشيد باقي مي ماند. سپس به همين نحو، شب دو هفته اي ماه آغاز مي‌شود. فقط هر 5/29 روز زميني، يك غروب خورشيد درماه مشاهده مي‌شود. در طول روز، سطح كره ماه مي تواند تا 120 درجه سانتيگراد حرارت يابد و درطول شب طولاني، دماي كره ماه مي تواند تا 150- درجه سانتيگراد كاهش يابد.