توضیحات:
مقاله اهميت و كاربرد كند كننده‌هاي رشد گياهي در كشاورزي در 12 صفحه ورد قابل ويرايش
بسمه تعالي

اهميت و كابرد كند كننده هاي رشد گياهي در كشاورزي:

كند كننده هاي رشد گياهي[1] گروهي از تركيبات شيميائي يا مصنوعي هستند كه بدون اينكه تغييري در شكل ظاهري گياه و يا تعداد برگ ها و شاخه ها و ساير اندام هاي آن به وجود آورد،از رشد گياه مي كاهند.اين مواد از تقسيم رشد ياخته اي درناحيه زير مرسيتمي[2] انتهاي شاخه ها جلوگيري به عمل مي آورد ولي بر روي خود مريستم تأثيري ندارد و در نتيجه، گياه در عين حال كه به تعداد طبيعي شاخه و برگ و ميوه توليد مي كند. به اندازه معمول رشد نمي كند و كوتاه مي ماند. همين باعث مي شود كه سال بعد، از سوئي تعدا گل هاي توليد شده به ميزان قابل توجهي بيشتر گردد، و از دگر سو نياز به هرس تا حد زيادي كاهش مي يابد. مطالعات بافت شناسي روي قسمت هاي مختلف ساقه گياهچه هاي آفتابگردان،سويا و ذرت كه با تتسي كلاسيس[3] تيمار شده بودند نشان داد كه نوع اثر كننده ها روي رشد طولاني به غلظت به كار برده شده بستگي دارد.بنابراين،كوتاه شدن گياهاني كه در غلظت پائين كند كننده ها رخ مي دهد،عمدتاً به دليل جلوگيري از بزرگ شدن سلول هاست،ولي در غلظت هاي بالا، اين كوتاه شدن قسمتهاي ساقه،عمدتاً به دليل كاهش تقسيم سلولي است.در نتيجه،فرآيند بزرگ شدن سلول نسبت به تقسيم سلولي در واكنش به كند كننده هاي رشد از حساسيت بيشتري برخوردار است. در مقايسه با ساقه، كند كننده هاي رشد، اندازه ريشه را حفظ كرد، يا تا اندازه اي افزايش مي دهند، بنابراين همان طور كه ملاحظه مي شود نسبت ريشه به ساقه به نفع ريشه تغيير مي كند. اين تركيبات، مصارف و اثرات مفيد زيادي دارند كه در زير به نمونه هائي از آنها اشاره مي شودو اثرات ديگر و مكانيزم آنها در بخش هاي بعدي ذكر مي شود.

1-كنترل درس در غلات و محصولات دانه اي به خصوص گندم، تحت شرايط كود زياد و در آب و هواي مرطوب، نظير اروپاي غربي،بار گندم اغلب سنگين بود. و مي خوابد كه قابل درو كردن با ماشين نيست. كابرد كلرمكوات كلرايد(سايكوسل،سي سي سي،كلروكلين كلرايد)[4] با فرمول2-كلرو اتيل-تري متيل-آمونيم كلرايد[5] سبب توليد ساقه كوتاه و محكم مي شود به طوري كه خوابيدن بوته جلوگيري مي گردد.

2-كاهش ارتفاع گياهان زينتي از قبيل داوودي. بنت القنسول و سوين. از نظر تجاري، ارتفاع گياه گلدار زينتي به طور مطلوب.40-35 سانتي متر است، در صورتي كه ارتفاع طبيعي آنها به يك متر يا بيشتر مي رسد. مصرف مواد كند كننده رشد روي برگ ها يا در خاك وقتي گياه جوان است، تأثير روي اندازه گل ندارد ولي منجر به ساقه خيلي كوتاه مي شود.اشرفي«cireopsis verticillata »از گياهان چند ساله است كه برا ي گلدهي به فتو پريودهاي طولاني بالاتر از 14 ساعت احتياج دارد.اشرفي در لدانهاي كوچك تحت شرايط گلخانه، خيلي دراز مي شود. طي آزمايشي دوكند كننده رشد يعني دامينزيد (الار.اس اي دي اچ ، بي-ناين،بي-995،بي-9اي)[6] وفلور پريميدول (كاتلس)[7] ، بهترين كند كننده ها براي ايجاد بازارپسندي در اين گياه تشخيص داده شدند.

3-كنترل رشد درختچه ها: اين امر مخصوصاً در طول جاده ها حتي اگر گياهان كشت شده تزئيني باشند و در زير كابل هاي فشار قوي مهم است.پاشيدن مواد كند كننده رشد بعد از باز شدن جوانه ولي قبل از طويل شدن ساقه منتهي به همان تعداد برگ مي شود لي ساقه كوتاه، كوتاه مي ماند و نياز به هرس كردن كاهش مي يابد.

4-اثرت ويژه روي كميت، كيفيت يا رسيدن ميوه: انواع زيادي از اين اثرات مواد كند كننده رشد ملاحظه شده است. پژوهش ها نشان مي دهند كه مصرف آلار(بيشترين مصرف را در باغباني دارد) بر روي درختاني مانند انجير، گلابي و بعضي از انواع سيب كه ميوه هاي نرم توليد مي كنند كه ترابري (حمل و نقل)آنها دشوار است،باعث مي شود كه ميوه رسيده بدون آنكه فرايندهاي رسيدنش آسيبي ببيند، از بافت محكم تري برخوردار شود و قابليت نگهداري و حمل و نقل آن افزوده گردد. براي ميوه هاي هسته دار (مانند هلو، گيلاس و آلبالو)، مصرف آلار با غلظت هاي 8-2 در هزار، در اوايل تابستان باعث مي شود كه رسيدن ميوه از سوئي 14-6روز زودتر انجام مي شود و از سوئي ديگر يكنواخت گردد از اثرات بسيار مهم محلول پاشي آلار(پس از شكفتن گل ها) بر گياهاني مانند گوجه فرنگي و انگور، بالا رفتن تعداد ميوه هاي تشكيل شده مي باشد. غلظت محلولي كه بدين منظور به كار برده مي شود،بر حسب نوع گياه،5%الي 5/2در هزار است كه گاهي تعداد ميوه هاي بعضي از ارقام انگور به راحتي به 2 برابر تعداد ميوه گياهان شاهد مي رساند. همچنين، سايكوسل باعث افزايش عملكرد در سيب و گلابي مي شود و اين عمدتاً به دليل كاهش دادن ريزش ميوه مي باشد.

5- افزايش مقاومت در برابر تنش هاي محيطي: بسياري از گياهان باغي و زراعي كه با مواد كند كننده رشد محلول پاشي شده اند، در برابر تنش هاي محيطي مقاومت بيشتري نشان داده اند. آزمايشات زيادي در مورد كند كننده هاي رشد گياهي تا به حال انجام گرفته است. در آزمايشي واكنش هاي نهال هاي اوكاليپتوس(eucayptus nitens) را به سه كند كننده رشد سايكوسل، پاكلوبوترازول(بنزي)[8] و پروهگزاديون[9] كلسيم مورد بررسي قرار دارند. پاكلوبوترازول بالاترين تاثير را در كاهش رشد و نسبت هاي GA20 و GA1 داشت و سپس سايكوسل و پروهگزاديون داراي كمترين تاثير بودند. هيچ كدام از اين كند كننده ها در تحريك گل تاثير نداشتند.

تركيبات كند كننده رشد گياهي كه دخالتي در بيوسنتز جيبرلين ندارند.

از اين گروه مي توان مور فكتين ها را نام برد كه از مشتقات ماده اي به نام 9-كربو كسيليكاسيد فلورين مي باشند.مور فكتين هاي موجود،آيتي-3456 وآيتي-3233 نام دارند ودر غلظت هاي زياد براي از بين بردن علفهاي هرز و جلوگيري از رشد گياهان چوبي به كار مي روند. علاوه بر اين، چون اين ماده در سوخت و ساز و ساخته شدن اكسين ايجاد اختلال مي كنند باعث نابساماني واكنش هاي گرايشي(تروپليسم)گياهان،به ويژه نور گرائي و زمين گرائي مي گردند.از اثرت ديگر مور فكتين ها اثر بر انگيزش گل دهي وميوه دهي است.اين مواد مي توانند با سست كردن ميوه هاي رسيده بر شاخه ها به برداشت مكانيكي محصول كمك موثري بنمايد.در انگور هايي كه خوشه هاي متراكم دارند مصرف مور فكتين ها با غلظت 10-5/.قسمت در ميليون،باعث ريزش حبه هاي اضافي و تنك شدن خوشه مي گردد كه اين امر در بالابردن كيفيت محصول مهم است.در گياهان چوبي زنيتي،مور فكتين ها مي تونند از طريق خنثي كردن غالبيت انتهايي جوانه انتها يي،باعث رشد جوانه هاي جانبي شوند واين امر در بسياري موارديكه در حالت پر شاخساره وبوته اي مطلوب باشد،مي تواند موثر افتد.

از ديگر گروهها از اين تركيبات مي توتن به كيگولاك (آتريممك)را نام برد كه اولين عكس اعمل براي اين تركيب كاهش غالبيت انتهايي است كه منجربه باز شدن جوانه هاي جانبي در گياه مي شود.اگر چه نحوه عمل دي كيگو لاك نامشخص است،نشان داده شده است مه موجب كاهش مواد شبه جيبرليني و تحريك مواد شبه آلبنريك و اتيلن مي گردد.تركيبات آزاد كننده اتيلن مي توانند از نظر كندكردن رشد گياه مورد توجه باشند ،چرا كه اتيلن باعث كوتاهي و كلفت شدن ساقه مي شود.

اتفون(فلورل برند پيسيتيل ،پيسيتيل )به عنوان كند كننده ي رشد براي كنترل ورس درغلات و محصولات دانه اي به كار مي رود.همچنين براي تحريك ريزش ميوه استفاده مي شود تا اندازه ي سيب كنترل شود.ولز ونايت (1986)نشان دادند مه اتفوون به طور معني داري تشكيل جوانه گل را در سيب بدون اينكه اثر مضري روي رشد ساقه داشته باشد افزايش دهد.ماليك هيدرازيد (رويال اسلو-گرو)يك كند كننده رشد است كه از تقسيم سلولي با واخله در توليد اوراسيل (ازبازهاي پيريميدينRNA)تقسيم ميتوز جلوگيري ميكند .مشتقات استاميد همانند مفلوديد(امبارك 2اس)وآميدوكلر براي جلوگيري از رشد علف عاي چمني استفاده مي شوند.در حال حاضر.مكانيسم عمل براي اين تركيبات نامشخص است.دامينوزيد اولين كندكننده ي رشد است كه براي كنترل رشد ساقه در درختان ميوه استفاده مي شود.اين تركيب موجب كاهش رشد روليشي ،انگيزش تشكيل جوانه گل ودر نتيجه ،افزايش شكوفه در درختان سيب ،گلابي و گيلاس مي شود اما نسبت زيادي ازآن مورد نياز است.مشتقات اسيد هاي چرب شامل fatty alcoholبازنجيره ي طولاني 8تا10كربني وmethyal sterبازنجيره طولاني 8تا12كربني براي كاهش ارتفاع ياه استفاده مي شود كه مكانيسم آنها هنوز نامشخص است.فرمول هاي تجارتي از تركيب ميتل ؟؟و اسيد هاي چرب وجود دارند كه موجب شاخه دهي و كاهش رشد شاخه ها مي شوند.